Rozlane zapalenie oskrzelików (łac. bronchiolitis diffusa, ang. diffuse panbronchiolitis, DPB) – rzadka choroba zapalna oskrzelików występująca głównie w Azji przebiegająca często z jednoczesnym zapaleniem zatok przynosowych.
Pierwszy przypadek rozlanego zapalenia oskrzelików opisano w 1960 roku, w 1969 roku zaproponowano obecną nazwę schorzenia[1]. Choroba występuje przede wszystkim w Japonii, rzadziej w innych krajach kontynentu azjatyckiego. Pojedyncze przypadki opisywano również w krajach europejskich[2] i w USA[3]. Przyczyny choroby nie wykryto, prawdopodobnie udział w powstaniu rozlanego zapalenia oskrzelików mają czynniki genetyczne[4]. Wykazano związek określonych alleli w zakresie głównego układu zgodności tkankowej z występowaniem choroby – allel HLA-B54 jest związany z przypadkami rozlanego zapalenia oskrzelików u Japończyków[5] a HLA-A11 u chorych z Korei[6]. Taki związek wykazywano też w badaniach dotyczących innych genów z układu HLA[7] oraz genu interleukiny 8[8]. W procesie chorobowym udział biorą liczne komórki odpornościowe – dochodzi do powstania nacieków z limfocytów, plazmocytów i makrofagów oraz rozplemu komórek dendrytycznych w ścianach oskrzelików. We wnętrzu oskrzelików tworzy się wysięk zawierający neutrofile, w oskrzelikach mogą się również tworzyć polipy.
W wywiadzie chorzy podają zazwyczaj kaszel, duszność, odkrztuszanie plwociny zawierającej ropę, objawy zapalenia zatok przynosowych (katar, ból w okolicy zatok, ból głowy, gorączka). W badaniu fizykalnym stwierdzane są podczas osłuchiwania płuc stetoskopem zjawiska takie jak rzężenia, świsty, osłabiony szmer pęcherzykowy. W badaniu rentgenowskim klatki piersiowej widoczne są w płucach rozsiane, niewielkie zmiany o charakterze guzków. W badaniu tomokomputerowym poza guzkami stwierdza się tzw. "obraz drzewa w pączkach" (poszerzone oskrzeliki o pogrubiałej ścianie, niekiedy z zawartością wydzieliny) oraz "objaw pułapki powietrznej" (zwiększona przejrzystość pewnego obszaru płuca w porównaniu z innymi obszarami widoczna w badaniu pod koniec wydechu)[9]. W rozpoznaniu choroby pomocne jest również badanie histopatologiczne[1].
W terapii rozlanego zapalenia oskrzelików stosuje się antybiotyki z grupy makrolidów np. erytromycynę, roksytromycynę lub klarytromycynę. Leki te stosuje się nie ze względu na ich działanie bakteriostatyczne, ale immunomodulujące (regulujące czynność układu odpornościowego)[4][10]. Rozlane zapalenie oskrzelików przebiega z nawrotami, powikłaniami w postaci zakażeń bakteryjnych, rozstrzeni oskrzeli, i jeśli nie jest leczone, prowadzi do upośledzenia funkcji płuc i śmierci[1].
- ↑ a b c Poletti V., Casoni G., Chilosi M., Zompatori M. Diffuse panbronchiolitis.. „The European respiratory journal : official journal of the European Society for Clinical Respiratory Physiology”. 4 (28), s. 862–71, październik 2006. DOI: 10.1183/09031936.06.00131805. PMID: 17012632.
- ↑ Poletti V., Patelli M., Poletti G., Bertanti T., Spiga L. Diffuse panbronchiolitis observed in an Italian male.. „Sarcoidosis”. 1 (9), s. 67–9, marzec 1992. PMID: 1344047.
- ↑ Fitzgerald JE., King TE., Lynch DA., Tuder RM., Schwarz MI. Diffuse panbronchiolitis in the United States.. „American journal of respiratory and critical care medicine”. 2 Pt 1 (154), s. 497–503, sierpień 1996. PMID: 8756828.
- ↑ a b Keicho N., Kudoh S. Diffuse panbronchiolitis: role of macrolides in therapy.. „American journal of respiratory medicine : drugs, devices, and other interventions”. 2 (1), s. 119–31, 2002. PMID: 14720066.
- ↑ Keicho N., Tokunaga K., Nakata K., Taguchi Y., Azuma A., Bannai M., Emi M., Ohishi N., Yazaki Y., Kudoh S. Contribution of HLA genes to genetic predisposition in diffuse panbronchiolitis.. „American journal of respiratory and critical care medicine”. 3 (158), s. 846–50, wrzesień 1998. PMID: 9731015.
- ↑ Park MH., Kim YW., Yoon HI., Yoo CG., Han SK., Shim YS., Kim WD. Association of HLA class I antigens with diffuse panbronchiolitis in Korean patients.. „American journal of respiratory and critical care medicine”. 2 (159), s. 526–9, luty 1999. PMID: 9927368.
- ↑ Keicho N., Tokunaga K., Nakata K., Taguchi Y., Azuma A., Tanabe K., Matsushita M., Emi M., Ohishi N., Kudoh S. Contribution of TAP genes to genetic predisposition for diffuse panbronchiolitis.. „Tissue antigens”. 4 Pt 1 (53), s. 366–73, kwiecień 1999. PMID: 10323341.
- ↑ Emi M., Keicho N., Tokunaga K., Katsumata H., Souma S., Nakata K., Taguchi Y., Ohishi N., Azuma A., Kudoh S. Association of diffuse panbronchiolitis with microsatellite polymorphism of the human interleukin 8 (IL-8) gene.. „Journal of human genetics”. 3 (44), s. 169–72, 1999. PMID: 10319580.
- ↑ Grzanka Piotr, Bestry Iwona: Badania diagnostyczne. W: Andrzej Szczeklik: Choroby wewnętrzne : podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM, [T. 1]. Cz. II: Choroby układu oddechowego. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005, s. 481-2. ISBN 83-7430-031-0.
- ↑ López-Boado YS., Rubin BK. Macrolides as immunomodulatory medications for the therapy of chronic lung diseases.. „Current opinion in pharmacology”. 3 (8), s. 286–91, czerwiec 2008. DOI: 10.1016/j.coph.2008.01.010. PMID: 18339582.
- Rowińska-Zakrzewska Ewa, Bestry Iwona: Choroby oskrzelików w rozdziale: Choroby dróg oddechowych. W: Andrzej Szczeklik: Choroby wewnętrzne : podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM, [T. 1]. Cz. II: Choroby układu oddechowego. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005, s. 549-50. ISBN 83-7430-031-0.