Rubiksantyna

Rubiksantyna

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) (1R)-4-[(1E,3E,5E,7E,9E,11E,13E,15E,17E,19E)-3,7,12,16,20,24-heksametylopentakoza-1,3,5,7,9,11,13,15,17,19,23-undekaenylo]-3,5,5-trimetylocykloheks-3-en-1-ol Inne nazwy i oznaczenia E161d, Natural Yellow 27
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C40H56O
Masa molowa	552,85 g/mol
Wygląd	ciemnoczerwone lub pomarańczowoczerwone kryształy[1]
Identyfikacja
Numer CAS	3763-55-1
PubChem	5281252
SMILES CC1=C(C(C[C@@H](C1)O)(C)C)\C=C\C(=C\C=C\C(=C\C=C\C=C(/C)\C=C\C=C(/C)\C=C\C=C(/C)\CCC=C(C)C)\C)\C
InChI InChI=1S/C40H56O/c1-31(2)17-13-20-34(5)23-15-25-35(6)24-14-21-32(3)18-11-12-19-33(4)22-16-26-36(7)27-28-39-37(8)29-38(41)30-40(39,9)10/h11-12,14-19,21-28,38,41H,13,20,29-30H2,1-10H3/b12-11+,21-14+,22-16+,25-15+,28-27+,32-18+,33-19+,34-23+,35-24+,36-26+/t38-/m1/s1 InChIKey ABTRFGSPYXCGMR-AXXBKCDFSA-N
Właściwości Rozpuszczalność w wodzie słabo rozpuszczalna[2] w innych rozpuszczalnikach rozpuszczalny w benzenie, chloroformie, słabo w eterze dietylowym i naftowym[1] Temperatura topnienia 160 °C[1]
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji według kryteriów GHS są niedostępne.
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Rubiksantyna (E161d) – organiczny związek chemiczny z grupy ksantofili (podgrupa karotenoidów). Naturalny, żółtopomarańczowy lub pomarańczowoczerwony barwnik spożywczy. Do celów produkcyjnych uzyskuje się go z płatków roślin z rodziny różówatych^[2]. Chociaż początkowo sądzono, że barwnik jest specyficzny dla rodzaju Rosa to kolejne badania wykazały jego obecność także u innych roślin^[3]. Poza płatkami kwiatów, rubiksantyna może występować także w owocach, co potwierdzono u goździkowca jednokwiatowego, którego owoce są spożywane w Ameryce Łacińskiej^[4]. Barwnik wykryto również u bakterii Staphylococcus aureus^[5].

Dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 5 mg/kg masy ciała^[2].

Przypisy

1. CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-94, ISBN 978-1-4987-5429-3  (ang.).
2. E161d: Rubiksantyna [online], Food-Info [dostęp 2011-01-09] .
3. L.R.G.L.R.G. Valadon L.R.G.L.R.G., Rosemary S.R.S. Mummery Rosemary S.R.S., Taxonomic Significance of Carotenoids, „Nature”, 217 (5133), 1968, s. 1066, DOI: 10.1038/2171066a0  (ang.).
4. D.B.D.B. Rodriguez-Amaya D.B.D.B., Latin American food sources of carotenoids, „Archivos Latinoamericanos de Nutrición”, 49 (3 Suppl 1), 1999, 74S–84S, PMID: 10971848  (ang.).
5. Ray K.R.K. Hammond Ray K.R.K., David C.D.C. White David C.D.C., Carotenoid formation by Staphylococcus aureus, „Journal of Bacteriology”, 103 (1), 1970, s. 191–198, PMID: 5423369, PMCID: PMC248056  (ang.).