SMS Babenberg

SMS Babenberg

SMS „Babenberg” w 1914 r.
Klasa	Przeddrednot
Typ	Habsburg
Historia
Stocznia	Stabilimento Tecnico Triestino, Triest
Położenie stępki	19 stycznia 1901
Wodowanie	4 października 1902
K.u.K. Kriegsmarine
Wejście do służby	15 kwietnia 1904
Los okrętu	Złomowany w 1921
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	8364 t (standardowa) 8965 t (maksymalna)
Długość	114,6 m
Szerokość	19,86 m
Zanurzenie	7,46 m
Napęd
dwie czterocylindrowe maszyny parowe potrójnego rozprężania, 16 kotłów parowych Belleville, 2 śruby 16000 KM
Prędkość	19,85 węzła (36,76 km/h)
Zasięg	6670 km (3600 Mm) przy prędkości 10 węzłów
Uzbrojenie
3 × działo Škoda K01 kal. 240 mm L/40 12 × działo Krupp C96 kal. 150 mm L/40 10 × działo Škoda kal. 66 mm L/45 6 × działo Škoda kal. 47 mm L/44 2 × działo Škoda kal. 47 mm L/33 4 × karabin maszynowy kal. 8 mm
Wyrzutnie torpedowe	2 × 450 mm
Opancerzenie
Burty: 180-220 mm Pokład: 40 mm Wieże artyleryjskie: 210-280 mm Kazamaty: 88-137 mm Wieże dowodzenia: 150-200 mm (przednia), 50-100 mm (tylna)
Załoga	638

SMS Babenberg – przeddrednot zbudowany dla Austro-Węgierskiej Marynarki Wojennej na początku XX wieku. Został zwodowany 4 października 1902 roku jako ostatni okręt typu Habsburg. Razem ze swoimi siostrzanymi okrętami wziął udział w ostrzale Ankony podczas I wojny światowej. Po wojnie został przekazany Wielkiej Brytanii jako pryz. Został zezłomowany we Włoszech w roku 1921.

Budowa i konstrukcja

 Główny artykuł: Pancerniki typu Habsburg.

SMS^[a] „Babenberg” był ostatnim okrętem swojego typu. Stępkę pod okręt położono 19 stycznia 1901 roku w stoczni Stabilimento Tecnico Triestino w Trieście. Pancernik został zwodowany 4 października 1902 roku. Po zakończeniu prac wykończeniowych, okręt został wprowadzony do służby w austro-węgierskiej marynarce wojennej 15 kwietnia 1904 roku^[1].

Rzut z lewej burty i plan pokładu pancernika typu Habsburg; zacieniowana powierzchnia jest opancerzona

Jak wszystkie okręty z jego typu, „Babenberg” miał 113,1 m długości na linii wody oraz 114,55 m długości całkowitej^[2]. Szerokość wynosiła 19,86 m, a zanurzenie 7,46 m^[3][4]. Wysokość wolnej burty wynosiła ok. 5,80 m na dziobie i ok. 5,50 m na rufie. Wyporność okrętu wynosiła 8364 tony. Załoga składała się z 638 oficerów i marynarzy^[3].

Układ napędowy okrętu składał się z dwóch czterocylindrowych maszyn parowych potrójnego rozprężania poruszających dwa wały śrubowe. Były one zasilane w parę przez 16 kotłów parowych Belleville. Moc „Babenberga” wynosiła 16000 KM, co pozwalało mu osiągać prędkość maksymalną 19,85 węzła^[2][5].

Kadłub okrętu został zbudowany z poprzecznych i podłużnych ram, a zewnętrzne płyty kadłuba były do nich przynitowane. Kadłub posiadał dno podwójne, które przebiegało przez 63% jego długości. Seria wodoszczelnych grodzi przebiegała od stępki do pokładu działowego; na okręcie był 174 przedziały wodoszczelne^[6]. Wysokość metacentryczna okrętu wynosiła pomiędzy 0,82 m a 1,02 m. Po obu stronach kadłuba zamontowano stępki przechyłowe w celu zmniejszenia kołysania okrętu^[7]. Płaski pokład główny był pokryty drewnem, a górne pokłady były pokryte linoleum lub wykładziną^[8].

Uzbrojenie główne pancernika składało się z trzech dział kal. 240 mm o długości lufy 40 kalibrów (L/40), zamontowanych w jednej podwójnej wieży artyleryjskiej na dziobie okrętu i jednej pojedynczej wieży na rufie. Działa typu K01 zostały wyprodukowane przez firmę Škoda w Czechach. Była to licencyjna odmiana armat Krupp C 97^[2][4]. Szybkostrzelność dział wynosiła ok. dwóch strzałów na minutę przy użyciu pocisków przeciwpancernych o masie 229 kg. Artylerię średniego kalibru stanowiło dwanaście dział Kruppa C96 L/40 kal. 150 mm w kazamatach^[2][4]. Dodatkowo okręt posiadał 10 dział kal. 66 mm L/45, 6 szybkostrzelnych dział kal. 47 mm L/44 i dwa szybkostrzelne działa kal. 47 mm L/33 jako obrona przed kutrami torpedowymi. Wszystkie te działa były zamontowane pojedynczo, na górnych pokładach i nadbudówce, lub w kazamatach na dziobie i rufie^[2][b]. Na marsach, na obu masztach, okręty miały po dwa (czyli łącznie cztery) karabiny maszynowe kal. 8 mm^[9]. Okręty typu Habsburg były chronione przez utwardzoną stal niklową. Główny pas opancerzenia w centralnej części okrętu, gdzie zlokalizowane były magazyny amunicji, maszynownie oraz inne krytyczne miejsca, miał grubość 220 mm. Na końcu sekcji centralnej pancerz zmniejszał grubość do 180 mm^[2][5].

Służba

Czas pokoju

Po wprowadzeniu do służby w 1904 roku, „Babenberg” wraz z siostrzanymi okrętami SMS „Habsburg” i SMS „Árpád” wziął udział w manewrach floty, podczas których trzy okręty typu Habsburg zaangażowały trzy pancerniki obrony wybrzeża typu Monarch w symulowaną bitwę^[10]. Pancerniki typu Habsburg utworzyły I Dywizjon Pancerników^[11]. Wraz z wprowadzeniem do służby nowego typu pancerników – Erzherzog Karl – pancerniki typu Habsburg zostały przeniesione do II Dywizjonu, a pancerniki typu Monarch do III Dywizjonu^[10].

I wojna światowa

Podczas I wojny światowej „Babenberg” wraz ze swoimi siostrzanymi okrętami służył w IV Dywizjonie Pancerników. W przeddzień wybuchu wojny trzy pancerniki oraz reszta austro-węgierskiej floty zostały zmobilizowane w celu osłony ucieczki SMS „Goeben” i SMS „Breslau”, od 28 lipca do 10 sierpnia 1914 roku. Te dwa niemieckie okręty stacjonowały na Morzu Śródziemnym i próbowały wyrwać się z Mesyny, która była blokowana przez brytyjskie okręty. Po tym jak niemieckim okrętom udało się zmylić pogoń i przedostać do Turcji, flota została odwołana. W tym czasie austro-węgierskie okręty były mniej więcej na wysokości Brindisi w południowo-wschodnich Włoszech^[12]. Kiedy Włochy dołączyły do wojny po stronie Francji i Anglii, austro-węgierska marynarka ostrzelała kilka włoskich miast portowych wzdłuż wybrzeża Adriatyku. „Babenberg” wziął udział w ostrzale Ankony 23 maja 1915 roku^[3].

Po bombardowaniu Ankony „Babenberg” i jego siostrzane okręty powróciły do portu w Puli. Ze względu na niedostatek węgla, okręty pozostały tam do końca wojny^[13] . Później „Babenberg” został przemianowany na okręt obrony wybrzeża^[14][15] . 18 grudnia 1917 roku admirał Maximilian Njegovan zarekomendował wycofanie przestarzałych wówczas pancerników typu Habsburg w celu zasilenia ich personelem załóg okrętów podwodnych i sił lotniczych, co zostało zaaprobowane przez cesarza Karola I 28 grudnia 1917 roku^[16]. W roku 1918 pancernik pełnił funkcję hulku mieszkalnego^[15] . Po wojnie „Babenberg” razem ze swoimi siostrzanymi okrętami został przekazany Wielkiej Brytanii jako pryz, a następnie sprzedany do Włoch i zezłomowany w roku 1921^[14].

Uwagi

1. "SMS" oznacza "Seiner Majestät Schiff", czyli po niemiecku "Okręt Jego Wysokości"
2. Zarówno Phelps (1901) jak i Noppen (2012) podają w miejsce dział 47 mm dwanaście dział kal. 37 mm

Przypisy

1. Sieche 1985 ↓, s. 333.
2. Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 272.
3. Hore 2006 ↓, s. 91.
4. Noppen 2012 ↓, s. 10.
5. Noppen 2012 ↓, s. 13.
6. Phelps 1901 ↓, s. 25.
7. Phelps 1901 ↓, s. 26.
8. Naval Institute Proceedings 1901 ↓, s. 151.
9. Phelps 1901 ↓, s. 27.
10. Sondhaus 1994 ↓, s. 158.
11. Sundries 1904 ↓, s. 437.
12. Halpern 1995 ↓, s. 54.
13. Cityofart.net 2010 ↓.
14. Sieche 1985 ↓, s. 330.
15. Lakatos 2010 ↓.
16. Paul G. Halpern: The Naval War in the Mediterranean: 1914-1918. Routledge, 2015. ISBN 1-317-39185-3. Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Sundries: IV. „The United Service Magazine”. 150 (July), s. 437, 1904. London: William Clowes & Sons. (ang.). 
• Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik: Conway's All the World's Fighting Ships: 1860–1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
• René Greger: Austro-Hungarian warships of World War I. Londyn: Ian Allan, 1976. ISBN 978-0-7110-0623-2. OCLC 2440180. (ang.).
• Paul G. Halpern: A Naval History of World War I. Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 978-1-55750-352-7. OCLC 57447525. (ang.).
• Peter Hore: The Ironclads. London: Southwater Publishing, 2006. ISBN 978-1-84476-299-6. (ang.).
• Robert Jackson: Fighting Ships of The World. London: Amber Books, 2004, s. 334. ISBN 978-1-84013-647-0. (ang.).
• Notes on ships and torpedo boats, Section 2. W: Harry Phelps: Notes on the Year's Naval Progress, Issue 20. Office of Naval Intelligence, Government Printing Office, 1901. (ang.).
• Naval Institute Proceedings. T. 27. Annapolis: United States Naval Institute, 1901. (ang.).
• Austria-Hungary. W: Erwin Sieche: Conway's All the World's Fighting Ships: 1906–1921. Annapolis: Naval Institute Press, 1985. ISBN 978-0-87021-907-8. (ang.).
• Lawrence Sondhaus: The Naval Policy of Austria-Hungary, 1867–1918. West Lafayette, IN: Purdue University Press, 1994. ISBN 978-1-55753-034-9. OCLC 28112077. (ang.).
• Spencer E. Tucker: The Encyclopedia of World War I. ABC-CLIO, 2005. ISBN 978-1-85109-420-2. (ang.).
• Ryan Noppen: Austro-Hungarian Battleships 1914–1918. T. 193. Botley, Oxford, UK: Osprey Publishing, 2012, seria: New Vanguard. ISBN 978-1-84908-688-2. OCLC 769990390. (ang.).
• The Habsburg Class (1900/1904). [w:] Austria's Habsburg Class Battleships (1902) [on-line]. CityOfArt.net. [dostęp 2010-05-09]. (ang.).
• Alex Lakatos: Habsburg Class. [w:] Habsburg Class Battleships-Austria Hungary [on-line]. battleships-cruisers.co.uk. [dostęp 2010-05-09]. (ang.).