Samson i Dalila (obraz Rembrandta)

Samson i Dalila
(inw./kat.nr 812 A)

Autor	Rembrandt
Data powstania	1628
Medium	olej na desce
Wymiary	61,3 × 50 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Berlin
Lokalizacja	Gemäldegalerie
Multimedia w Wikimedia Commons

Samson i Dalila – obraz holenderskiego malarza Rembrandta Harmenszoona van Rijn.

Obraz sygnowany u dołu po lewej: RHL 1628 (Rembrandt Harmensz. Leydensis).

Samson był jednym z ulubionych bohaterów Rembrandta. Przedstawiał go w różnych epizodach opisanych w Starym Testamencie, często interpretując je na swój indywidualny sposób. Namalował pięć scen z życia Samsona: najwcześniejszym i najmniejszym jest Samson i Dalila, następnie namalował Wesele Samsona, Samson grożący teściowi, Samson zdradzony przez Dalilę i Oślepienie Samsona.

Geneza

Temat obrazu został zaczerpnięty ze Starego Testamentu z Księgi Sędziów. Ilustruje finał historii Filistynki Dalili i zakochanego w niej mocarza Samsona. Dalila była wysłanniczką Filistynów. Miała dowiedzieć się, gdzie tkwi przyczyna niezwyciężonej siły Samsona, i wydać go jego wrogom. Po trzykrotnej próbie wyciągnięcia tajemnicy od zakochanego Samsona, w końcu Dalili udało się odkryć tajemnicę siły mężczyzny:

...wówczas otworzył przed nią całe swoje serce i wyznał jej: „Głowy mojej nie dotknęła nigdy brzytwa, albowiem od łona matki jestem Bożym nazirejczykiem. Gdyby mnie ogolono, siła moja odejdzie, osłabnę i stanę się zwykłym człowiekiem”. Dalila zrozumiawszy, że jej otworzył całe swe serce, posłała po władców filistyńskich z wiadomością: „Przyjdźcie jeszcze raz, gdyż otworzył mi całe swoje serce”. Przyszli więc do niej władcy filistyńscy, niosąc srebro w swoich rękach. Tymczasem uśpiła go na kolanach i przywołała jednego z mężczyzn, aby mu ogolił siedem splotów na głowie. (...) Wówczas Filistyni pojmali go, wyłupili mu oczy i zaprowadzili do Gazy, gdzie przykuty dwoma łańcuchami z brązu musiał w więzieniu mleć ziarno. (Sdz 16:17-21)

Opis obrazu

Rembrandt zilustrował moment, gdy Dalila obcina włosy Samsonowi śpiącemu jeszcze na jej kolanach. Jej głowa odwrócona ku wejściu do namiotu, w którym pojawiają się filistyńscy oprawcy. Jej twarz wyraża przerażenie, nie tyle czynem i zdradą, jakiej się dopuściła, ile groźnym wyglądem napastnika trzymającego nóż, gotowego do zadania ciosu. Zza zasłony wystaje głowa nadciągającego kolejnego Filistyna. W 1636 roku Rembrandt powrócił do tego samego wątku, ale ukazał go z jeszcze większym tragizmem i brutalnością.

Proweniencja

Obraz znajdował się w kolekcji Wilhelma II Hohenzollerna w Berlinie, dokąd trafił z Niderlandów prawdopodobnie w 1742 dzięki królowi Prus Fryderykowi II Wielkiemu. W 1906 został przekazany do Gemäldegalerie w Berlinie^[1].

Przypisy

1. RKD.

Bibliografia

• Andrzej Chudzikowski: Rembrandt van Rijn. Warszawa: Wydawnictwo Ruch, 1972.
• JSTOR: Madlyn Kahr Rembrandt i Dalila