Sasów
 Kościół rzymskokatolicki w Sasowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Powierzchnia |
1,853 km² |
| Wysokość |
272 m n.p.m. |
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
2659 |
| Kod pocztowy |
80713 |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |
 49°52′15″N 24°56′56″E/49,870833 24,948889
| |
Sasów lub Sassów (ukr. Сасів) – wieś na północ od Złoczowa, nad Bugiem; w rejonie złoczowskim obwodu lwowskiego Ukrainy. W latach 1918–1939 w powiecie złoczowskim, województwa tarnopolskiego w Polsce; dekanat złoczowski. Ważna stacja kolejowa na linii Krasne–Tarnopol.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Na podstawie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Sasów to: miasteczko nad Bugiem w powiecie złoczowskim, położone 9 km na północny-wschód od Złoczowa[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1511 wieś Komarów (ukr. Комарiв) stała się własnością Anny Sienieńskiej. Do tego czasu wchodziła w skład klucza oleskiego. W 1613 należała już do Jana Daniłowicza, wojewody ruskiego. W 1615 podniesiona została do rangi miasta otrzymując przywileje wzorowane na prawie magdeburskim z rąk króla Zygmunta III. Od nazwy herbu jej właściciela, Jana Daniłowicza, otrzymuje miano „Sassów”. Miasto znajdowało się wówczas na szlaku handlowym prowadzącym z Podola na Wołyń. Miasto miało charakter obronny. Na szczycie pobliskiego wzniesienia o nazwie Grodzisko znajdował się zamek.
Zgodnie z przywilejami króla Zygmunta III, mieszkańcy nowo założonego miasta zwolnieni byli od podatków publicznych na okres 4 lat, a na wieczne czasy od myta i opłat celnych obowiązujących na ziemiach ruskich, z wyjątkiem cła pogranicznego. Zygmunt III nakazał budowę gościńca, który miał przechodzić przez miasto, na trasie wiodącej ze Lwowa, Kamieńca, Baru, Trembowli i Tarnopola do Krzemieńca, Łucka, Horodła i Sokala.
Od czasów Zygmunta III miejsce znanych w okolicy jarmarków, które odbywały się podczas uroczystości kościelnych na św. Stanisława, św. Michała i św. Mikołaja. W każdą środę i sobotę odbywały się targi.
Już w 1628 był tu pierwszy drewniany kościół, a w 1631 katolicka parafia.
W 1638 w mieście znajdowała się papiernia. Jej tradycje kontynuowały wybudowane w latach 60. XIX wieku Zakłady Wyrobów Papierowych, które wówczas zaliczano do największych w Europie. Praca w nich odbywała się do 1915. Podczas I wojny światowej zostały zniszczone przez wojska rosyjskie. Do dzisiaj budynki zakładowe są niezagospodarowane.
W sierpniu 1649 mieszkańcy Sasowa obronili miasto przed atakiem hufca Tatarów. Sasów utracił prawa miejskie w 1682. W pierwszej połowie XVIII w. należał do Radziwiłłów.
W latach 1772–1918 roku – miasto w Królestwie Galicji i Lodomerii w Cesarstwie Austriackim. W tym okresie, Sasów zamieszkiwali Polacy i Rusini (ogółem 2697 osób wg spisu ludności z 1857). Parafia rzymskokatolicka i greckokatolicka „loco”. W tym roku, właścicielem tabularnym miasta był Michał Torosiewicz. W XIX w. Sasów znany był jako miejsce uzdrowiskowe – hydroterapia.
W lutym 1940 NKWD zesłało na Syberię 15 polskich rodzin. W latach 1943–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 5 Polaków i 1 Ukraińca[3].
Podczas okupacji pozbawiony praw miejskich i włączony do nowej wiejskiej gminy Sasów[4].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- dwór
- kościół pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela, wybudowany w 1864, poświęcony w 1873. W 1887 kościół zniszczył pożar. Wkrótce jednak został odremontowany i ponownie poświęcony. W czasach komunizmu budynek kościoła wykorzystywano jako magazyn. 26 czerwca 2004, w budynku kościoła, celebrowano pierwsze nabożeństwo od czasów jego likwidacji
- cerkiew pw. św. Mikołaja obok której wznosi się znacznie starsza dzwonnica, wybudowana wzorem starożytnych baszt obronnych na Rusi. Cerkiew zbudowano w 1731. Jest uważana za jedną z piękniejszych drewnianych budowli sakralnych na terenie dawnej Małopolski Wschodniej
- drewniana synagoga, która nie zachowała się do naszych czasów. W tutejszej gminie żydowskiej działał kabalista i rabin-cudotwórca, Mosze Leib
- cmentarz na którym spoczywają m.in. Polacy pomordowani w okresie II wojny światowej przez Rosjan.
- zamek, wybudowany w XVII w.[5]
Znane osoby
[edytuj | edytuj kod]- Marian Michał Kuczyński – podporucznik piechoty Wojska Polskiego, cichociemny.
- Kazimierz Kałucki – urodził się w Sasowie, polski chemik-technolog, prof. Uniwersytetu w Szczecinie.
- Jan Stepa – urodził się w Sasowie, polski duchowny katolicki, biskup tarnowski, prof. Uniwersytetu Lwowskiego
- Franciszek Stroński (1803–1865) – polski bibliotekarz, dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Lwowskiego i Biblioteki Jagiellońskiej
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sotsialnyy Pasport Zolochiv
- ↑ Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X. Warszawa: 1880–1902, s. 333.
- ↑ Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 509, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
- ↑ Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego, 1926
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X, Warszawa, 1880–1902, s. 333.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- zdjęcia z Sasowa
- Sasów, powiat złoczowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 333.