Schneider SG-38

Schneider SG-38

Dane podstawowe
Państwo	III Rzesza
Producent	Segelflugzeugbau Schneider
Konstruktor	Schneider, Hofmann, Rehberg
Typ	szybowiec szkolny
Konstrukcja	drewniana
Załoga	1
Historia
Data oblotu	1938
Liczba egz.	ok. 10 000
Dane techniczne
Wymiary
Rozpiętość	10,41 m
Wydłużenie	6,76
Długość	6,28 m
Wysokość	2,43 m
Powierzchnia nośna	16 m²
Profil skrzydła	Gö 549 -> Gö 676
Masa
Własna	120 kg
Użyteczna	90 kg
Startowa	210 kg
Osiągi
Prędkość maks.	115 km/h
Prędkość minimalna	50 km/h
Prędkość holowania	100 km/h
Prędkość min. opadania	1,3 m/s
Doskonałość maks.	10 przy 52 km/h
Dane operacyjne
Użytkownicy
III Rzesza, Czechosłowacja, Hiszpania, Polska, Wielka Brytania
Multimedia w Wikimedia Commons

Schneider SG-38 – niemiecki szybowiec treningowy do szkolenia początkowego. Zaprojektowany w 1938 r., wykorzystywany podczas II wojny światowej do szkolenia pilotów Luftwaffe. Po wojnie, z racji wielkoseryjnej produkcji, wiele egzemplarzy tego szybowca zostało wykorzystanych w szkołach lotniczych w krajach Europy.

Historia

Niemieccy piloci korzystali podczas szkolenia początkowego z szybowców Zögling 31, Zögling 35 oraz Grunau 9. W trakcie ich eksploatacji podjęto decyzję o zbudowaniu konstrukcji, która wykorzystałaby ich korzystne cechy oraz (jako monotyp) usprawniłaby proces eksploatacji. Do prac nad budową nowej konstrukcji przystąpili Edmund Schneider, Ludwig Hofmann oraz Rehberg^[1].

Oblot prototypu wykonano w 1938 r. Konstrukcja okazała się udana – zapewniała stabilny lot nawet w wykonaniu początkującego ucznia oraz bezpieczeństwo przy lądowaniu. Szybowiec szybko stał się podstawową maszyną szkolną. Nowa konstrukcja otrzymała nazwę Schulgleiter 38, skróconą do SG-38^[2]. Szybowiec został skierowany do produkcji w 1940 r., kiedy to wyprodukowano 100 egzemplarzy^[3]. Produkcję seryjną uruchomiono w zakładach Schneider, Klaus Flugzeugbau, Petersen Flugzeugbau, Pander en Zenen, Ratjens Flugzeugbau, Oberlechner Spittal a.d. Drau, Kartner Spittal a.d. Drau. Na terenie okupowanych Czech produkcja ruszyła w fabrykach Ing. Mraz Flugzeugbau i Petera Flugzeugbau. Dokumentacja została również przekazana Słowacji, gdzie też rozpoczęto wytwarzanie SG-38. Na potrzeby szkolnictwa lotniczego NSFK i Luftwaffe wyprodukowano ok. 9000 szybowców. Po zakończeniu II wojny światowej produkcja była kontynuowana w Czechosłowacji pod oznaczeniem SK-38 Komar oraz w Wielkiej Brytanii jako EON-7 „Primary”^[1]. Produkcja seryjna SG-38 została również podjęta w Hiszpanii. W latach 1949–1951 w zakładach Aeronautica Industrial w Cuatro Vientos wyprodukowano 50 egzemplarzy tego szybowca^[4]. Szybowce SG-38 trafiły również do Pakistanu, gdzie szkolili się na nich piloci tworzonego tam lotnictwa tego kraju^[5].

SG-38 w lotnictwie polskim

Po zakończeniu II wojny światowej w Polsce wiele egzemplarzy SG-38 zostało odnalezione na poniemieckich lotniskach^[6]. Z odnalezionych szybowców oraz elementów zapasowych udało się skompletować 373 latające egzemplarze. Były one wykorzystywane w polskim szkolnictwie lotniczym na terenie całego kraju. Dwa ostatnie, SP-670 i SP-877, zostały skreślone z rejestru statków powietrznych w dniu 28 grudnia 1957 r. Z racji swej konstrukcji były określane przez polskich pilotów mianem „Patyk”^[7]. Jeden z szybowców SG-38 jest przechowywany, w stanie uszkodzonym, w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie^[8].

Konstrukcja

Jednomiejscowy szybowiec szkolny w układzie górnopłatu o konstrukcji drewnianej. Kadłub o konstrukcji kratownicowej, w jego przedniej części znajdowała się skrzynka z siedzeniem pilota. Można było je osłonić kabinką wykonaną ze sklejki i płótna (wersja z kabinką pilota nosiła oznaczenie SG-38K). Płat dwudzielny o konstrukcji dwudźwigarowej, wyposażony w lotki, do pierwszego dźwigara kryte sklejką, dalej płótnem. Skrzydło usztywnione było systemem cięgien, górne zamocowane były do nadkadłubowej piramidki, dolne były mocowane do ramy kadłuba. Usterzenie klasyczne, krzyżowe, statecznik poziomy podparty pojedynczym zastrzałem. Podwozie jednotorowe złożone z podkadłubowej płozy amortyzowanej olejowo-pneumatycznie i płozy ogonowej. Do przedniej płozy był zamontowany hak do startu z lin gumowych^[9][10][11].

Galeria

• 
  Przednia część kadłuba SG-38, widoczne miejsce pilota oraz płoza podkadłubowa
• 
  Widoczne elementy konstrukcyjne płata, kadłuba i usterzenia
• 
  EON-7 Primary w locie
• 
  Czechosłowacki SK-38 Komar
• 
  SG-38 w lotnictwie polskim

Przypisy

1. Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 19.
2. Simons 2006 ↓, s. 47.
3. Skrzydła w Miniaturze 23 ↓, s. 15.
4. Galería del Museo del Ejército del Aire. Ejército del Aire. [dostęp 2023-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-15)]. (hiszp.).
5. Skrzydlata Polska 1963 ↓, s. 4.
6. Lotnictwo z szachownicą i 2'2006 ↓, s. 32–36.
7. Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 22.
8. Krzyżan 1983 ↓, s. 136.
9. Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 22–26.
10. Krzyżan 1983 ↓, s. 135.
11. Flugzeug-Typenbuch 1941 ↓, s. 201.

Bibliografia

• Flugzeug-Typenbuch: Handbuch der deutschen Luftfahrt-und Zubehor-Industries. Leipzig: Herm Bever Verlag, 1941. OCLC 499834069.
• Andrzej Glass. Szybowiec szkolny SG-38 „Patyk”. „Skrzydła w Miniaturze”. Nr 23. Gdańsk: Avia Press. ISSN 1234-4109. OCLC 839198246. 
• Marian Krzyżan: Samoloty w muzeach polskich. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983. ISBN 978-83-206-0432-0. OCLC 751284219. (pol.).
• Jerzy Kubalańca, Ryszard Witkowski: Zagraniczne szybowce w Polsce. Sandomierz: Stratus, 2009. ISBN 978-83-89450-85-2. OCLC 750926885.
• Andrzej Morgała. Szybowce z biało-czerwoną. „Lotnictwo z szachownicą”. 18(2/2006), 2006. Wrocław: Wydawnictwo Sanko. ISSN 1643-5702. OCLC 69537539. 
• Jerzy Pomianowski. „Skrzydlata” rozmawia z Marią Younga-Mikulską. „Skrzydlata Polska”. 44/1963, 3 września 1963. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
• Martin Simons: Sailplanes 1920-1945. Königswinter: EQIP Werbung & Verlag GmbH, 2006. ISBN 3-9806773-4-6. OCLC 52147382.