Scorzoneroides

Scorzoneroides
Ilustracja
Scorzoneroides autumnalis
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Cichorioideae

Rodzaj

Scorzoneroides

Nazwa systematyczna
Scorzoneroides Moench
Methodus: 549 (1794)[3]
Typ nomenklatoryczny

S. autumnalis (Linnaeus) Moench[4]

Synonimy
  • Deloderium Cass.
  • Hemilepis Kunze
  • Kalbfussia Sch.Bip.
  • Millina Cass.
  • Oporinia D.Don[3]
  • Leontodon subg. Oporinia[5]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Scorzoneroides Moench – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Tradycyjnie do początków XXI wieku gatunki tu zaliczane włączane były zwykle do rodzaju brodawnik Leontodon. Rodzaj obejmuje 22 gatunki. Występują one w basenie Morza Śródziemnego (południowa Europa, północna Afryka, południowo-zachodnia Azja), na wyspach Makaronezji oraz w pozostałej części Europy i w północnej Azji po Syberię. Jako introdukowane rośliny te rosną także na Dalekim Wschodzie oraz w Ameryce Północnej[3]. W Polsce występują dwa gatunki – brodawnik jesienny S. autumnalis i brodawnik tatrzański S. pseudotaraxaci[6][3].

Brodawnik jesienny S. autumnalis jest szeroko rozprzestrzenionym w strefie umiarkowanej na półkuli północnej chwastem trawników[7].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae, podrodziny Cichorioideae, z plemienia Cichorieae i podplemienia Hypochaeridinae[8]. W obrębie podplemienia sytuowany jest w pozycji bazalnej względem kladu obejmującego rodzaje: Helminthotheca, Picris, Leontodon i Hedypnois, z zajmującym bardziej bazalną pozycję względem całej tej grupy rodzajem Hypochaeris[9], w innych badaniach rodzaj Hypochaeris wskazywany jest jako młodsza linia rozwojowa niż Scorzoneroides[5].

Tradycyjnie gatunki tu zaliczane włączane były do rodzaju brodawnik Leontodon jako podrodzaj Oporinia, różniące się jednak istotnymi cechami od podrodzaju typowego Leontodon – liście i okrywy nie są pokryte włoskami rozgałęzionymi, rośliny różnią się chemicznie i liczbą chromosomów[10]. Ostatecznie wyodrębnione zostały jako osobny rodzaj po publikacji analiz filogenetycznych z 2006, wskazujących na ich odrębną pozycję od podrodzaju typowego Leontodon, który okazał się bliżej spokrewniony m.in. z rodzajem goryczel Picris, niżeli z przedstawicielami rodzaju Scorzoneroides[9][5][11].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-09-24] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-09-24] (ang.).
  3. ↑ a b c d e Scorzoneroides Moench. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-24].
  4. ↑ Scorzoneroides Scopoli. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-09-24].
  5. ↑ a b c Norbert Kilian, Birgit Gemeinholzer, Hans Walter Lack, Cichorieae, [w:] V.A. Funk i inni red., Systematics, evolution and biogeography of Compositae, Vienna: International Association for Plant Taxonomy, 2009.
  6. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 107, ISBN 978-83-62975-45-7.
  7. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 842, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. ↑ Genus Scorzoneroides Moench. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-09-24].
  9. ↑ a b Neela Enke, Birgit Gemeinholzer, Christian Zidorn. Molecular and phytochemical systematics of the subtribe Hypochaeridinae (Asteraceae, Cichorieae). „Organisms Diversity & Evolution”. 12, s. 1–16, 2012. 
  10. ↑ Scorzoneroides. [w:] Cichorieae Portal [on-line]. [dostęp 2022-09-24].
  11. ↑ Greuter W., Gutermann W. & Talavera S.. A preliminary conspectus of Scorzoneroides (Compositae, Cichorieae) with validation of the required new names. „Willdenowia”. 36, s. 689-692, 2006.