Semi Radradra

Semi Radradra

Pełne imię i nazwisko	Semi Radradra Turagasoli Waqavatu[1][2][3]
Pseudonim	The Semi Trailer[4][5][6]
Data urodzenia	13 czerwca 1992[1][7]
Wzrost	190 cm[8]
Masa ciała	110 kg[8]
Rugby union
Pozycja	środkowy ataku, skrzydłowy
Kariera juniorska
Lata Zespół Somosomo Sharks
Kariera seniorska[a]
Lata Zespół Wyst. (Pkt.) Somosomo Sharks 2011 Vatukoula 2017–2018 Tulon[9] 17 (15) 2018–2020 Bordeaux Bègles[9] 29 (45) 2020– Bristol Bears[7] 8 (10)
Reprezentacja narodowa[b]
rugby union
Lata Reprezentacja Wyst. (Pkt.) 2011  Fidżi U-20[10] 4 (15) 2018–  Fidżi[7] 10 (25)
rugby 7
Lata Reprezentacja Turn. (Pkt.) 2011–  Fidżi[11]
Rugby league
Pozycja	skrzydłowy
Kariera juniorska
Lata Zespół 2012 Parramatta Eels
Kariera seniorska
Lata Zespół Wyst. (Pkt.) 2013 Wentworthville Magpies 2013–2017 Parramatta Eels[1] 94 (330)
Reprezentacja narodowa
Lata Reprezentacja Wyst. (Pkt.) 2013–2014  Fidżi[1] 4 (4) 2016  Australia[1] 1 (0)
Mecze i punkty w lidze akt. w dniu 10 października 2020 r. Mecze i punkty w reprez. akt. w dniu 9 października 2019 r.
Dorobek medalowy Reprezentacja  Fidżi Igrzyska olimpijskie złoto Tokio 2020 rugby 7 mistrzostwa Oceanii srebro Samoa 2011 rugby 7
Multimedia w Wikimedia Commons

Radradra w barwach Wentworthville Magpies (2013)

Semi Radradra (wym. [ˈse.mi raⁿdˈraⁿd.ra], ur. 13 czerwca 1992^[1][2][7]) – fidżyjski rugbysta występujący na pozycji skrzydłowego bądź środkowego ataku, zawodnik rugby union, a wcześniej rugby league. Występował w fidżyjskich reprezentacjach siedmio-, trzynasto- i piętnastoosobowej, w składzie każdej uczestnicząc w rozgrywkach o puchar świata; ponadto jednokrotny reprezentant Australii w rugby league. Mistrz olimpijski z Tokio 2021, drużynowy wicemistrz Oceanii w rugby 7.

Młodość

Radradra wywodzi się ze wsi Somosomo na wyspie Taveuni^[12][13][14]. Uczęszczał do lokalnych szkół Somosomo District School, Niusawa Secondary School, Holy Cross College a następnie do Latter Day Saints College w Suvie^[15][16][17]. W młodości z powodzeniem uprawiał lekkoatletykę, w szczególności bieg na 200 metrów czy rzut oszczepem^[4]. Treningi rugby union rozpoczął w lokalnym klubie Somosomo Sharks^[15][18] dopiero w wieku lat 16^[16][19]. W 2010 roku uczestniczył w miejscowym turnieju Nasekula Sevens^[15].

Występując jedynie w lokalnych rozgrywkach został zauważony i w pierwszej połowie 2011 roku włączony do składu reprezentacji do lat 20, która w czerwcu brała udział w mistrzostwach świata^[20]. Podczas turnieju we Włoszech fidżyjska drużyna zajęła szóste, najwyższe w swojej historii miejsce^[14]. Sam Radradra w czterech meczach zdobył trzy przyłożenia^[10], najwięcej w kadrze^[21]. Po powrocie z mistrzostw trener kadry U-20 Inoke Male namówił młodego zawodnika na przenosiny do klubu z Vatokouli na wyspie Viti Levu^[14][16][17].

Wkrótce 19-latek dołączył do seniorskiej reprezentacji w rugby 7. W październiku wziął z nią udział w poprzedzonych turniejem Marist Sevens mistrzostwach Oceanii. W nich Fidżyjczycy zajęli ostatecznie drugie miejsce, zaś Radradra zdobył jedyne przyłożenie w przegranym finale z gospodarzami turnieju, reprezentacją Samoa^[22][23]. Następnie w listopadzie i grudniu 2011 roku brał udział w trzech turniejach z cyklu IRB Sevens World Series: w Australii^[24], Zjednoczonych Emiratach Arabskich^[25] i Południowej Afryce^[26]. Zmagania w pierwszym ze wspomnianych zakończyły się zwycięstwem „Flying Fijians”^[13][27][28].

Kariera klubowa

W National Rugby League

Dobre występy w zmaganiach „siódemek”, zwłaszcza podczas turnieju w Gold Coast wzbudziły zainteresowanie młodym graczem ze strony zawodowych klubów^{[4][12][16][29]}. Jednym z nich była drużyna Parramatta Eels rywalizująca w NRL, australijskich rozgrywkach rugby league. Choć Radradra nigdy wcześniej nie uprawiał tej odmiany rugby, postanowił skorzystać z nadarzającej się szansy^[4][14] – jeszcze w 2011 roku związał się dwuletnim kontraktem z drużyną z przedmieść Sydney^[16][30]. Jak wskazywały media, pierwotna umowa miała być warta ok. 10 tys. dolarów rocznie nie licząc premii meczowych^[6]. Jednocześnie zawodnik nie wykluczał powrotu do union, odmiany piętnastoosobowej, po upływie pierwszych dwóch lat^[16]. Jednym z czynników przemawiających za wyborem Eels była obecność w drużynie Jarryda Hayne’a – australijskiej gwiazdy rugby league fidżyjskiego pochodzenia^[12]. Wedle własnych słów Radradry, krótko po dołączeniu do ekipy z Parramatty zapragnął zostać najlepszym Fidżyjczykiem w historii dyscypliny^[31].

Początkowe miesiące młody zawodnik spędzał na nauce nowej odmiany gry i jej specyfiki^[29][32]. W 2012 roku występował w rozgrywkach młodzieżowych (Toyota Cup), broniąc barw zespołu do lat 20^[33]. W roku 2013 grał w klubie filialnym Eels, Wentworthville Magpies, rywalizującym w stanowych zmaganiach New South Wales Cup^[34][35].

W lipcu tego samego roku Radradra zadebiutował w 18. kolejce NRL w spotkaniu z Penrith Panthers^[36]. Do końca sezonu rozegrał jeszcze sześć meczów, zdobywając pięć przyłożeń^[1]. Przed startem nowych rozgrywek brał udział w przedsezonowym turnieju Auckland Nines (rugby league nines)^[37], w czasie którego zdobył dla Eels rekordowe pięć przyłożeń^[38]. Po części z uwagi na stosunkowo niewysoki kontrakt (wart ok. 70 tys. dolarów rocznie) media już w połowie 2014 roku donosiły o możliwości powrotu fidżyjskiego skrzydłowego do rugby union. Jako zainteresowane jego usługami podawano kluby japońskie i francuskie^[5]. Pogłoski te przybierały na sile z uwagi na bardzo wysoką formę zawodnika – w 24 meczach 19-krotnie przykładał piłkę w polu punktowym rywali^[1], osiągając wybitne wyniki także w innych elementach^[32]. Ponadto jako jedyny wystąpił przy tym we wszystkich meczach Eels^[32]. Pozwoliło mu to na zdobycie nagrody dla najlepszego skrzydłowego w NRL w sezonie 2014^[39]. W czerwcu 2014 roku Radradra podpisał nowy, czteroletni, wart 250 tys. dolarów rocznie kontrakt ze swoim dotychczasowym zespołem^[6][40].

Gdy wydawało się, że odniesiona w drugiej kolejce sezonu 2015 kontuzja kolana uniemożliwi mu występy na podobnym jak przed rokiem poziomie, Radradra w pozostałych 18 kolejkach zdobył aż 24 przyłożenia. Wyczynem tym pobił 33-letni rekord klubu z Parramatty^[29][41]. Choć sam wskazywał, że nadal uczy się niektórych taktycznych aspektów league^[29], raz jeszcze zdobył trofeum dla najlepszego skrzydłowego w lidze^[42].

Sezon 2016 zainicjowano turniejem Auckland Nines^[43], w którym Eels okazali się najlepsi, a Radradra został wybrany do drużyny rozgrywek^[44]. W lutym 2016 roku jako członek ekipy World All Stars („Gwiazd Świata”) brał także udział w Meczu Gwiazd NRL, w którym jego rywalem była drużyna „Rodzimych Gwiazd” (Indigenous All Stars)^[27][45]. W samym starciu górą byli zawodnicy World All Stars, którzy między innymi po przyłożeniu Radradry wygrali 12:8^[46]. Dalsza część roku w wykonaniu fidżyjskiego gracza naznaczona była zarówno kłopotami osobistymi (oskarżenia o przemoc domową, choroba ojca)^[47][48][49], jak i organizacyjnymi (klub z Parramatty został uznany winnym naruszenia ligowego pułapu wynagrodzeń)^[50]. Radradra był także obiektem wzmożonego zainteresowania mediów z powodu swojej decyzji w sprawie zmiany barw narodowych^[51][52]. W efekcie pod względem skuteczności na boisku był to najmniej udany okres w czasie występów zawodnika w NRL – w 19 meczach zdobył jedynie 12 przyłożeń^[1].

W listopadzie 2016 roku francuski klub rugby union RC Toulonnais ogłosił pozyskania fidżyjskiego skrzydłowego. W komunikacie prasowym wskazano wówczas, że Radradra podpisał roczną umowę z możliwością przedłużenia, która miała wejść w życie wraz z końcem rozgrywek NRL w 2017 roku^[53]. Wiadomość ta została następnie zdementowana przez obóz zawodnika, jednak po licznych spekulacjach medialnych władze Eels potwierdziły wcześniejsze informacje pod koniec stycznia 2017 roku^[54][55].

Swój ostatni sezon w barwach drużyny z Parramatty skrzydłowy tradycyjnie rozpoczął od udziału w Auckland Nines^[56]. W NRL ostatecznie dotarł z ekipą Eels do półfinału rozgrywek, gdzie przegrał z North Queensland Cowboys. W decydującym spotkaniu zdobył jedno z przyłożeń. Tym samym w 26 starciach w kampanii 22 razy kładł piłkę na polu punktowym (dwukrotnie w jednym meczu uzyskał cztery przyłożenia, a ponadto raz zdobył hat trick). Oprócz tego zanotował pięć asyst i 24-krotnie przedzierał się przez linię obronną rywali^[57]. Łącznie w ciągu niepełnych pięciu sezonów w barwach drużyny z Parramatty zdobył 82 przyłożenia w 94 meczach, co wówczas plasowało go na piątym miejscu w klubowych statystykach^[1][57].

Powrót do rugby union

Zgodnie z wcześniejszymi postanowieniami po zakończeniu zmagań ligowych Radradra przeniósł się do Francji. Przed opuszczeniem Australii oświadczył jednak, że nie wyklucza powrotu do drużyny z Parramatty nawet bezpośrednio po wypełnieniu rocznego kontraktu. Wskazywał także, że na jego decyzję o zmianie dyscypliny wpłynęła chęć odcięcia się od pozaboiskowych wydarzeń, jakie spotkały go w Australii^[58]. W barwach ekipy z Tulonu debiutował na początku października w ligowym pojedynku z Union Bordeaux Bègles^[59]. Niedługo później w meczu Champions Cup ze Scarlets zaliczył też swój pierwszy występ w rozgrywkach europejskich^[60]. W następnej kolejce zdobył pierwsze przyłożenie w barwach klubu z Lazurowego Wybrzeża, kiedy zdobył punkty w 62. sekundzie meczu z włoskim Benetton Rugby Treviso^[61]. Ostatecznie dla RC Toulonnais Radradra rozegrał 23 spotkania (17 w Top 14 i sześć w European Rugby Champions Cup), zdobywając cztery przyłożenia (odpowiednio trzy i jedno)^[9][60].

Już w lutym 2018 roku podano do publicznej wiadomości, że po zakończeniu sezonu Radradra przeniesie się do ekipy ligowego rywala – Borderaux Bègles^[62]. W maju Fidżyjczyk został zaproszony do składu legendarnego klubu Barbarian F.C., który mierzył się wówczas z Anglią. „Baa-Baas” w meczu na Twickenham pokonali wówczas reprezentantów Anglii 63:45, zaś były zawodnik Parramatty był jednym z najlepszych graczy tego pojedynku^[63].

W sezonie 2018/2019 Radradra rozegrał 20 meczów ligowych, w których zdobył cztery przyłożenia^[9], a jego nowy klub, mimo trwającej przez większość sezonu walki o czołowe lokaty zakończył rozgrywki dopiero na 10. miejscu w ligowej tabeli^[64]. Znacznie lepiej drużyna z Bordeaux radziła sobie w kolejnym sezonie. Rywalizowała wówczas o najwyższe cele, począwszy od lutego 2020 roku pozostając liderem rozgrywek^[65][66]. Także w rozgrywkach europejskich awansując do ćwierćfinału Challenge Cup, osiągnęła na tym polu największy w klubowej historii sukces^[67].

Począwszy od połowy 2019 roku media ponownie spekulowały na temat przyszłości fidżyjskiego gracza i jego ewentualnego powrotu do NRL. Wśród potencjalnych zainteresowanych jego sprowadzeniem wymieniano – oprócz ekipy Eels – także inne zlokalizowane w Sydney kluby: Rabbitohs czy Bulldogs. Według doniesień prasowych zawodnik miał być skłonny zrezygnować ze znacznej części swojego wynagrodzenia, byle tylko wrócić do Australii^[68][69]. Pomimo tego w listopadzie 2019 roku podano do publicznej wiadomości, że począwszy od sezonu 2020/2021 Fidżyjczyk będzie zawodnikiem angielskiej drużyny Bristol Bears^[70]. Jak wskazywały media, wartość trzyletniego kontraktu w drużynie z Premiership (w przybliżeniu 500–750 tys. funtów rocznie) kilkakrotnie przewyższała ofertę najpoważniej zainteresowanej ekipy Rabbitohs^[71][72].

Kariera reprezentacyjna

Rugby league

Mając na koncie zaledwie siedem spotkań w profesjonalnych zawodach rugby league^[1], w drugiej połowie 2013 roku Radradra otrzymał powołanie do reprezentacji Fidżi na rozgrywany w Anglii puchar świata^[14][73]. Swój debiut w drużynie „Fiji Bati” zawodnik z Somosomo zaliczył już w trakcie turnieju, w trzecim meczu grupowym przeciw gospodarzom. Pierwsze spotkanie uświetnił zdobytym w końcówce meczu przyłożeniem, które jednak nie pozwoliło na uniknięcie porażki^[74]. Ponadto w czasie mistrzostw pojawił się na placu gry dwukrotnie, wchodząc z ławki rezerwowych w spotkaniach z Samoa (w ćwierćfinale) i przegranym wysoko meczu półfinałowym z Australią^[75][76]. W kolejnym roku rozegrał dla Fidżi jeszcze jeden mecz, z Samoa w ramach Pacific Test 2014^[75][77].

W lutym 2016 roku mieszkający w Sydney Radradra spełnił trzyletni wówczas wymóg ciągłego pobytu uprawniający go do reprezentowania Australii (w myśl ówczesnych przepisów Rugby League International Federation – RLIF – gra w jednej reprezentacji nie wykluczała w przyszłości występów dla innej)^[4]. Niedługo później ogłosił gotowość do gry dla Australii^[31], o czym po raz pierwszy wspominał już dwa lata wcześniej^[78]. Wkrótce otrzymał powołanie do australijskiej drużyny narodowej na mecz z Nową Zelandią w ramach Anzac Test 2016. Po ogłoszeniu składu kadry na selekcjonera Mala Meningę spadła fala krytyki^[79]. Podnoszono, że co prawda Radradra spełnił wymóg rezydencji, jednak nie kwalifikuje się chociażby do występów w rozgrywkach State of Origin – tam bowiem konieczna jest gra na terenie danego stanu (Nowej Południowej Walii bądź Queenslandu) przed ukończeniem 14. roku życia^[51][52][79]. Pojawiały się nawet spekulacje, iż wobec zasad dotyczących zmagań State of Origin Radradra w ogóle odejdzie z NRL, jednak sam zawodnik szybko je zdementował^[52]. Wskazywał przy tym, że chcąc zyskać uznanie jako najlepszy Fidżyjczyk w historii dyscypliny, musi także grać z najlepszymi, a tę możliwość miała mu dać gra dla „Kangaroos” (jako że reprezentacja Fidżi nie bierze udziału chociażby w prestiżowym Pucharze Czterech Narodów)^[51]. Nieoficjalnie wskazywano także motywy finansowe – za jeden mecz w australijskiej drużynie narodowej Radradra zainkasował 20 tys. dolarów, które następnie przekazał rodzinie na Fidżi^[80].

Ostatecznie skrzydłowy Parramatty zadebiutował w ekipie „Kangaroos” we wspomnianym Anzac Test w Newcastle, w którym gospodarze pokonali Nowozelandczyków 16:0, czym przekreślił swoje szanse na udział w pucharze świata 2017 w barwach Fidżi^[51]. Radradra wystąpił w podstawowym składzie, jednak nie zaprezentował się najlepiej, dodatkowo otrzymując karę 10-minutowego wykluczenia za niesportowe przewinienie^[81]. Wkrótce po debiucie skrzydłowego w australijskiej kadrze znowelizowano zasady RLIF dotyczące okresu rezydencji, niekiedy nazywane wówczas „regułą Radradry” (Radradra rule). W konsekwencji czas stałego pobytu niezbędny do nabycia uprawnień do reprezentowania kraju zamieszkania wydłużono z trzech do pięciu lat^[82][83].

We wrześniu 2016 roku zawodnik jako członek drużyny Prime Minister’s XIII^[a] brał udział w meczu z Papuą-Nową Gwineą. W spotkaniu tym zdobył jedno z przyłożeń, jednak z powodu wstrząśnienia mózgu przedwcześnie zakończył zmagania^[84]. Jesienią w związku z ciążącymi na nim zarzutami o przemoc domową Radradra nie był brany pod uwagę przy ustalaniu składu „Kangaroos” na Puchar Czterech Narodów^[85]. Jak się później okazało, mecz z Nową Zelandią był jedynym w jego wykonaniu w australijskiej pierwszej reprezentacji^[1].

Rugby union

Wkrótce po powrocie do rugby union Radradra znalazł się w szerokim składzie reprezentacji Fidżi w rugby 7 na igrzyska Wspólnoty Narodów 2018^[86], jednak ostatecznie nie otrzymał powołania na rozgrywane w Gold Coast zawody^[87]. W reprezentacji piętnastooosobowej debiutował w czerwcu 2018 roku, kiedy podczas Pucharu Narodów Pacyfiku Fidżyjczycy mierzyli się z Gruzinami^[7][88]. Całe rozgrywki zakończyły się zwycięstwem Radradry i kolegów^[89]. Bezpośrednio po zakończeniu tych zawodów wraz z reprezentacją „siódemek” uczestniczył w turnieju London Sevens. Zakończył się on zwycięstwem drużyny z Melanezji, a Radradra został wybrany najlepszym graczem finału^[90]. W lipcu brał udział w pucharze świata w rugby 7, który rozgrywany był w San Francisco^[91]. „Flying Fijians” po porażce z Południową Afryką zajęła ostatecznie miejsce czwarte^[92]. W listopadzie uczestniczył w dwóch meczach testowych drużyny „piętnastek”. W obu też zdobywał punkty przez przyłożenie – ze Szkocją oraz Francją^[93]. Zwycięstwo w drugim z wymienionych spotkań było pierwszym w historii fidżyjskiej reprezentacji odniesionym nad tym rywalem^[94].

W roku 2019 wychowanek Somosomo Sharks notował kolejne bardzo dobre występy w reprezentacji narodowej^[95]. Po spotkaniach podczas dorocznego Pucharu Narodów Pacyfiku^[3], otrzymał także powołanie na puchar świata^[96]. W czasie rozgrywanych w Japonii mistrzostw Fidżyjczycy nie zdołali spełnić pokładanych w nich oczekiwań i nie awansowali do fazy pucharowej^[97], jednak sam Radradra oceniany był jako jeden z najlepszych graczy fazy grupowej^[98]. W spotkaniu z Gruzją zdobył dwa przyłożenia, asystował przy dwóch kolejnych, zaliczył także 177 metrów z piłką w rękach oraz pięciokrotnie przerywał linię obronną rywali, co dało mu tytuł gracza meczu^[99]. Podobne wyróżnienie otrzymał po przegranym meczu z reprezentacją Walii^[100]. Łącznie odnotowano, że w czterech spotkaniach fazy grupowej wykonał 62 rajdy z piłką (carries), w czasie których przesunął grę o 400 metrów, mijając przy tym 29 rywali^[98].

Statystyki

Stan na dzień 9 października 2019 r.^[75][93]

Występy na arenie międzynarodowej

rugby league Drużyna narodowa Rok Mecze Punkty  Fidżi 2013 3 4 2014 1 0  Australia 2016 1 0 Suma 5 4

rugby union Drużyna narodowa Rok Mecze Punkty  Fidżi 2018 3 15 2019 7 10 Suma 10 25

Przyłożenia na arenie międzynarodowej

Lp.	Data	Miejsce	Przeciwnik	Rozgrywki
rugby league
1.	9 listopada 2013	KC Stadium, Kingston upon Hull	Anglia	Puchar Świata w Rugby League 2013
rugby union
2.	16 czerwca 2018	Stadion Narodowy, Suva	Gruzja	Puchar Narodów Pacyfiku 2018
3.	10 listopada 2018	Murrayfield Stadium, Edynburg	Szkocja	mecz testowy
4.	24 listopada 2018	Stade de France, Saint-Denis	Francja	mecz testowy
5.	3 października 2019	Hanazono Rugby Stadium, Higashiōsaka	Gruzja	Puchar Świata w Rugby 2019
6.

Nagrody i wyróżnienia

• nagroda dla najlepszego skrzydłowego roku w National Rugby League (Dally M Winger of the Year)
  • 2014^[39]
  • 2015^[42]
• nagroda Rugby League International Federation dla najlepszego zawodnika roku 2014 na Fidżi (RLIF Fiji International Player of the Year)^[101]
• nominacja do nagrody Provale dla najlepszego zawodnika sezonu 2017/2018 w Top 14 (Meilleur Jouer de Top 14)^[102]
• nagroda Fiji Sun dla sportowca roku 2019 (Fiji Sun Sportsman of the Year 2019)^[95]
• nominacja do nagrody European Professional Club Rugby dla najlepszego zawodnika roku 2020 w Europie (EPCR European Rugby Player of the Year)^[103]

Życie osobiste

Semi pochodzi z niezamożnej rodziny^[5], jest jednym z siedmiorga dzieci Luisy Sery i Samisoniego Waqavatu^[5][17] – ma czterech braci i dwie siostry, jest trzecim dzieckiem swoich rodziców^{[17][80][104]}. Ojciec Samisoni w przeszłości był urzędnikiem^[17], jednak z powodu gruźlicy płucnej musiał odejść z pracy^[5][48]. W rodzinnym gospodarstwie uprawiano pieprz metystynowy (kavę)^[12]. Oprócz pomocy na roli Radradra w młodości, podczas swojego pobytu w Vatukouli pracował w miejscowej kopalni złota, gdzie zarabiał ok. 300 dolarów miesięcznie^[6][19]. Po osiągnięciu sukcesu sportowego zawodnik zaczął intensywnie wspierać finansowo swoją rodzinę, przekazując jej znaczną część własnych zarobków oraz chociażby fundując budowę nowego domu^[17][80].

W ramach pamięci i wsparcia lokalnej społeczności Radradra w 2019 zorganizował i ufundował w Somosomo turniej rugby 7 pod nazwą Radradra 7s, w którym udział wzięło łącznie 88 drużyn: męskich, żeńskich i młodzieżowych^[18].

Ze względu na potężną posturę zawodnik zyskał przydomek „Semi Trailer”. Stanowi on grę słów: połączenie imienia zawodnika ze sformułowaniem semi trailer, które w języku angielskim oznacza naczepę ciężarową^[4][5][6].

W czerwcu 2016 roku Radradra został oskarżony przez byłą partnerkę Perinę Ting o to, że w okresie od września 2014 do kwietnia 2015 roku dopuszczał się wobec niej przemocy domowej. Jednym z zarzutów postawionych Fidżyjczykowi było uderzenie kobiety w brzuch na kilka tygodni przed narodzinami ich córki. Ponadto była partnerka wskazywała, że sportowiec nie wywiązuje się z zapłaty alimentów w ustalonej wysokości. Sam zawodnik zaprzeczał, by do któregokolwiek z czynów doszło, zaś członkowie rodziny zarzucali Ting kłamstwo. W trakcie postępowania Radradra przez krótki okres był tymczasowo aresztowany, ponadto orzeczono w stosunku do niego zakaz zbliżania się do byłej partnerki. Ostatecznie wszystkie zarzuty zostały wycofane, a sprawa zakończyła się umorzeniem w maju 2017 roku^{[47][48][105][106][107]}.

W sierpniu 2017 roku Semi poślubił Vikę Fifitę, którą poznał w czasie nauki w Latter Day Saints College. Ceremonia odbyła się na Fidżi w obrządku mormońskim^{[17][49][108]}.

Uwagi

1. Prime Minister’s XIII to oficjalny zespół reprezentacyjny składający się z graczy tych zespołów NRL, które nie zakwalifikowały się do fazy pucharowej rozgrywek.

Przypisy

1. Semi Radradra [online], rugbyleagueproject.org [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-05]  (ang.).
2. Semi Radradra Turagasoli Waqavatu [online], Rugby League International Federation, Puchar Świata w Rugby League 2013, 2013 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-08]  (ang.).
3. Pacific Nations Cup | Teams | Fiji [online], World Rugby, 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-26]  (ang.).
4. Fijian Flyer Opts For Oz, „Fiji Sun”, Australian Associated Press, 25 lutego 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-30]  (ang.). Brak numerów stron w czasopiśmie
5. PeterP. Badel PeterP., Eels sensation Semi Radradra the target of cashed-up French and Japanese rugby clubs, „The Courier-Mail”, 7 kwietnia 2014 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-21]  (ang.).
6. PhilP. Rothfield PhilP., Semi Radradra agrees to four-year deal with Parramatta Eels, „The Daily Telegraph”, 3 czerwca 2014 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-27]  (ang.).
7. Semi Radradra Waqavatu | Fiji [online], ESPN Scrum [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-26]  (ang.).
8. Semi Radradra [online], Union Bordeaux Bègles [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-25]  (fr.).
9. Player statistics Radradra Semi - club stats [online], itsrugby.co.uk [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-23]  (ang.).
10. Semi Radradra [online], Międzynarodowa Rada Rugby, Mistrzostwa Świata U-20 w Rugby Union Mężczyzn 2011, czerwiec 2011 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane 2012-11-02]  (ang.).
11. Semi Radradra [online], World Rugby Sevens Series, World Rugby [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-22]  (ang.).
12. AdrianA. Proszenko AdrianA., Kava farmer Semi Radradra drawn to Eels by Jarryd Hayne, „The Sydney Morning Herald”, 10 marca 2014 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-30]  (ang.).
13. SimioneS. Haravanua SimioneS., What Made Semi Radradra Become The Player He Is Today?, „Fiji Sun”, 21 października 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-27]  (ang.).
14. VuniwaqaV. Bola-Bari VuniwaqaV., Radradra Survives Test, „Fiji Sun”, 28 września 2013 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-24]  (ang.).
15. AnasiliniA. Ratuva AnasiliniA., Somosomo Proud Of Radradra, „Fiji Sun”, 9 czerwca 2011 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-26]  (ang.).
16. AnasiliniA. Ratuva AnasiliniA., New Sevens Star Wants To Taste Big League, „Fiji Sun”, 22 grudnia 2011 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-11]  (ang.).
17. Chasing dreams, „The Fiji Times”, 6 sierpnia 2017 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-23]  (ang.).
18. EroniE. Tuinuku EroniE., Radradra to feature in Taveuni 7s tournament, „The Fiji Times”, 17 maja 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-25]  (ang.).
19. AndrewA. Voss AndrewA., Voss: Radradra is a great success story [online], National Rugby League, 27 kwietnia 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-22]  (ang.).
20. MereM. Naleba MereM., Coach Confident, „Fiji Sun”, 6 czerwca 2011 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-26]  (ang.).
21. VuniwaqaV. Bola VuniwaqaV., Dere Adds More Players To Injury-Hit 7s Squad, „Fiji Sun”, 16 grudnia 2011 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-26]  (ang.).
22. AnaA. Madigibuli AnaA., Veterans Lead 7s Campaign, „Fiji Sun”, 18 października 2011 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-26]  (ang.).
23. Samoa crowned 2011 Oceania Sevens Champions [online], Federation of Oceania Rugby Unions, 30 października 2011 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane 2013-12-12]  (ang.).
24. Gold Coast | Squads | Fiji [online], Międzynarodowa Rada Rugby, IRB Sevens World Series (2011/2012) [dostęp 2020-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2012-01-12]  (ang.).
25. Dubai | Squads | Fiji [online], Międzynarodowa Rada Rugby, IRB Sevens World Series (2011/2012) [zarchiwizowane 2011-12-03]  (ang.).
26. South Africa | Squads | Fiji [online], Międzynarodowa Rada Rugby, IRB Sevens World Series (2011/2012) [zarchiwizowane 2012-01-09]  (ang.).
27. LeoneL. Cabenatabua LeoneL., Radradra Switch Food For Thought On Compensation, „Fiji Sun”, 3 kwietnia 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-13]  (ang.).
28. Superb Fiji storm to Gold Coast Sevens title [online], Międzynarodowa Rada Rugby, IRB Sevens World Series (2011/2012), 26 listopada 2011 [zarchiwizowane 2011-11-28]  (ang.).
29. ChrisCh. Kennedy ChrisCh., One-on-one with Semi Radradra: Part 1 [online], National Rugby League, 3 lutego 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-24]  (ang.).
30. Recruitment and Retention Update [online], Parramatta Eels, 5 lipca 2013 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-27]  (ang.).
31. ChrisCh. Kennedy ChrisCh., Burning ambition behind Radradra switch [online], National Rugby League, 2 maja 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-21]  (ang.).
32. How Good Is: Semi Radradra [online], National Rugby League, 19 stycznia 2015 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-27]  (ang.).
33. Toyota Cup Team Lists: Round 9 [online], National Rugby League, 2 maja 2015 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-25]  (ang.).
34. Round 3: Wenty Team List [online], Parramatta Eels, 19 marca 2013 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-25]  (ang.).
35. VB NSW Cup team lists - round five [online], New South Wales Rugby League, 2 kwietnia 2013 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-25]  (ang.).
36. Round 18: NRL Match Report + Highlights [online], Parramatta Eels, 13 lipca 2013 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-26]  (ang.).
37. Squads for Auckland Nines [online], rugbyleagueweek.com, 14 lutego 2014 [zarchiwizowane 2016-01-15]  (ang.).
38. DominicD. Brock DominicD., 9 stars who made their name in the Nines [online], National Rugby League, 3 lutego 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-22]  (ang.).
39. MichaelM. Carayannis MichaelM., Dally M 2014: Johnathan Thurston, Jarryd Hayne named first joint winners, „The Sydney Morning Herald”, 29 września 2014 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-28]  (ang.).
40. Radradra Signs Four-Year Deal [online], Parramatta Eels, 4 kwietnia 2014 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-27]  (ang.).
41. Radradra's record day [online], National Rugby League, 6 września 2015 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-24]  (ang.).
42. Dally M 2015: Every award winner including Team of the Year, „The Daily Telegraph”, 29 września 2015 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-19]  (ang.).
43. Eels Announce Auckland Nines Squad [online], Parramatta Eels, 31 stycznia 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-26]  (ang.).
44. ChrisCh. Kennedy ChrisCh., Auckland Nines Team of the Tournament [online], National Rugby League, 8 lutego 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-27]  (ang.).
45. TonyT. Webeck TonyT., Radradra ready to represent [online], National Rugby League, 9 lutego 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-21]  (ang.).
46. EdenE. Richards EdenE., World All Stars prevail in tight affair [online], National Rugby League, 13 lutego 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-26]  (ang.).
47. NRL star Semi Radradra's ex-partner takes out apprehended violence order, „The Guardian”, Australian Associated Press, 29 czerwca 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-12]  (ang.). Brak numerów stron w czasopiśmie
48. Troubled NRL star Radradra signs for Toulon [online], Radio New Zealand, 29 listopada 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-27]  (ang.).
49. Radradra: They say happy wife, happy life! [online], Patrramatta Eels, 30 sierpnia 2017 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-13]  (ang.).
50. JamesJ. Matthey JamesJ., Semi Radradra walks out on the Parramatta Eels [online], news.com.au, 19 czerwca 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-07]  (ang.).
51. BradB. Walter BradB., Why Semi Radradra believes playing for Australia will make him a hero in Fiji, „The Sydney Morning Herald”, 2 maja 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-23]  (ang.).
52. Parramatta Eels' Semi Radradra dismisses reports he wants to leave NRL over State of Origin eligibility [online], Australian Broadcasting Corporation, 25 marca 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-17]  (ang.).
53. La « bombe » Semi Radradra au RCT ! [online], RC Toulonnais, 28 listopada 2016 [zarchiwizowane z adresu 2016-11-30]  (fr.).
54. TomT. Decent TomT., Eels star Semi Radradra signs with French rugby club Toulon, „The Sydney Morning Herald”, 28 listopada 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-23]  (ang.).
55. Semi Radradra manager confirms future [online], Parramatta Eels, 11 stycznia 2017 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-13]  (ang.).
56. Eels announce 2017 Auckland Nines squad [online], Parramatta Eels, 27 stycznia 2017 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-25]  (ang.).
57. Season Highlights: Semi Radradra [online], Parramatta Eels, 20 września 2017 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-25]  (ang.).
58. ChrisCh. Kennedy ChrisCh., Radradra had to go but keen to return [online], National Rugby League, 15 czerwca 2017 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-19]  (ang.).
59. Semi Radradra makes impressive rugby debut for Toulon in French Top 14 [online], Fox Sports, 9 października 2017 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-10]  (ang.).
60. Semi Radradra [online], European Professional Club Rugby [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-23]  (ang.).
61. Former NRL star Semi Radradra scores first rugby union try for Toulon [online], Fox Sports, 23 października 2017 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-10]  (ang.).
62. Semi Radradra s’engage à l’UBB [online], Union Bordeaux Bègles, 1 lutego 2018 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-25]  (fr.).
63. Jack deJ. Menezes Jack deJ., England suffer fourth straight defeat in embarrassing humbling by Barbarians ahead of South Africa tour, „The Independent”, 28 maja 2018 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-27]  (ang.).
64. YoanY. Leshauriès YoanY., Top 14 : C’est encore raté pour l’UBB, „Sud Ouest”, 27 maja 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-27]  (fr.).
65. Top 14, J15 | Union Bordeaux-Begles - LOU Rugby : 37-19 [online], Ligue Nationale de Rugby, 15 lutego 2020 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-26]  (fr.).
66. JérémyJ. Desoblin JérémyJ., L'UBB arrache la victoire face au CO [online], Eurosport Rugbyrama, 1 marca 2020 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-26]  (fr.).
67. Victoire et qualification historique ! [online], Union Bordeaux Bègles, 11 stycznia 2020 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-26]  (fr.).
68. LeoneL. Cabenatabua LeoneL., Speculation On Semi Radradra’s Next Move, „Fiji Sun”, 27 lipca 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-07-28]  (ang.).
69. Homesick Semi Radradra set to sacrifice $2 million to return to the NRL [online], 21 listopada 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-25]  (ang.).
70. WillW. Carpenter WillW., World class Radradra pens Bears deal [online], Bristol Bears, 27 listopada 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-02]  (ang.).
71. Bristol boss Pat Lam insists they are still 'way under' the salary cap despite splashing the cash on £500,000-a-year Fiji star Semi Radradra, „Daily Mail”, 27 listopada 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-25]  (ang.).
72. DanielD. Schofield DanielD., Bristol's Pat Lam: New signing Semi Radradra is a 'world-class, X-factor machine', „The Daily Telegraph”, 27 listopada 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-25]  (ang.).
73. 24-man squads for all RLWC2013 nations announced [online], Rugby League International Federation, Puchar Świata w Rugby League 2013, 9 października 2013 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-07-25]  (ang.).
74. England too strong for Fiji, „Daily Express”, 9 listopada 2013 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-21]  (ang.).
75. Custom Match List | Semi Waqavutu [online], rugbyleagueproject.org [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-23]  (ang.).
76. Australia run in 11 tries to sweep past Fiji and reach RLWC final, „The Guardian”, Press Association, 23 listopada 2013 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-23]  (ang.). Brak numerów stron w czasopiśmie
77. HughH. Humphreys HughH., Samoa stun Fiji in Pacific Test [online], Parramatta Eels, 3 maja 2014 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-23]  (ang.).
78. PhilP. Rothfield PhilP., Parramatta Eels winger Semi Radradra dreams of Australian Kangaroos jersey, „The Daily Telegraph”, 5 czerwca 2014 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-27]  (ang.).
79. DanielD. Lane DanielD., Australia coach Mal Meninga says Fijian flier Semi Radradra is a true blue Kangaroo, „The Sydney Morning Herald”, 27 kwietnia 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-23]  (ang.).
80. DavidD. Riccio DavidD., Semi Radradra has used almost $200k of NRL earnings to support his family in Fiji, „The Daily Telegraph”, 28 kwietnia 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-17]  (ang.).
81. Kangaroos snap losing streak with Trans-Tasman Test shutout, „The Guardian”, Australian Associated Press, 6 maja 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-09]  (ang.). Brak numerów stron w czasopiśmie
82. Rugby league Test eligibility rules set for revamp after Semi Radradra’s selection [online], Fox Sports, 14 maja 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-19]  (ang.).
83. Eligibility rules to change in International Rugby League [online], Newshub, 9 września 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-23]  (ang.).
84. ChristianCh. Nicolussi ChristianCh., Prime Minister’s XIII smashes Papua New Guinea 58-0 in Port Moresby, „The Daily Telegraph”, 24 września 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-22]  (ang.).
85. MartinM. Gabor MartinM., Fifita and Radradra not considered: Greenberg [online], National Rugby League, 4 października 2016 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-22]  (ang.).
86. AnasiliniA. Ratuva AnasiliniA., Radradra In Games 7s Squad, „Fiji Sun”, 6 stycznia 2018 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-02]  (ang.).
87. Fiji Airways Men’s 7s Team to Commonwealth Games [online], Fiji Rugby Union, 29 marca 2018 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-29]  (ang.).
88. AnasiliniA. Ratuva AnasiliniA., Radradra: I’m Honoured, „Fiji Sun”, 15 czerwca 2018 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 0199-11-05]  (ang.).
89. Stylish Fijians retain Pacific Nations Cup title [online], World Rugby, 16 czerwca 2018 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-17]  (ang.).
90. Fiji's Radradra scoops HSBC Player of the Final in London [online], World Rugby, World Rugby Sevens Series, 4 czerwca 2018 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-10]  (ang.).
91. Fiji Airways Men’s 7s Rugby World Cup Sevens Team Announced [online], Fiji Rugby Union, 15 lipca 2018 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-28]  (ang.).
92. SamS. Agars SamS., Rugby World Cup Sevens 2018: Fiji blitzed in bronze final as New Zealand dominate England in Cup decider, „The South China Morning Post”, 23 lipca 2018 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-22]  (ang.).
93. Semi Radradra Waqavatu | Match list [online], ESPN Scrum [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-26]  (ang.).
94. 'This win is for Fiji': Fijians score first-ever rugby victory over France [online], stuff.co.nz, 25 listopada 2018 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-04]  (ang.).
95. KaralainiK. Tavi KaralainiK., Our Top Two: Radradra And Nagasau, „Fiji Sun”, 2020 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-01]  (ang.).1 stycznia
96. Final 31-member Fiji Airways Flying Fijians squad confirmed for RWC 2019 [online], Fiji Rugby Union, 3 września 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-03]  (ang.).
97. Radradra shines but fitful Fiji fail the consistency test [online], World Rugby, Puchar Świata w Rugby 2019, 14 października 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-22]  (ang.).
98. Brilliant Fiji let down by kicking and defence [online], World Rugby, 10 października 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-24]  (ang.).
99. Radradra shines as Fiji put seven tries past Georgia [online], World Rugby, Puchar Świata w Rugby 2019, 3 października 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-22]  (ang.).
100. Wounded Wales beat Fiji in thriller to make last eight [online], World Rugby, Puchar Świata w Rugby 2019, 9 października 2019 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2002-04-22]  (ang.).
101. Awards [online], Rugby League International Federation, 2015 [zarchiwizowane z adresu 2015-02-18]  (ang.).
102. Nuit du Rugby 2018 | Les nommés de la 15e édition [online], Ligue Nationale de Rugby, 4 września 2018 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-27]  (fr.).
103. EPCR European Player of the Year award 2020 – nominees announced [online], European Professional Club Rugby, 27 stycznia 2020 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-11]  (ang.).
104. Semi Radradra’s younger brother to play for Somosomo Sharks [online], fijivillage.com, 15 marca 2018 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-09]  (ang.).
105. BenB. McClellan BenB., ChristianCh. Nicolussi ChristianCh., Semi's family denies Eel hurt partner, „The Courier-Mail” (23), PressReader link zewnętrzny, 30 czerwca 2016 [dostęp 2020-04-27]  (ang.).{{Cytuj}} Linki zewnętrzne: "opublikowany".
106. Semi Radradra free to play NRL after domestic violence hearing adjourned, „The Guardian”, 13 lutego 2017 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-18]  (ang.).
107. JenniferJ. Browning JenniferJ., NRL star Semi Radradra has assault charges dropped by prosecutors [online], Australian Broadcasting Corporation, 2 maja 2017 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-07]  (ang.).
108. GraceG. Narayan GraceG., Radradra Weds High School Sweetheart, „Fiji Sun”, 9 sierpnia 2017 [dostęp 2020-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-24]  (ang.).