Senegambia (region)
Senegambia – region geograficzny w Afryce Zachodniej, obejmujący obszar wyżyny Futa Dżalon oraz dorzecza Senegalu i Gambii na współczesnych terenach Senegalu, Gambii i Gwinei Bissau, a także Gwinei, Mali i Mauretanii[1], w praktyce nazwa ta stosowana jest jednak w zasadzie tylko do obszaru państw Senegal i Gambia. W latach 1765–1783 była to też nazwa brytyjskiej kolonii na tych terenach[2], a w latach 80. XX w. Konfederacji Senegambii (1982–1989)[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Do XV w. obszar dorzecza Senegalu i Gambii był zależny od Sudanu[4]. Przybycie Portugalczyków w XV w. przyczyniło się do rozwoju handlu złotem, kością słoniową, skórami i niewolnikami[4].
W okresie XV–XVI w. region stał się głównym centrum handlu niewolnikami, dostarczając okresowo nawet 40% wszystkich niewolników dla Nowego Świata[1]. Znaczenie handlu niewolnikami spadło na początku XVII w., a region zaczął eksportować surowce i produkty rolne[1].
W XVII w. był miejscem walki o dominację handlową pomiędzy Portugalią a Holandią, Wielką Brytanią i Francją, które założyły tu swoje centra handlowe, w tym ośrodki handlu niewolnikami[1]. Holendrzy przybyli w 1621 roku, zajmując wyspę Gorée, Francuzi założyli swoją pierwszą kolonię w 1629 roku w Saint-Louis a Brytyjczycy w 1561 roku zbudowali fortecę (ang. Fort James) na Wyspie Świętego Andrzeja[5]. Holendrzy zostali wyparci przez Francuzów i Brytyjczyków w 1677 roku[6].
W 1765 roku tereny Senegalu i Gambii zostały połączone w prowincję Senegambia, tworząc kolonię brytyjską, która utraciła terytoria po ataku francuskim w 1776 roku i formalnie przestała istnieć na mocy traktatu wersalskiego z 1783 roku[7].
W XVIII–XIX w. na terenie Senegambii działało wiele ruchów islamistycznych, a w wyniku walk dżihadu prowadzonych przez ʿUmara Talla (1797–1864) doszło do powstania we wschodniej części regionu Imperium Tukulerów[1].
W 1895 roku państwo Tukulerów i pozostałe części Senegambii zostały wcielone do Francuskiej Afryki Zachodniej[1].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Encyclopedia of African American History 2010 ↓, s. 99.
- ↑ Donnelly 1962 ↓, s. 74–75.
- ↑ Senegambia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-02-02].
- ↑ a b UNESCO 1999 ↓, s. 134.
- ↑ UNESCO 1999 ↓, s. 139.
- ↑ UNESCO 1999 ↓, s. 140.
- ↑ Senghor 2008 ↓, s. 34.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Brent D. Singleton: Senegambia. W: Walter C. Rucker: Encyclopedia of African American History. ABC-CLIO, 2010. ISBN 978-1-85109-769-2. [dostęp 2020-02-02]. (ang.).
- Senegambia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-02-02].
- John Donnelly: An Introduction to the History of West Africa. Cambridge University Press, 1962. [dostęp 2020-02-02]. (ang.).
- Jeggan Colley Senghor: The Politics of Senegambian Integration, 1958–1994. Peter Lang, 2008. ISBN 978-3-03911-132-9. [dostęp 2020-02-02]. (ang.).
- Senegambia from the sixteenth to the eighteenth century: evolution of the Wolof, Sereer and Tukuloor. W: Unesco. International Scientific Committee for the Drafting of a General History of Africa: Africa from the Sixteenth to the Eighteenth Century. James Currey Publishers, 1999. ISBN 978-0-85255-095-3. [dostęp 2020-02-02]. (ang.).