Siergiej Niepobiedimy

Siergiej Niepobiedimy
Data i miejsce urodzenia

13 września 1921
Riazań

Data i miejsce śmierci

11 kwietnia 2014
Moskwa

Zawód, zajęcie

inżynier

Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Pracy Socjalistycznej Nagroda Leninowska Nagroda Państwowa ZSRR Nagroda Państwowa ZSRR Nagroda Państwowa ZSRR
Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Rewolucji Październikowej

Siergiej Pawłowicz Niepobiedimy, ros. Сергей Павлович Непобедимый (ur. 13 września 1921 w Riazaniu, zm. 11 kwietnia 2014 w Moskwie) − radziecki i rosyjski inżynier, konstruktor rakiet stosowanych w armiach państw Układu Warszawskiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Siergiej Niepobiedimy urodził się 13 września 1921 roku w Riazaniu[1] w rodzinie robotniczej, która już w 1922 roku przeniosła się do wsi Nikolskoje w guberni kurskiej, gdzie Niepobiedimy się uczył[potrzebny przypis]. Kilka lat później rodzina osiedliła się w mieście Szczygry. Od dzieciństwa był zainteresowany techniką. Już w wieku 14 lat zbudował maszynę napędzaną turbiną parową, która wystawiona została na wystawie w Moskwie[1]. Naukę ukończył w 1938 roku, zdając egzaminy maturalne, po czym podjął studia w Wyższej Szkole Technicznej imienia Baumana[potrzebny przypis], którą ukończył w 1948 roku[2]. W chwili ataku Niemiec na ZSRR pracował jako tokarz[3]. Nie otrzymał pozwolenia na ochotnicze wstąpienie do armii z powodu zakazu powoływania do wojska studentów trzeciego, czwartego i piątego roku, co miało chronić kadrę intelektualną państwa[potrzebny przypis]. W latach 1941−1943 przebywał w Iżewsku, dokąd ewakuowano jego uczelnię[1]. Ostatecznie jego udział w wojnie ograniczył się do kopania okopów w ramach oddziału studenckiego, ale kontakt z nowoczesnymi rodzajami broni nakierował go na kształcenie się jako konstruktor broni[potrzebny przypis].

Przez całą karierę był związany z biurem konstrukcyjnym w Kołomnej, pracował w nim na stanowiskach konstruktora, pierwszego zastępcy głównego konstruktora, naczelnika, głównego konstruktora[2] oraz od 1965 do 1989 roku generalnego konstruktora. Za jego czasów skonstruowano tam kierowane rakiety przeciwpancerne Szmiel, Malutka, Szturm, Ataka i Chrizantiema, kierowane rakiety przeciwlotnicze Strieła-2, Strieła-2M, Strieła-3 i Igła oraz taktyczne pociski rakietowe Toczka i Toczka-u, pociski balistyczne Oka i Iskander[4].

Jako osoba strategicznie ważna był w czasach ZSRR jednym z najpilniej chronionych specjalistów. Ponieważ nie publikowano nigdzie jego zdjęć i usuwano go z fotografii grupowych, usiłująca rozpracować go CIA przez wiele lat nie była w stanie ustalić jego rysopisu[4].

W 1989 roku rozpoczęto realizację układu START o redukcji broni strategicznej i w ramach niego zniszczono wszystkie wyrzutnie Oka, chociaż ten traktat ich nie dotyczył. Wówczas Niepobiedimy odszedł w geście protestu ze stanowiska generalnego konstruktora biura w Kołomnie, pozostawiwszy ukończony projekt wyrzutni rakietowej będącej następcą Oki – Iskander-M[potrzebny przypis]. Od 1990 roku pracował w Centralnym Instytucie Badań Automatyki i Hydrauliki w Moskwie[1]. Od 2005 był doradcą generalnego konstruktora zakładu[2].

Autor ponad 250 prac naukowych oraz wynalazków, od 1977 roku profesor. Członek Rosyjskiej Akademii Nauk Rakietowych i Artyleryjskich (1994), Rosyjskiej Akademii Kosmonautyki (1998)[3].

W latach 1946−1950 był sekretarzem organizacji komsmoloskiej w zakładzie pracy i członkiem komitetu miejskiego organizacji komsomloskiej miasta Kołomna. Później był wielokrotnie wybierany członkiem kołomneńskiego sowietu miejskiego i moskiewskiego sowietu obwodowego. Członek Rady Najwyższej RFSRR (1985), delegat na ХХV, ХХVI i ХХVII zjazd KPZR[3].

Odznaczony został m.in. tytułem Bohatera Pracy Socjalistycznej (26 kwietnia 1971), Nagrodą Leninowską (1964), Nagrodą Państwową ZSRR (1969, 1976, 1981), Orderem Lenina (trzykrotnie), Orderem Rewolucji Październikowej, Nagrodą Rady Ministrów ZSRR (1978)[1].

Zmarł 11 kwietnia 2014 roku w Moskwie[5] i został pochowany na Federalnym Cmentarzu Wojskowym jako trzecia z kolei osoba[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e Сергей Кащеев: Непобедимый Сергей Павлович. Патриотический интернет-проект "Герои Страны". [dostęp 2014-04-15]. (ros.).
  2. ↑ a b c Zmarł konstruktor Strieły i Szturma. Altair Agencja Lotnicza Sp. z o.o., 2014-04-15. [dostęp 2014-04-15]. (pol.).
  3. ↑ a b c НЕПОБЕДИМЫЙ СЕРГЕЙ ПАВЛОВИЧ. ЦНИИ РТК - Энциклопедия космонавтики. [dostęp 2014-04-16]. (ros.).
  4. ↑ a b c Wymazywano go ze zdjęć i ukrywano przed światem. Zmarł twórca Iskandera. [w:] TVN24 [on-line]. Grupa ITI, 2014-04-11. [dostęp 2014-04-15]. (pol.).
  5. ↑ Nie żyje Siergiej Niepobiedimyj, konstruktor rakiet Iskander. Miał 92 lata. [w:] Gazeta Wrocławska [on-line]. Polskapresse sp. z o.o., 2014-04-11. [dostęp 2014-04-15]. (pol.).