Sikorski S-16
 Sikorski S-16 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Konstrukcja | |
| Załoga |
1/2 |
| Historia | |
| Data oblotu |
1915 |
| Lata produkcji |
1915–1917 |
| Wycofanie ze służby |
1923 |
| Liczba egz. |
34 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
Kalep, Gnôme, Gnôme Monosoupape |
| Moc | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
8,8 m |
| Długość |
7 m |
| Wysokość |
3,5 m |
| Powierzchnia nośna |
25,3 m² |
| Masa | |
| Własna |
407 kg |
| Startowa |
676 kg |
| Zapas paliwa |
90 dm³ |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
125 km/h |
| Pułap |
ok. 3500 m |
| Długotrwałość lotu |
ok. 2 h |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 km | |
| Użytkownicy | |
| Rosja, RFSRR | |
Sikorski S-16 – rosyjski samolot myśliwski z okresu I wojny światowej, zaprojektowany i zbudowany w wytwórni Russko-Bałtijskim Wagonnym Zawodzie w Petersburgu. Samoloty używane były przez lotnictwo rosyjskie na froncie zachodnim do rewolucji w 1917 roku, a następnie także przez lotnictwo Armii Czerwonej do 1923 roku.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Samolot Sikorski S-16 (zwany także RBWZ S-16[1][2]), oblatany w styczniu 1915 roku, był konstrukcją Rosjanina Igora Sikorskiego, a zbudowany został w Russko-Bałtijskim Wagonnym Zawodzie w Petersburgu, gdzie Sikorski pełnił funkcję głównego inżyniera[3]. Samolot miał pełnić funkcję eskortową, osłaniając ciężkie bombowce Ilja Muromiec, także konstrukcji Igora Sikorskiego[3].
Powstało pięć wersji tej maszyny, różniących się napędem (stosowano co najmniej trzy typy silników), uzbrojeniem (pięć typów karabinów maszynowych) i wyposażeniem[4]. Użytkowany był nie tylko z podwoziem kołowym, ale także na nartach i pływakach[3]. Z powodu małej mocy silnika i niskiej prędkości samolot nie nadawał się do celów eskortowych (nie zanotowano żadnego zestrzelenia przez ten typ samolotu) i częściej realizował zadania rozpoznawcze[3]. Na takie misje możliwe było zabranie do kabiny obserwatora, choć nie miał on nawet fotela ani pasów bezpieczeństwa[3]. Wyprodukowano 34 egzemplarze tego modelu[3].
Konstrukcja
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Był to jednomiejscowy dwupłat o konstrukcji całkowicie drewnianej[5]. Kadłub o przekroju prostokątnym, kratownicowy, wykrzyżowany drutem stalowym, pokryty płótnem sznurowanym na krawędziach, z wyjątkiem przedniej części krytej blachą[6]. Długość samolotu wynosiła 7 metrów, a jego wysokość 3,5 metra[6]. Płaty proste, dwudźwigarowe, konstrukcji drewnianej, z lekkim wzniosem, o jednakowej cięciwie i płóciennym pokryciu. Rozpiętość płata górnego wynosiła 8,8 metra, a dolnego 7,9 metra; powierzchnia nośna wynosiła 25,3 m²[6]. Płat górny dwuczęściowy, bez baldachimu, lotki tylko na płacie górnym[6]. Komora płatów jednoprzęsłowa, podparta parą metalowych wsporników z drewnianym oprofilowaniem[6]. Usterzenie drewniane, kryte płótnem; statecznik poziomy podtrzymywany był ukośnymi wspornikami metalowymi[6]. Samolot miał wysokie, dwugoleniowe podwozie z rur stalowych, z dwiema parami kół, z tylną płozą ogonową (koła i płoza amortyzowane sznurem gumowym)[6][5]. Masa własna wynosiła 407 kg, zaś masa całkowita (startowa) 676 kg[6][a].
Napęd stanowiły różne 7-cylindrowe silniki rotacyjne dostępne wówczas w Rosji: Gnôme, Gnôme Monosoupape i Kalep (rosyjska wersja silnika Gnôme) o mocy 44–58 kW (60–80 KM)[6]. Śmigło dwułopatowe, drewniane[6]. Prędkość maksymalna wynosiła 125 km/h[6][b]. Paliwo w ilości 90 dm³ mieściło się w dwóch zbiornikach: w przodzie kadłuba za silnikiem i pod fotelem lotnika, przemieszczane przez pilota za pomocą ręcznej pompy umieszczonej z lewej strony fotela[6]. Pułap wynosił około 3500 metrów, a długotrwałość lotu około 2 godzin[7]. Sterowanie maszyną odbywało się poprzez wolant w kształcie kierownicy samochodowej (nie było drążka sterowego)[6]. W kabinie umieszczono też podstawowe przyrządy pokładowe: busolę, obrotomierz i paliwomierz[6].
Uzbrojenie stanowił jeden karabin maszynowy typu Vickers, Madsen, Maxim, Colt lub Lewis, początkowo bez synchronizatora (montowany na górnym skrzydle), później z synchronizatorem konstrukcji G.I. Ławrowa (montowany po lewej lub prawej stronie kabiny pilota)[6].
Służba
[edytuj | edytuj kod]Samoloty Sikorski S-16 były używane przez lotnictwo rosyjskie na froncie zachodnim do rewolucji w 1917 roku, a później także przez lotnictwo Armii Czerwonej do 1923 roku[2][7]. Na tej maszynie latał m.in. jeden z asów carskiego lotnictwa Jurij W. Gilscher[3].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jankiewicz i Malejko 1996 ↓, s. 101 podają, że masa całkowita wynosiła 596 kg.
- ↑ Jankiewicz i Malejko 1996 ↓, s. 101 podają, że prędkość maksymalna wynosiła 153 km/h.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wiesław Bączkowski: Samoloty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-54-4.
- Tomasz Goworek: Samoloty myśliwskie pierwszej wojny światowej. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988. ISBN 83-206-0689-6.
- William Green, Gordon Swanborough: The Complete Book of Fighters. New York: Smithmark, 1995. ISBN 978-0-8317-3939-3. (ang.).
- Zbigniew Jankiewicz, Julian Malejko: Samoloty i śmigłowce wojskowe – litery P–R. T. 14. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08609-5.
- Volker Nemsch: Die Fliegerei des Ersten Weltkrieges. Germany: QAU, 2003. ISBN 3-930571-71-4. (niem.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Sylwetka samolotu Sikorski S-16 w serwisie «Уголок неба». airwar.ru. [dostęp 2023-06-26]. (ros.).
