Sipo górski
| Chironius monticola[1] | |||
| Roze, 1952 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina |
Colubroidea | ||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
sipo górski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Sipo górski[3] (Chironius monticola) – gatunek węża z rodziny połozowatych (Colubridae), występujący w północno-zachodniej Ameryce Południowej. Prowadzi dzienny, częściowo nadrzewny tryb życia[4].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1952 roku amerykański herpetolog pochodzenia łotewskiego Janis Roze na łamach „Acta Biológica Venezuelica”. Holotyp (MBUCV 2019)[a] został odłowiony 15 lipca 1951 roku przez J. Racenisa w El Junquinto (Distrito Federal) w Wenezueli[4][5].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Chironius: w mitologii greckiej Chiron (gr. Χείρων Cheírōn, łac. Chiron), był najmądrzejszym i najbardziej cywilizowanym z centaurów[6].
- monticola: łac. mons – „góra”, łac. -cola od łac. -colo „mieszkaniec”[4][7].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten występuje zwykle w tropikalnych wilgotnych lasach górskich, ale także w sezonowo suchych lasach górskich i formacjach paramo. Preferuje siedliska półotwarte: granice lasów, pastwiska, polany. Prowadzą mieszany tryb życia naziemny i nadrzewny, ale także są spotykane w rzekach i zbiornikach wodnych. W nocy lub w zimniejszych okresach węże tego gatunku pozostają zwinięte na drzewach do 4 m nad ziemią, w okolicach strumieni lub w skupiskach naziemnych roślin z rodziny bromeliowatych. Jeden z okazów był zauważony na wysokim drzewie około 40 m nad ziemią. Występuje na pacyficznych i na amazońskich stokach Andów od Wenezueli poprzez Kolumbię, Peru, Ekwador do Boliwii. W Ekwadorze na wysokości 1308–2437 m n.p.m.[8] W pozostałych obszarach występowania na wysokościach 500–2694 m n.p.m.[5]
Dieta
[edytuj | edytuj kod]Dieta sipo górskiego jest mocno zróżnicowana, chociaż głównym jej składnikiem są żaby, składają się na nią też ptaki, gryzonie i jaszczurki[4][8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Jest to dużej wielkości wąż o małej głowie, której szerokość jest podobna do szerokości szyi, dużych oczach i dość jednolitym ubarwieniu. Występuje zróżnicowanie ubarwienia w zależności od rejonu występowania. Grzbiet jest zielony, przednia część głowy, część pyska złotobrązowe, dolna część ciała zmienia się od białej w okolicy głowy do jasnej matowopomarańczowej. W zachodniej części Ekwadoru na grzbiecie występuje para czarnych pasów wzdłuż ogona. Jest podobny do Chironius leucometapus i Chironius exoletus[4][8].
| Samiec | Samica | |
| Długość całkowita (mm) | 1569 | 1311 |
| Długość SVL[b] (mm) | 1014 | 859 |
| Łuski grzbietowe (rzędy) | 12/12/12 | 12/12/12 |
Status
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN Chironius monticola jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Liczebność populacji nie jest określona, ale gatunek ten jest opisywany jako bardzo pospolity w Kolumbii, Ekwadorze i Peru, średnio pospolity w Wenezueli i mniej pospolity w Boliwii. Trend liczebności populacji określany jest jako stabilny[2].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Chironius monticola, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Chironius monticola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 408. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ a b c d e P. Uetz & J. Hallermann, Chironius monticola ROZE, 1952, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-11-27] (ang.).
- ↑ a b c Rodríguez-Guerra i inni, Chironius monticola, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).
- ↑ Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 48, OCLC 637083062 (ang.).
- ↑ J.A. Roze, Colección de reptiles del profesor Scorza, de Venezuela, „Acta Biológica Venezuelica”, 1, 1952, s. 93–114 (hiszp.).
- ↑ a b c d Garzón-Franco E., Gómez-Mesa L. i Arteaga A.: Mountain Whipsnake (Chironius monticola). [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J) [on-line]. 2024. (ang.).
- ↑ Mark Henry Sabaj, Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).