Skender Kulenović

Skender Kulenović
Ilustracja
Skender Kulenović (1943)
Data i miejsce urodzenia

2 września 1910
Bosanski Petrovac

Data i miejsce śmierci

25 stycznia 1978
Belgrad

Narodowość

jugosłowiańska

Dziedzina sztuki

literatura

Multimedia w Wikimedia Commons

Skender Kulenović (ur. 2 września 1910 w Bosanskim Petrovacu, zm. 25 stycznia 1978 w Belgradzie[1]) – jugosłowiański pisarz i dramaturg, pochodzenia bośniackiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny muzułmańskich sklepikarzy z Bośni. Po reformie rolnej 1921, rodzina Kulenovicia zubożała i przeniosła się do Travnika. Młody Skender uczył się w latach 1921-1930 w gimnazjum jezuickim, gdzie pisał swoje pierwsze utwory (sonety)[1]. W 1930 Skender rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie w Zagrzebiu. W czasie studiów w Zagrzebiu związał się ze środowiskami lewicowymi, a następnie wstąpił do Komunistycznej Partii Jugosławii. W 1935 przerwał studia i poświęcił się pracy dziennikarza. Eseje i opowiadania publikował w kilku czasopismach, w tym w Putokazie, którego był założycielem[1].

W 1939 lub 1940 Kulenović został usunięty z partii komunistycznej, kiedy odmówił podpisania listu otwartego krytykującego rząd jugosłowiański za projekt autonomii Bosni i Hercegowiny. Po agresji niemieckiej na Jugosławię w kwietniu 1941 został aresztowany. W lipcu udało mu się uciec z więzienia, ale został ranny w czasie ucieczki. Dołączył do ruchu oporu i został ponownie przyjęty do partii komunistycznej[1]. W 1942 napisał słynny utwór Stojanka, matka z Knežopolja (Stojanka Majka Knežopoljka), jedną z najsłynniejszych pieśni bośniackich partyzantów. W tym samym roku stracił swojego jedynego brata, Muzafera, który został stracony w Belgradzie. W czasie służby w oddziałach partyzanckich zajmował się wydawaniem czasopism, a także współpracował z zespołem teatralnym[2]. W 1944 pracował w redakcji Oslobođenja[2].

Po zakończeniu wojny objął stanowisko dyrektora Teatru Narodowego w Sarajewie. W 1947 wraz z żoną przeniósł się do Belgradu, gdzie mieszkał do końca swojego życia. W tym czasie pisał artykuły do prasy, opowiadania, a także kilka sztuk teatralnych. W 1954 po opublikowaniu eseju Milovana Đilasa popadł w niełaskę i został usunięty z pisma Nova misao (Nowa myśl). W latach 60. Kulenović kilkakrotnie podróżował po Egipcie, czego efektem były publikowane dzienniki podróży, a także sonet Wazy (Vases). Pod koniec życia wielokrotnie odwiedzał Mostar. W styczniu 1978 wrócił z Mostaru do Belgradu, gdzie zmarł na atak serca[2].

Twórczość (wybór)

[edytuj | edytuj kod]
  • 1946: A šta sad? (dramat)
  • 1947: Djelidba (dramat)
  • 1948: Viđenje Jovana Ćuluma sa Čerčilovim djetetom (opowiadania)
  • 1949: Zbor derviša (poezja)
  • 1950" Večera (dramat)
  • 1952: Ševa (poemat)
  • 1953: Starac i dijete (opowiadania)
  • 1959: Svjetlo na drugom spratu (dramat)
  • 1969: Pisma Jove Stanivuka (poezja)
  • 1995: O sonetima Skendera Kulenovića (zbiór sonetów)
  • 2010: Sabrana djela I–X (Dzieła zebrane)

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

W 1940 ożenił się po raz pierwszy z Aną Prokop. Drugą żoną pisarza była Vera Crvenčanin, którą poznał w 1944.

Pamięć

[edytuj | edytuj kod]

Postać Kulenovicia uwieczniono na jednym z banknotów Bośni i Hercegowiny o wartości 0.50 marki.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Skender Kulenović. = 2017-02-22 [online], historija.ba (bośn.).
  2. ↑ a b c Bojana Vidosavljević, In memoriam: Skender Kulenović. = 2017-02-22 [online], makdizdar.ba, 25 stycznia 2011 [zarchiwizowane z adresu 2021-01-19] (bośn.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]