Smolucha bukowa

Smolucha bukowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

Ischnodermataceae

Rodzaj

smolucha

Gatunek

smolucha bukowa

Nazwa systematyczna
Ischnoderma resinosum (Schrad.) P. Karst.
Meddn Soc. Fauna Flora fenn. 5: 38 (1879)
Multimedia w Wikimedia Commons
Pojedynczy owocnik
Hymenofor
Krople wydzieliny na hymenoforze

Smolucha bukowa (Ischnoderma resinosum (Schrad.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rodziny Ischnodermataceae[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ischnodermataceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1794 r. Schrader nadając mu nazwę Boletus resinosus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1879 r. Karsten, przenosząc go do rodzaju Ischnoderma[1].

Niektóre synonimy naukowe[2]

  • Boletus fuliginosus Scop. 1772
  • Boletus resinosus Schrad. 1794
  • Fomes fuliginosus (Scop.) Fr. 1885
  • Fomes resinosus (Schrad.) Bigeard & H. Guill. 1913
  • Fomitopsis resinosa (Schrad.) Rauschert 1990
  • Ischnoderma fuliginosum (Scop.) Murrill 1904
  • Ochroporus resinosus (Schrad.) J. Schröt. 1888
  • Placodes resinosus (Schrad.) Quél. 1886
  • Polyporus fuliginosus (Scop.) Fr. 1838
  • Polyporus resinosus (Schrad.) Fr. 1821
  • Ungulina fuliginosa (Scop.) Pat. 1900

Łacińska nazwa ischnoderma oznacza zwiędły lub pomarszczona skóra, resinosum znaczy żywiczny. Polską nazwę nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r., wcześniej gatunek ten opisywany był w polskim piśmiennictwie mykologicznym pod nazwą huba żywicowata[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

Jednoroczna huba do podłoża przyrastająca bokiem.. Pojedynczy owocnik ma kształt konsolowaty lub półkolisty, szerokość 6–15(30) cm i grubość 1–2(3) cm. Brzeg jest gruby, zaokrąglony i jaśniejszej barwy. Powierzchnia górna młodych owocników filcowata, starszych naga, z lekkim połyskiem. Ma barwę od rdzaworudej przez czerwonobrunatną do czarnobrązowej. Starsze owocniki są ciemniejsze. Często hymenofor wydziela ciemne krople. Pod skórką znajduje się cienka żywiczna warstwa rdzawego koloru[4].

Hymenofor

Wykształca się dopiero w końcowej fazie rozwoju owocnika. Rurki mają długość 10–15 mm, ich pory są drobne (0,15–0,25 mm średnicy), o barwie od białej do ochrowej. Po uciśnięciu zmieniają barwę na czerwonobrązową[4].

Miąższ

Soczysty, mięsisto-włóknisty, kilka razy grubszy od warstwy rurek. Po wysuszeniu staje się korkowaty i kruchy[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy dimityczny. Strzępki generatywne ze sprzążkaami. W skórce kapelusza o brązowych i bardzo grubych ścianach, z kilkoma rozproszonymi sprzążkami, średnio rozgałęzione, o szerokości 4–10 μm. Strzępki generatywne w kontekście przeważnie bezbarwne i w środku rozszerzone do 12 μm. Strzępki generatywne w subhymenium o lekko zgęstniałych ścianach szerokości 3–5 μm. Strzępki szkieletowe w kontekście częściowo splątane z generatywnymi, proste lub lekko faliste, bardzo grubościenne, bez odgałęzień, o średnicy 3–10 μm. Strzępki w tramie proste, grubościenne, w dojrzałym owocniku nieco żółtawe, o średnicy 3–10 μm. Podstawki zgrubiałe, 4–sterygmowe, o rozmiarach 12–18 × 4–6 μm, ze sprzążką w podstawie. Zarodniki cylindryczne, bezbarwne, cienkościenne, nieamyloidalne, o rozmiarach 1,5–2 × 5–7 μm[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej oraz Europie[6]. W Ameryce Północnej jest szeroko rozprzestrzeniony i dość częsty[5]. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, występuje na obszarze od Hiszpanii do Rosji, ale częściej w południowej części. W Europie Północnej jest rzadki, w Szwecji znany tylko z jednego stanowiska, podobnie w Danii[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wymarcie[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Niemczech, Danii, Szwecji, Słowacji[3].

Rozwija się na pniach i pniakach martwych drzew liściastych, najczęściej na buku i klonie jaworze, rzadziej na innych gatunkach drzew liściastych; grab, lipa, jarzębina, jabłoń[8] i brzoza[5]. Owocniki pojawiają się od sierpnia do października[3].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Saprotrof wywołujący białą zgniliznę drewna. Gnijące drewno jest żółtawe i wydziela silny zapach anyżu[5]. Grzyb niejadalny[8].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]
  • smolucha świerkowa (Ischnoderma benzoinum). Występuje na drewnie drzew iglastych, szczególnie na świerku i sośnie. Ma owocniki cieńsze i ciemniejsze[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 0120-11-18] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-04-25] (ang.).
  3. ↑ a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c Domański S., Orłoś H., Skirgiełło A., 1967, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom III. Żagwiowate II (Polyporaceae pileatae), Szczeciniakowate II (Mucronoporaceae pileatae). Lakownicowate (Ganodermataceae). Bondarcewowate (Bondarzewiaceae). Boletkowate (Boletopsidaceae). Ozorkowate (Fistulinaceae). PWN.
  5. ↑ a b c d e Mycobank. Ischnoderma resinosum. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
  6. ↑ Rogers Mushroom [online] [dostęp 2014-04-25] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-07] (ang.).
  7. ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  8. ↑ a b c Atlas grzybów.. [dostęp 2014-04-04].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]