Sonet 104 (William Szekspir)

Pierwszy przekład sonetu 104 na język polski przez Konstantego Piotrowskiego z 1850 roku[1][2]

To me, fair friend, you never can be old,
For as you were when first your eye I ey’d,
Such seems your beauty still. Three winters cold
Have from the forests shook three summers’ pride,
Three beauteous springs to yellow autumn turn’d
In process of the seasons have I seen,
Three April perfumes in three hot Junes burn’d,
Since first I saw you fresh, which yet are green.
Ah! yet doth beauty, like a dial-hand,
Steal from his figure and no pace perceiv’d;
So your sweet hue, which methinks still doth stand,
Hath motion, and mine eye may be deceiv’d:

For fear of which, hear this, thou age unbred;
Ere you were born was beauty’s summer dead.
William Shakespeare

Dla mnie, mój miły druhu, ciągleś młody,
Tak samo piękny, jak gdym twoje oczy
Ujrzał raz pierwszy. Trzech już zim zawody
Wygnały z lasów blask trzech lat uroczy.
Wraz z biegiem czasu, widziałem trzy wiosny,
Jak się zmieniały w żółtość trzech jesieni.
W żarach lipcowych spłonął maj radosny,
Ty, ongi świeży, wciąż pełny-ś zieleni.
A jednak piękność cicho naprzod sunie,
Jak ta wskazówka na zegarze. Zda się,
Że w niewzruszonej ciągle stoisz łunie,
Lecz ach! me oko myli się!... O czasie,

Co masz się zjawić, słuchaj: zanim w gości
Przyszedłeś do nas, umarł maj piękności.
tłum. Jan Kasprowicz

Sonet 104 (TO me faire friend you never can be old[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[3].

Sonety 104 i 107 są interpretowane jako mogące mieć bezpośredni związek z biografią Szekspira i zawierające informacje pozwalające na datowanie okresu ich powstania[4][5].

Treść

[edytuj | edytuj kod]

W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[6][7], opisuje trzyletni okres swojego związku[4][8].

Okres trzech lat opisywany w sonecie może być rozumiany jako alegoria, przedstawiająca konwencjonalny okres rozkwitania miłości wprowadzony do poezji przez Horacego w Epodzie 11 (5,6) w opisie miłości do Io (łac. hic tertius December ex quo destiti Inachia furere, silvis honorem decutit. tłumaczenie Andrzeja Lama: Już oto trzeci grudzień, odkąd zaprzestałem szaleć za moją Inachią, jesienną szatę lasom strąca[9]) i obecny w twórczości wielu poetów tego okresu (np. Pierre de Ronsard, Philippe Desportes oraz Samuel Daniel)[8] lub jako rzeczywisty okres trwania związku, co na podstawie analizy stylu Szekspira pozwalałoby na datowanie powstania sonetu 104 na okres pomiędzy rokiem 1594 a 1596, a rozpoczęcie tworzenia całego cyklu na około 1592 roku[10].

Polskie przekłady

[edytuj | edytuj kod]
1850 Ty postarzeć niezdołasz, ani czas poorze, Konstanty Piotrowski [11]
1913 Nie będziesz nigdy, druhu, dla mnie starym: Maria Sułkowska [12]
1922 Dla mnie, mój miły druhu, ciągleś młody, Jan Kasprowicz [13]
1948 Dla mnie Ty, przyjacielu, jesteś wiecznie młody Władysław Tarnawski [14]
1964 Dla mnie, mój przyjacielu, zawsze będziesz młody Jerzy Sito [15]
1968 Nigdy nie zestarzejesz się w mych oczach, miły Marian Hemar [16]
1979 Starym nie wydasz mi się nigdy, miły, Maciej Słomczyński [17]
2011 Dla mnie nie zestarzejesz się – nie, nigdy w świecie: Stanisław Barańczak [6]
2015 Dla mnie, mój miły, ty się nie starzejesz Ryszard Długołęcki [18]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać William Shakespeare: Shake-speares Sonnets. Neuer before Imprinted. (A Louers Complaint. By William Shake-speare.). Londyn: 1609.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
  2. ↑ Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
  3. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
  4. ↑ a b Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 63.
  5. ↑ Stephen Booth: Shakespeare's sonnets edited with analytic commentary. New Haven and London: Yale University Press, 1977, s. 333-336. ISBN 978-0-300-08506-8.
  6. ↑ a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
  7. ↑ Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
  8. ↑ a b Shakespeare's Sonnets – Sonnet CIV. Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2016-09-04]. (ang.).
  9. ↑ Horacy (Quintus Horatius Flaccus) Dzieła wszystkie. Wydanie nowe z dodatkiem Ottona Vaeniusa Emblematów Horacjańskich przełożył, opracował i aneksem opatrzył Andrzej Lam. Pułtusk-Warszawa: Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2010, s. 131. ISBN 978-83-7545-216-7.
  10. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Raymond MacDonald Alden: Sonnets, from the quarto of 1609, with variorum readings and commentary. Edited by Raymond MacDonald Alden.. Boston and New York: Boston Houghton Mifflin, 1916, s. 239-240.
  11. ↑ Konstanty Piotrowski: Wybór sonetów Szekspira, Miltona i lorda Bajrona : z dodatkiem Hymnu Miltona. Wilno: drukiem T. Glücksberga księgarza i typografa szkół biał. naukowego okręgu, 1850.
  12. ↑ Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913.
  13. ↑ Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922.
  14. ↑ Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2016-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].
  15. ↑ Jerzy S. Sito: William Shakespeare Sonety wybrał i opracował Jerzy S. Sito, wstępem poprzedził Jan Kott. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1964.
  16. ↑ Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
  17. ↑ Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom. 18 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  18. ↑ Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Sonety Williama Shakespeare’a