Sonet 108 (William Szekspir)

Pierwszy przekład sonetu 108 na język polski z 1913 przez ks. Marię Sułkowską[1][2].

What’s in the brain, that ink may character,
Which hath not figur’d to thee my true spirit?
What’s new to speak, what new to register,
That may express my love, or thy dear merit?
Nothing, sweet boy; but yet, like prayers divine,
I must each day say o’er the very same,
Counting no old thing old, thou mine, I thine,
Even as when first I hallowed thy fair name.
So that eternal love in love’s fresh case
Weighs not the dust and injury of age,
Nor gives to necessary wrinkles place,
But makes antiquity for aye his page;

Finding the first conceit of love there bred,
Where time and outward form would show it dead.
William Shakespeare[3]

I cóż jest w mózgu, czego-ć atramentem
Już nie wyraził duch mój, chłopcze złoty?
I jakiem słowem, na nowo poczętem,
Skreślić tę miłość mą i twe przymioty?
Nic! Nic! A przecież, jak słowa pacierza,
Codzień to samo powtarzać mi dano:
„Tyś mój, jam twój jest“, rzecz stara, a świeża,
Jak gdym raz pierwszy wymówił twe miano.
Tak wieczna miłość w nowej wciąż ozdobie
O pył i krzywdy czasu nie dba wcale,
Niezbędnych zmarszczek nie dopuszcza k'sobie,
Podeszłe lata zmienia w swe wasale.
Jeszcze swej pierwszej młodości nie traci,
Choć zmarła, sądząc z wieku i postaci.

tłum. Jan Kasprowicz[4]

Sonet 108 (incipit WHat's in the braine that Inck may character ,[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[5].

Sonet 108 tak jak 105 oraz 106 oddają cześć imieniu młodzieńca, a nie Bogu, ocierając się tym samym o bluźnierstwo[6].

Treść

[edytuj | edytuj kod]

W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[7][8], deklaruje, że jego miłość jest zbyt głęboka, aby mogły ją umniejszyć zmiany w wyglądzie zewnętrznym ukochanego związane ze starzeniem się i tłumaczy się jednocześnie z powtórzeń w poprzednich wyznaniach (sonetach)[9]. Wiersz 8 zawiera odniesienie do drugiego wersu modlitwy Ojcze nasz (ang. Hallowed be thy Name pol. święć się imię Twoje) w czterech ostatnich słowach hallowed thy fair name[10].

Sonet 108 jest zainspirowany liczącym 108 sonetów cyklem Astrophel and Stella autorstwa Philipa Sidneya, który wywarł przemożny wpływ na wielu poetów tego okresu[11][12].

Polskie przekłady

[edytuj | edytuj kod]
1913 Czyż jest co w mózgu, co inkaust wypisze, Maria Sułkowska [13]
1922 I cóż jest w mózgu, czego-ć atramentem Jan Kasprowicz [4]
1948 I cóż by można z mózgu na tę kartę przelać, Władysław Tarnawski [14]
1964 Cóż jest, co pióro me nowego skryśli, Jarosław Rymkiewicz [15]
1968 Co jest w mózgu, co da się atramentem przelać Marian Hemar [16]
1979 Cóż jeszcze przelać mózg na papier może, Maciej Słomczyński [17]
2011 Czyż jest w mózgu coś, co się da na papier przelać Stanisław Barańczak [7]
2015 Czy w mózgu tkwi coś jeszcze do spisania Ryszard Długołęcki [18]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać William Shakespeare: Shake-speares Sonnets. Neuer before Imprinted. (A Louers Complaint. By William Shake-speare.). Londyn: 1609.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
  2. ↑ Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
  3. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Charles Knox Pooler (red.): The Works of Shakespeare: Sonnets. Londyn: Methuen & Company, 1918, seria: The Arden Shakespeare [1st series]. OCLC 4770201.
  4. ↑ a b Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922.
  5. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
  6. ↑ Helen Vendler: The art of Shakespeare's sonnets.. Londyn, Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press, 1997, s. 458-462. ISBN 0-674-63712-7.
  7. ↑ a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
  8. ↑ Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
  9. ↑ Don Paterson: Reading Shakespeare's Sonnets. A New Commentary by Don Paterson.. Londyn: Faber and Faber Ltd., 2010, s. 312-3015. ISBN 978-0-571-24505-5.
  10. ↑ Stephen Booth: Shakespeare's sonnets edited with analytic commentary. New Haven and London: Yale University Press, 1977, s. 348-351. ISBN 978-0-300-08506-8.
  11. ↑ Shakespeare's Sonnets – Sonnet CVIII. Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2017-06-13]. (ang.).
  12. ↑ Katherine Duncan-Jones: Shakespeare's Sonnets. Londyn, Nowy Jork, Delhi, Sydney: Bloomsbury, 2015, s. 326-327, seria: The Arden Shakespeare. ISBN 978-1-4080-1797-5.
  13. ↑ Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913.
  14. ↑ Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2017-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].
  15. ↑ Jerzy S. Sito: William Shakespeare Sonety wybrał i opracował Jerzy S. Sito, wstępem poprzedził Jan Kott. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1964.
  16. ↑ Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
  17. ↑ Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom. 18 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  18. ↑ Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.
Sonety Williama Shakespeare’a