Sonet 111 (William Szekspir)

Pierwszy przekład sonetu 111 na język polski z 1913 przez ks. Marię Sułkowską[1][2].

O! for my sake do you with Fortune chide,
The guilty goddess of my harmful deeds,
That did not better for my life provide
Than public means which public manners breeds.
Thence comes it that my name receives a brand,
And almost thence my nature is subdu'd
To what it works in, like the dyer's hand:
Pity me, then, and wish I were renew'd;
Whilst, like a willing patient, I will drink,
Potions of eisel 'gainst my strong infection;
No bitterness that I will bitter think,
Nor double penance, to correct correction.

Pity me then, dear friend, and I assure ye,
Even that your pity is enough to cure me.
William Shakespeare[3]

Karć, panie, za mnie jedynie mą Dolę,
Bóstwo, mych wszystkich przykrych czynów winne:
Ono me życie postawiło w kole
Gminnem, gdzie rosną obyczaje gminne.
Stąd imię moje srom piętnuje wraży,
Natura moja nosi, widać, ślady
Mego zajęcia, jak ręce farbiarzy.
Więc się ulituj i nie skąp mi rady,
I ja pić będę, jak powolny chory,
Wszelaki ocet na mój stan zatruty,
Nie rozgorzknieją gorzkie mnie przetwory,
Rad się podwójnej podejmę pokuty.

Więc się ulituj, przyjacielu drogi,
Sama twa litość stawi mnie na nogi.
tłum. Jan Kasprowicz[4]

Sonet 111 (incipit OFor my ſake doe you wifh fortune chide[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[5].

Sonet 111 jest kontynuacją próby wytłumaczenia się podjętej w sonecie 109 i 110[6].

Treść

[edytuj | edytuj kod]

W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[7][8], mówi ukochanemu, aby nie obwiniał jego, tylko Fortunę, która go uczyniła takim, jak jest[9]. Chciaż pierwszy czterowiersz rozpoczyna się przerzuceniem winy z podmiotu lirycznego na Fortunę, natomiast drugi czterowiersz kończy się wzięciem na siebie winy przez podmiot liryczny[9].

Sonet 111 wywarł wpływ na sonet 15 Johna Miltona[10].

Fragment wersu 7 dyer's hand (ręka farbiarza) jest tytułem eseju oraz zbioru go zawierającego Wystana Hugh Audena (Ręka farbiarza i inne eseje ang. The Dyer's Hand and other essays)[11].

Polskie przekłady

[edytuj | edytuj kod]
1913 Urągaj za mnie Fortunie zwodniczej! Maria Sułkowska [12]
1922 Karć, panie, za mnie jedynie mą Dolę, Jan Kasprowicz [4]
1948 Za me grzechy Fortunę łaj ostremi słowy, Władysław Tarnawski [13]
1968 Ach, nie karć mnie, lecz moją Fortunę karć za mnie. Marian Hemar [14]
1979 O, klnij Fortunę za mnie należycie, Maciej Słomczyński [15]
2011 O, nie ze mną tocz spory; Fortuna jest winną Stanisław Barańczak [7]
2015 Och, przez wzgląd na mnie połajaj boginię Ryszard Długołęcki [16]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać William Shakespeare: Shake-speares Sonnets. Neuer before Imprinted. (A Louers Complaint. By William Shake-speare.). Londyn: 1609.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
  2. ↑ Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
  3. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Charles Knox Pooler (red.): The Works of Shakespeare: Sonnets. Londyn: Methuen & Company, 1918, seria: The Arden Shakespeare [1st series]. OCLC 4770201.
  4. ↑ a b Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922.
  5. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
  6. ↑ Shakespeare's Sonnets – Sonnet CXI. Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2018-06-25]. (ang.).
  7. ↑ a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
  8. ↑ Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
  9. ↑ a b Helen Vendler: The art of Shakespeare's sonnets.. Londyn, Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press, 1997, s. 469-471. ISBN 0-674-63712-7.
  10. ↑ Stephen Booth: Shakespeare's sonnets edited with analytic commentary. New Haven and London: Yale University Press, 1977, s. 359-362. ISBN 978-0-300-08506-8.
  11. ↑ W.H. Auden: Ręka farbiarza i inne eseje. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, seria: Biblioteka Krytyki Współczesnej. ISBN 83-06-01484-7.
  12. ↑ Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913.
  13. ↑ Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2018-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].
  14. ↑ Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
  15. ↑ Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom. 18 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  16. ↑ Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Sonety Williama Shakespeare’a