Sonet 114 (William Szekspir)

Pierwszy przekład sonetu 114 na język polski z 1913 przez ks. Marię Sułkowską[1][2].

Or whether doth my mind, being crown'd with you,
Drink up the monarch's plague, this flattery?
Or whether shall I say, mine eye saith true,
And that your love taught it this alchemy,
To make of monsters and things indigest
Such cherubins as your sweet self resemble,
Creating every bad a perfect best,
As fast as objects to his beams assemble?
O! 'tis the first, 'tis flattery in my seeing,
And my great mind most kingly drinks it up:
Mine eye well knows what with his gust is 'greeing,
And to his palate doth prepare the cup:

If it be poison'd, 'tis the lesser sin
That mine eye loves it and doth first begin.
William Shakespeare[3]

Zali mój umysł, strojny w twą koronę,
Pochlebstwo w siebie, plagę królów, wchłania?
A moje oczy – mówiąż prawdę one,
A twa je miłość uczy czarowania,
Że wszelki potwór zmienia się w anioła,
W żywe odbicie twojego obrazu,
Zaś zło, do twego dostawszy się koła,
W coś najlepszego zmienia się odrazu?
Tak jest! To przedsię! pochlebstwo mych źrenic —
By król je chłonie ma wyniosła dusza;
Oczy me wiedzą, jaki ze swych szklenic
Podać mi trunek, co mój smak porusza!

Jeśli zatruty, grzech mój mniejszy: miło,
Że moje oko pierwsze go spełniło.
tłum. Jan Kasprowicz[4]

Sonet 114 (incipit OR whether doth my minde being crown'd with you[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[5].

Sonet 114, będący bezpośrednią kontynuacją sonetu 113, nawiązuje również do motywu ocierającej się o bałwochwalstwo miłości z sonetu 105[6].

Treść

[edytuj | edytuj kod]

W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[7][8], kontynuuje rozważania z poprzedniego sonetu, jednakże pojawia się w nim obawa natury moralnej, że obraz świata widziany przez jego oczy pozostanie na zawsze przekształcany przez miłość[9].

W ostatnich czterech wersach pojawia się metafora oczu jako sługi i umysłu jako króla[10]. Interpretacja tych wersów wprost wskazuje, że winę sługi (zmysłu) umniejsza równoczesne z królem (umysłem) bycie oszukanym oraz wspólne zatrucie nieprawdą, natomiast na gruncie platonizmu i platonizmu renesansowego wina króla (umysłu) jest większa przy popełnianiu tego samego błędu niż sługi (oczu)[10].

Polskie przekłady

[edytuj | edytuj kod]
1913 Czy może duch mój, Tobą uwieńczony, Maria Sułkowska [11]
1922 Zali mój umysł, strojny w twą koronę, Jan Kasprowicz [4]
1948 Czy więc umysł, któremu ty jesteś koroną, Władysław Tarnawski [12]
1968 Czy to umysł mój, tobą ukoronowany, Marian Hemar [13]
1979 Może mój umysł koronę twą nosi Maciej Słomczyński [14]
2011 Czy więc umysł mój, tobą zdobny jak koroną, Stanisław Barańczak [7]
2015 Czy zatem duch mój, gdy go królem czynisz Ryszard Długołęcki [15]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać William Shakespeare: Shake-speares Sonnets. Neuer before Imprinted. (A Louers Complaint. By William Shake-speare.). Londyn: 1609.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
  2. ↑ Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
  3. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Charles Knox Pooler (red.): The Works of Shakespeare: Sonnets. Londyn: Methuen & Company, 1918, seria: The Arden Shakespeare [1st series]. OCLC 4770201.
  4. ↑ a b Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922.
  5. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
  6. ↑ Shakespeare's Sonnets – Sonnet CXIV. Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2018-07-15]. (ang.).
  7. ↑ a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
  8. ↑ Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
  9. ↑ Helen Vendler: The art of Shakespeare's sonnets.. Londyn, Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press, 1997, s. 469-471. ISBN 0-674-63712-7.
  10. ↑ a b Stephen Booth: Shakespeare's sonnets edited with analytic commentary. New Haven and London: Yale University Press, 1977, s. 359-362. ISBN 978-0-300-08506-8.
  11. ↑ Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913.
  12. ↑ Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2018-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].
  13. ↑ Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
  14. ↑ Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom. 18 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  15. ↑ Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Sonety Williama Shakespeare’a