Sonet 115 (William Szekspir)

Pierwszy przekład sonetu 115 na język polski z 1913 przez ks. Marię Sułkowską[1][2].

Those lines that I before have writ do lie,
Even those that said I could not love you dearer:
Yet then my judgment knew no reason why
My most full flame should afterwards burn clearer.
But reckoning Time, whose million'd accidents
Creep in 'twixt vows, and change decrees of kings,
Tan sacred beauty, blunt the sharp'st intents,
Divert strong minds to the course of altering things;
Alas! why fearing of Time's tyranny,
Might I not then say, 'Now I love you best,'
When I was certain o'er incertainty,
Crowning the present, doubting of the rest?

Love is a babe, then might I not say so,
To give full growth to that which still doth grow?
William Shakespeare[3]

Kłamią me dawniej napisane wiersze,
Iżbym cię nigdy nie mógł kochać więcej;
Nie znałem przyczyn, przeczby w fale szczersze
Nie miał się rozlać ten mój blask jarzęcy.
Atoli widząc, jak chytrze się wkrada
Czas między śluby i królów przysięgi,
Jak stal się tępi, piękność staje blada,
Jak z prądem płynie umysł arcytęgi
Z lęku przed Czasem i tą jego władzą,
Nie mogłem-ż rzec ci: „Dziś kocham najbardziej“,
Gdy to dziś pewne, a co jutro dadzą —
Tą niepewnością serce moje gardzi?

Miłość jak dziecko: żali nie ma prawa
Rzec, iż jest duża, acz się większą stawa?
tłum. Jan Kasprowicz[4]

Sonet 115 (incipit THoſe lines that I before haue writ doe lie[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[5].

Sonet 115, podobnie jak 116, wskazuje na sprzeczność w tradycyjnym ujęciu miłości, w którym jeżeli miłość zmienia się w czasie, oznacza to, że jest niedoskonała, jednakże jeżeli wzrasta w czasie, to jest idealna[6].

Sonet 115 wykazuje podobieństwo do wierszy miłosnych Johna Donne’a Love’s Growth i Lovers Infiniteness, które powstały w tym samym okresie, co wskazuje na popularność metafizycznych rozważań wśród poetów tej epoki[7], ale nie można wykluczyć wpływu sonetu Szekspira na jego twórczość[8].

Treść

[edytuj | edytuj kod]

W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[9][10], wyraża zdziwienie jak to jest możliwe, że jego miłość jest jeszcze większa, pomimo tego, że w przeszłości uważał i pisał, że większa być nie może[7].

Konstrukcja sonetu opiera się na kontraście pomiędzy standardowymi metaforami miłości zawartymi w pierwszych trzech czterowierszach, a odwołaniem do mitologicznego wyobrażenia Kupidyna celem rozwiązania pozornej rozbieżności[11]. Warto zauważyć, że dziecko wspomniane w przedostatnim wersie, dopiero w sonecie 153 zostaje wprost określone jako Kupidyn[8].

Polskie przekłady

[edytuj | edytuj kod]
1913 W tych wierszach, pierwej pisanych, błądziłem, Maria Sułkowska [12]
1922 Kłamią me dawniej napisane wiersze, Jan Kasprowicz [4]
1948 Kłamałem dawniej – trzeba przyznać się do winy, – Władysław Tarnawski [13]
1968 Kłamałem w tamtych wierszach, że nie będę w stanie Marian Hemar [14]
1973 Kłamią te wiersze, w których napisałem, Jerzy Łowiński [15]
1979 Kłamią te wiersze, wcześniej napisane Maciej Słomczyński [16]
2011 Łżą wiersze, którem wcześniej pisał – nawet wiersze, Stanisław Barańczak [9]
2015 Kłamią me dawniej pisane ci wiersze Ryszard Długołęcki [17]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać William Shakespeare: Shake-speares Sonnets. Neuer before Imprinted. (A Louers Complaint. By William Shake-speare.). Londyn: 1609.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
  2. ↑ Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
  3. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Charles Knox Pooler (red.): The Works of Shakespeare: Sonnets. Londyn: Methuen & Company, 1918, seria: The Arden Shakespeare [1st series]. OCLC 4770201.
  4. ↑ a b Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922.
  5. ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
  6. ↑ Stephen Booth: Shakespeare's sonnets edited with analytic commentary. New Haven and London: Yale University Press, 1977, s. 378-384. ISBN 978-0-300-08506-8.
  7. ↑ a b Shakespeare's Sonnets – Sonnet CXV. Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
  8. ↑ a b Katherine Duncan-Jones: Shakespeare's Sonnets. Londyn, Nowy Jork, Delhi, Sydney: Bloomsbury, 2015, s. 340-341, seria: The Arden Shakespeare. ISBN 978-1-4080-1797-5.
  9. ↑ a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
  10. ↑ Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
  11. ↑ Helen Vendler: The art of Shakespeare's sonnets.. Londyn, Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press, 1997, s. 469-471. ISBN 0-674-63712-7.
  12. ↑ Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913.
  13. ↑ Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2018-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].
  14. ↑ Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
  15. ↑ Jerzy Łowiński (tłum.). Sonety William Shakespeare. „Poezja”, 1973. 
  16. ↑ Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom. 18 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
  17. ↑ Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Sonety Williama Shakespeare’a