Starodub (roślina)

Starodub
Ilustracja
Starodub łąkowy
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

starodub

Nazwa systematyczna
Ostericum Hoffmann
Gen. Pl. Umbell., ed. 2. 162. 1816
Typ nomenklatoryczny

O. palustre (Besser) Besser[3]

Synonimy
  • Gomphopetalum Turczaninow[4]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Starodub (Ostericum Hoffmann) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych. Obejmuje 11 gatunków[5]. Ze względu na podobieństwa morfologiczne bywają one włączane do rodzaju dzięgiel Angelica, aczkolwiek badania molekularne potwierdzają odrębność tych rodzajów. Zasięg rodzaju obejmuje strefę umiarkowaną Eurazji – Europę Środkową i Wschodnią, azjatycką część Rosji, Kazachstan, Mongolię, Chiny, Półwysep Koreański i Japonię[5]. Do flory Polski należy jeden gatunek – starodub łąkowy Ostericum palustre[6].

Użytkowe znaczenie ma O. citriodorum wykorzystywany w tradycyjnej medycynie chińskiej. Jako źródło do pozyskania olejków eterycznych stosowane są też O. grosseserratum i O. maximowiczii[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Byliny z łodygami dętymi, żebrowanymi[4].
Liście
Blaszki 2- i 3-krotnie trójsieczne lub pierzasto złożone. Ogonki z rozdętą, pochwiastą nasadą[4].
Kwiaty
Zebrane w baldachy złożone, których rozgałęzienia wsparte są nielicznymi, równowąskimi lub równowąskolancetowatymi pokrywami i pokrywkami. Działki kielicha okazałe, jajowate lub trójkątne[4].
Owoce
Rozłupnia rozpadająca się na dwie rozłupki, spłaszczone, owalnie-jajowate, u nasady sercowate, na powierzchni grzbietowej z wyraźnymi żebrami, podczas gdy boczne żebra są zwykle szerokie i cienkie, oskrzydlające rozłupki[4].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Z powodu podobieństwa wielu cech morfologicznych, gatunki tu zaliczane bywają w niektórych ujęciach systematycznych włączane do rodzaju dzięgiel Angelica[2][7]. Jednak badania molekularne nie potwierdzają pokrewieństwa tych rodzajów. Angelica należy do plemienia Selineae, podczas gdy Ostericum wchodzi w skład kladu wspólnego z rodzajem Acronema i do niego nazywanym. W jego obrębie jest rodzajem siostrzanym względem rodzaju Pternopetalum (morfologicznie z kolei dość odrębnym...)[3]. Podobieństwa morfologiczne z rodzajem Angelica tłumaczone są jako skutek konwergencji i niekompletnego sortowania haplotypów (incomplete lineage sorting – ILS)[3].

Pozycja systematyczna

Rodzaj z podrodziny Apioideae i rodziny selerowatych Apiaceae, tradycyjnie klasyfikowany do plemienia Selineae[8]. Badania molekularne wskazują na przynależność tego rodzaju do odrębnej „grupy Acronema”[3].

Wykaz gatunków[5]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
  3. ↑ a b c d e Qiu-Ping Jiang i inni, Plastomes Provide Insights into Differences between Morphology and Molecular Phylogeny: Ostericum and Angelica (Apiaceae) as an Example, „Diversity”, 14 (9), 2022, s. 776, DOI: 10.3390/d14090776.
  4. ↑ a b c d e Ostericum Hoffmann. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-06].
  5. ↑ a b c Ostericum Hoffm.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-06].
  6. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 125, ISBN 978-83-62975-45-7.
  7. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 662, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. ↑ Genus Ostericum Hoffm.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-12-06].