Staroluteranizm
 Róża Lutra | |||||||||
| Klasyfikacja systematyczna wyznania | |||||||||
| Chrześcijaństwo └ Protestantyzm └ Luteranizm | |||||||||
| Nurty pobożnościowe | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Staroluteranie – protestancka wspólnota religijna konfesji ewangelicko-augsburskiej powstała na początku XIX wieku w wyniku sprzeciwu wobec łączenia luteranizmu i kalwinizmu w ramach Kościoła unijnego w Królestwie Prus.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Staroluteranizm powstał w Królestwie Prus w 1817 roku w związku ze sprzeciwem części wiernych i duchowieństwa luterańskiego na utworzenie przez króla Fryderyka Wilhelma III Hohenzollerna Pruskiego Kościoła Unijnego.
Początkowo stanowił jedynie ruch religijny w państwie pruskim krytykujący postępowanie władz kościelnych w kwestii reformy doktrynalnej. Należeli do niego konserwatywni pastorzy i teologowie wywodzący się ze środowiska pietystów skupionych na uniwersytecie w Halle, a także część pruskiej szlachty zwłaszcza na Pomorzu, gdzie pod opieką Adolfa von Thaddena organizowane były staroluterańskie Spotkania Trzygławskie.
Po 1830 ruch ten przekształcił się w organizację separatystyczną i na synodzie we Wrocławiu w 1841 odłączył się od Kościoła państwowego jako Kościół Ewangelicko-Luterański w Prusach.
Staroluteranizm pomimo dotkliwych represji uzyskał legalizację w 1845. Rozwijał się głównie we wschodniej części państwa pruskiego, a później w krajach i prowincjach wschodnich Cesarstwa Niemieckiego. Znaczna część staroluterańskiej wspólnoty w czasie prześladowań ze strony władz państwowych wyemigrowała do Ameryki Północnej i Australii, skąd prowadziła działalność misyjną na resztę świata.
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Obecnie staroluteranie mieszkają głównie w Niemczech i Stanach Zjednoczonych Ameryki. Wiernych Kościołów staroluterańskich cechuje pietystyczna pobożność oraz konserwatywne stanowisko w kwestiach luterańskiej liturgii, nauczania moralnego i dyscypliny kościelnej. Stanowczo odrzucają teologię liberalnego chrześcijaństwa.
Większość Kościołów staroluterańskich zrzeszona jest w Międzynarodowej Radzie Luterańskiej (ILC).
Kościoły staroluterańskie
[edytuj | edytuj kod]Afryka
[edytuj | edytuj kod]- Kościół Ewangelicko-Luterański Ghany (ELCG)
- Kościół Ewangelicko-Luterański w Kenii (ELCK)
- Kościół Luterański Nigerii (LCN)
- Kościół Luterański w Południowej Afryce (LCSA)
- Wolny Kościół Ewangelicko-Luterański w Południowej Afryce (FELSISA)
Ameryka Południowa
[edytuj | edytuj kod]- Kościół Ewangelicko-Luterański Argentyny (IELA)
- Chrześcijański Kościół Ewangelicko-Luterański Boliwii (ICEL)
- Kościół Ewangelicko-Luterański Brazylii (IELB)
- Kościół Ewangelicko-Luterański Republiki Chile (IELCHI)
- Kościół Ewangelicko-Luterański Paragwaju (IELP)
- Kościół Ewangelicko-Luterański Peru (IELP)
- Kościół Luterański Wenezueli (ILV)
Ameryka Północna
[edytuj | edytuj kod]- Kościół Luterański Gwatemali (ILG)
- Kościół Ewangelicko-Luterański Haiti (ELCH)
- Luterański Kościół Kanady (LCC)
- Kościół Luterański Synodu Meksyku (SLM)
- Kościół Luterański Synodu Missouri (LCMS)
- Kościół Luterański Synodu Wisconsin (WELS)
- Stowarzyszenie Amerykańskich Kościołów Luterańskich (AALC)
Australia i Oceania
[edytuj | edytuj kod]- Luterański Kościół Australii (LCA)
- Kościół Luterański Guntius (GLC)
Azja
[edytuj | edytuj kod]- Kościół Luterański Synodu Hongkongu (LCHKS)
- Kościół Luterański na Filipinach (LCP)
- Indyjski Kościół Ewangelicko-Luterański (IELC)
- Japoński Kościół Luterański (JLC)
- Kościół Luterański w Korei (LCK)
- Kościół Luterański Sri Lanki (LLC)
- Chiński Kościół Ewangelicko-Luterański (CELC)
Europa
[edytuj | edytuj kod]- Kościół Ewangelicko-Luterański Anglii (ELCE)
- Kościół Ewangelicko-Luterański Belgii (ELCB)
- Wolny Kościół Ewangelicko-Luterański Danii (ELFD)
- Kościół Ewangelicko-Luterański Synodu Francji i Belgii (EEL-SFB)
- Samodzielny Kościół Ewangelicko-Luterański (SELK)
- Wolny Kościół Ewangelicko-Luterański (ELFK)
- Portugalski Kościół Ewangelicko-Luterański (IELP)
- Kościół Ewangelicko-Luterański Ingrii (ELCIR)
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Luterańska Wspólnota Św. Pawła Apostoła. kosciolwysoki.wordpress.com. [dostęp 2012-02-13]. (pol.).
- Samodzielny Kościół Ewangelicko-Luterański w Niemczech. wiara.pl. [dostęp 2011-07-17]. (pol.).
- Konfesyjny Portal Luterański. konfesyjni.pl. [dostęp 2011-07-17]. (pol.).