Pełne imię i nazwisko |
Stefan Józef Florenski | ||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia |
17 grudnia 1933 | ||||||||||||||||||||
Data i miejsce śmierci |
23 lutego 2020 | ||||||||||||||||||||
Wzrost |
178 cm | ||||||||||||||||||||
Pozycja | |||||||||||||||||||||
Kariera seniorska[a] | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Kariera reprezentacyjna | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Kariera trenerska | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Odznaczenia | |||||||||||||||||||||
![]() |
Stefan Józef Florenski (ur. 17 grudnia 1933 w Gliwicach jako Ginter Florenski[a], zm. 23 lutego 2020 w Hamm) – polski piłkarz występujący na pozycji stopera i skrajnego obrońcy, związany głównie z Górnikiem Zabrze, reprezentant Polski, olimpijczyk z Rzymu (1960).
Dziewięciokrotny mistrz Polski i pięciokrotny zdobywca Pucharu Polski z Górnikiem, finalista Pucharu Zdobywców Pucharów, z piętnastoma medalami MP jest rekordzistą wszech czasów tych rozgrywek. Jako pierwszy w Polsce i jeden z pierwszych w Europie stosował wślizgi podczas gry.
Florenski jako chłopiec w czasie II wojny światowej miał rzekomo występować w niemieckim klubie Germania w Sośnicy. Rok po zakończeniu wojny rozpoczął treningi w Orle Sośnica (klub zmienił później szyld na Górnika). Występował w nim na pozycji napastnika, strzelając dużo goli. W 1956 otrzymał propozycję gry we wchodzącym do ekstraklasy Górniku Radlin. W tym samym roku grający w klasie A sośniczanie zmierzyli się w towarzyskim spotkaniu z beniaminkiem I ligi Górnikiem Zabrze (0:8). Florenskim zainteresował się wówczas trener zabrzan Augustyn Dziwisz[1]. Przeciwnikiem przejścia piłkarza do Zabrza był jednak prezes sośniczan Władysław Lubański (ojciec Włodzimierza), który uważał, że młodzieniec wpadnie tam w złe towarzystwo. Za jego namową Florenski podpisał wstępny kontrakt z beniaminkiem drugiej ligi Piastem Gliwice. Zdeterminowani działacze z Zabrza nie rezygnowali i obiecali zawodnikowi miejsce w podstawowym składzie, ostatecznie przekonując go do transferu[2]. Florenski miał zastąpić w zespole starszego o 5 lat Antoniego Franosza[3]. Za parafowanie umowy otrzymał mundur górniczy[4].
W nowym klubie zadebiutował 17 marca 1957 w meczu 1/8 finału Pucharu Polski z Lechią Gdańsk (3:0)[5]. Florenski reprezentował barwy Górnika przez piętnaście sezonów, zostając z nim w tym czasie dziewięciokrotnie mistrzem Polski (1957, 1959, 1961, 1962/63, 1963/64, 1964/65, 1965/66, 1966/67, 1970/71), co jest rekordem tych rozgrywek[6], ponadto dwukrotnie wicemistrzem (1962, 1968/69) i czterokrotnie brązowym medalistą (1958, 1960, 1967/68, 1969/70). Pięciokrotnie świętował zdobycie Pucharu Polski (1964/65, 1967/68, 1968/69, 1969/70, 1970/71)[7], trzykrotnie jego zespół przegrywał decydujące spotkanie (1956/57, 1961/62, 1965/66). W 1970 wystąpił w finale Pucharu Zdobywców Pucharów, w którym górnicy przegrali w Wiedniu z Manchesterem City (1:2)[8]. Wcześniej, w 1963 zagrał w pierwszym meczu finału Interligi o Puchar Ameryki z West Ham United (1:1, w rewanżu Polacy przegrali 0:1). Ostatni raz wybiegł na murawę w koszulce Górnika 15 listopada 1970 w meczu ligowym z ROW Rybnik (0:1).
Jako defensor prezentował wysoką klasę, cechowały go celne i dalekie wykopy z obu nóg, dobra gra głową, szybkość, orientacja i zdecydowanie. Jego wślizgi były czyste technicznie, atakował zawsze piłkę, nigdy nogi[9]. Parę stoperów współtworzył ze Stanisławem Oślizłą. W I lidze wystąpił w 258 spotkaniach (zdobył dwie bramki), w Pucharze Polski zagrał 38 razy, a w rozgrywkach UEFA 26 razy. Dla Górnika rozegrał łącznie 337 oficjalnych spotkań, co plasuje go na czwartym miejscu w klubowej klasyfikacji wszech czasów, za Zygfrydem Szołtysikiem (512 gier), Oślizłą (404) i Erwinem Wilczkiem (400). Jest najstarszym w historii mistrzem Polski w barwach Górnika (w momencie zdobycia tytułu w 1971 miał 37 lat), przez długi czas był też najstarszym w ogóle piłkarzem zabrzan. Starały się o niego Bayer 04 Leverkusen i Werder Brema, nie zdecydował się jednak na zmianę ligi.
Kilkukrotnie był dyskwalifikowany przez Polski Związek Piłki Nożnej. W maju 1969 w wyjazdowym ligowym meczu na Stadionie Śląskim z GKS Katowice (przerwany w 81. minucie przy stanie 1:2, zweryfikowany następnie jako walkower dla katowiczan) doszło do przepychanek między piłkarzami Górnika a stronniczym arbitrem Bogdanem Hirschem, podczas których Włodzimierz Lubański szturchnął sędziego w plecy. Ten przerwał mecz, a w protokole sędziowskim jako winnego wskazał stojącego za nim, powstrzymującego napierających kolegów Florenskiego, który chcąc uchronić młodszego kolegę przed karą nie zaprotestował[10]. Krajowa federacja początkowo zawiesiła go na dwa lata, wrócił jednak go gry już we wrześniu[11], gdy Lubański wyjawił działaczom prawdę.
Na początku 1971 występował krótko w Górniku Wesoła, z którego w kwietniu tamtego roku w wyniku fuzji kilku klubów powstał GKS Tychy. Bronił jego barw na trzecim poziomie rozgrywkowym do 1973 (tyszanie awansowali wówczas na zaplecze elity), po czym zakończył piłkarską karierę[12].
Od 1972 pracował w zabrzańskim Górniku jako asystent trenera, najpierw u boku Jana Kowalskiego, później też Gyuli Szücsa i Teodora Wieczorka. Samodzielnie prowadził m.in. macierzystą Sośnicę Gliwice (dawny Orzeł i Górnik).
Florenski zadebiutował w prowadzonej przez selekcjonerów Henryka Reymana i Feliksa Dyrdę reprezentacji Polski 29 września 1957 w towarzyskim meczu z Bułgarią (1:1)[13]. Wystąpił następnie w trzech spotkaniach nieudanych dla Polaków eliminacji MŚ 1958, w tym w wygranym ze Związkiem Radzieckim meczu w Chorzowie (2:1). Znalazł się w kadrze na igrzyska olimpijskie 1960 w Rzymie, jednak w rozegranym już we Włoszech sparingu z lokalnym zespołem klubowym złamał nogę, co wyłączyło go z udziału w olimpiadzie[12]. W składzie ekipy zastąpił go Henryk Grzybowski.
Następnie na wiele lat zniknął z kadry narodowej, co było pokłosiem jego konfliktów z działaczami, m.in. o buty Adidasa, w przydziale których został pominięty i odtąd po otrzymywaniu kolejnych powołań odsyłał do związku zwolnienia lekarskie[14]. Na kolejny – i jak się okazało ostatni – występ zgodził się dopiero w 1968, gdy rywalem biało-czerwonych była Irlandia (1:0). W państwowym zespole wystąpił łącznie w jedenastu grach[15][16], ośmiu towarzyskich i trzech eliminacyjnych do mistrzostw świata.
Pochodził z Sośnicy, dzielnicy Gliwic. Wychował się w górniczej rodzinie bez tradycji sportowych. Z zawodu był technikiem-górnikiem, posiadał też uprawnienia instruktora piłki nożnej. W młodości pracował przy transporcie węgla w kopalni Sośnica. Nosił pseudonim Florek. Miał żonę Mariannę, z którą wziął ślub w 1958[14], a z nią córkę Zuzannę i syna. Wraz z małżonką został w 2008 odznaczony Medalem za Długoletnie Pożycie Małżeńskie[17]. W reprezentacji Polski juniorów występował jego siostrzeniec, Werner Wieczorek.
W 1981, niedługo przed wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego, wyjechał wraz z rodziną do Niemiec Zachodnich w odwiedziny do matki. Pozostał tam na zawsze, osiedlając się w Hamm, gdzie mieszkało wielu Ślązaków. Krótko szkolił juniorów w miejscowym klubie, pracował jednocześnie przez pięć lat jako operator maszyny w kopalni węgla kamiennego w Hamm. Na emeryturę przeszedł w 1986.
W 2011 został oficjalnym ambasadorem Górnika Zabrze[18]. Wystąpił w dwóch filmach dokumentalnych: „O krok od pucharu - Górnik Zabrze 1969/1970” (2012) oraz „Ostatni mecz Ernesta Pohla” (2013)[19].
W ostatnich trzech latach życia chorował, w końcowym okresie stracił kontakt z otoczeniem[9]. Zmarł w wieku 86 lat[20].
Klub | Sezon | Liga | Liga | Puchar[b] | Europa[c][d] | Inne[e] | Suma | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Mecze | Bramki | Mecze | Bramki | Mecze | Bramki | Mecze | Bramki | Mecze | Bramki | |||
Górnik Zabrze | 1957 | I liga | 19 | 0 | 4 | 0 | — | — | 23 | 0 | ||
1958 | I liga | 22 | 0 | — | — | — | 22 | 0 | ||||
1959 | I liga | 17 | 0 | — | — | — | 17 | 0 | ||||
1960 | I liga | 4 | 0 | — | — | — | 4 | 0 | ||||
1961 | I liga | 15 | 0 | — | 21 | 0 | ||||||
1962 | I liga | 5 | 0 | — | — | 19 | 0 | |||||
1962/1963 | I liga | 24 | 0 | 4 | 0 | — | — | 28 | 0 | |||
1963/1964 | I liga | 25 | 1 | 0 | 0 | 35 | 1 | |||||
1964/1965 | I liga | 25 | 1 | 5 | 0 | — | 33 | 1 | ||||
1965/1966 | I liga | 24 | 0 | 4 | 0 | — | 31 | 0 | ||||
1966/1967 | I liga | 9 | 0 | 0 | 0 | 16 | 0 | |||||
1967/1968 | I liga | 22 | 0 | 5 | 0 | — | 33 | 0 | ||||
1968/1969 | I liga | 20 | 0 | 6 | 0 | — | — | 26 | 0 | |||
1969/1970 | I liga | 14 | 0 | 4 | 0 | — | 23 | 0 | ||||
1970/1971 | I liga | 4 | 0 | 1 | 0 | — | 6 | 0 | ||||
Ogólnie | 258 | 2 | 38 | 0 | 26 | 0 | 15 | 0 | 337 | 2 |
Polska | ||
---|---|---|
Rok | Mecze | Gole |
1957 | 4 | 0 |
1958 | 5 | 0 |
1959 | 1 | 0 |
1968 | 1 | 0 |
Ogólnie | 11 | 0 |
Polska | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Lp. | Data | Miejsce | Przeciwnik | Wynik | Rozgrywki | ||
1. | 29.09.1957 | Sofia, Bułgaria | ![]() |
1:1 | towarzyski | ||
2. | 20.10.1957 | Chorzów, Polska | ![]() |
2:1 | el. MŚ 1958 | ||
3. | 03.11.1957 | Warszawa, Polska | ![]() |
4:0 | el. MŚ 1958 | ||
4. | 24.11.1957 | Lipsk, Niemcy Wschodnie | ![]() |
0:2 | el. MŚ 1958 | ||
5. | 11.05.1958 | Chorzów, Polska | ![]() |
2:2 | towarzyski | ||
6. | 25.05.1958 | Kopenhaga, Dania | ![]() |
2:3 | towarzyski | ||
7. | 28.06.1958 | Rostock, Niemcy Wschodnie | ![]() |
1:1 | towarzyski | ||
8. | 14.09.1958 | Chorzów, Polska | ![]() |
1:3 | towarzyski | ||
9. | 05.10.1958 | Dublin, Irlandia | ![]() |
2:2 | towarzyski | ||
10. | 20.05.1959 | Hamburg, Niemcy Zachodnie | ![]() |
1:1 | towarzyski | ||
11. | 30.10.1968 | Chorzów, Polska | ![]() |
1:0 | towarzyski |