Stefan Tomșa I

Stefan Tomșa I

hospodar Mołdawii
Okres	od 1563 do 1564
Poprzednik	Jan II Jakub Heraklid Despot
Następca	Aleksander Lăpușneanu
Dane biograficzne
Data śmierci	5 maja 1564

Stefan Tomsza^[1][2][3], Stefan Tomża^[4][5][6], sporadycznie Stefan Tomșa^[7], Stefan VII Tomsza^[8], Stefan VIII Tomża^[9], Stefan IX Tomża^[10][11], Stefan IX Tomża (Tomsza)^[11] (rum. Ștefan Tomșa; zm. 5 maja 1564) – hospodar Mołdawii w latach 1563–1564.

Był bojarem mołdawskim. W 1563 stanął na czele rewolty przeciwko rządom znienawidzonego greckiego hospodara Mołdawii Jana Jakub Heraklida, którego otaczanie się cudzoziemcami i lekceważenie prawosławia spowodowały wielkie wzburzenie wśród poddanych. Stefan zdołał pokonać Heraklida i zamordował go, nie zyskał jednak zatwierdzenia Wysokiej Porty. Po początkowych sukcesach w walce z Imperium osmańskim został opuszczony przez zwolenników i w 1564 musiał uciekać do Polski. Tam, na życzenie sułtana został z rozkazu króla polskiego Zygmunta Augusta ujęty przez Jerzego Jazłowieckiego^[12], ścięty 5 maja 1564^[9] i pochowany we Lwowie. Jego synami byli hospodarowie mołdawski Stefan Tomșa II i wołoski Leon Tomșa.

Przypisy

1. Maurycy Dzieduszycki: Żywot Wacława Hieronima Sierakowskiego arcybiskupa lwowskiego. Kraków: 1868, s. 113.
2. Jerzy Hawryluk: Z dziejów Cerkwi Prawosławnej na Podlasiu w X-XVII wieku. Kraków: Zarząd Główny Związku Ukraińców Podlasia, 1993, s. 134.
3. Ilona Czamańska. Jakub Bazylikos Heraklides — droga wyzwolenia Grecji?. „Balcanica Posnaniensia”. 9-10, s. 148, 1999. Poznań. 
4. Henryk Barycz: W blaskach epoki Odrodzenia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968, s. 214.
5. Zdzisław Spieralski: Awantury mołdawskie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1967, s. 127.
6. Maciej Franz: Idea państwa kozackiego na ziemiach ukrainnych w XVI-XVII wieku. Toruń: Wydawn. Adam Marszałek, 2006, s. 94.
7. Juliusz Demel: Historia Rumunii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1970, s. 170.
8. Teodor Wierzbowski: Vademecum, podręcznik dla studjów archiwalnych. 1926, s. 175.
9. Zdzisław Spieralski: Awantury mołdawskie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1967, s. 128.
10. Zdzisław Spieralski: Awantury mołdawskie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1967, s. 160.
11. Andrzej Lubieniecki: Poloneutychia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 233.
12. Jazłowiec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 538 .

Bibliografia

• J. Demel, Historia Rumunii, Wrocław 1970.