Stefan Witwicki
 Stefan Witwicki, około 1831 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
| |
Stefan Witwicki (ur. 13 września 1801 w Janowie na Podolu, zm. 15 kwietnia 1847 w Rzymie) – polski poeta romantyczny, publicysta, autor słów do popularnej piosenki biesiadnej Pije Kuba do Jakuba[1][2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ukończył Liceum Krzemienieckie. Od 1822 roku przebywał w Warszawie. Tu rozpoczął karierę zawodową w Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Dzięki opiece wuja Józefa Lipińskiego, młody i zdolny poeta i krytyk był chętnie podejmowany na salonach Warszawy Królestwa Kongresowego. Przyjaźnił się także z młodymi artystami: Fryderykiem Chopinem, Maurycym Mochnackim, Bohdanem Zaleskim, Antonim Edwardem Odyńcem. Nazywano go pan Mery – od imienia jego charta, z którym chętnie spacerował po Nowym Świecie. Jego artykuły zwróciły uwagę samego Mickiewicza, który tak pisał o nim z Petersburga w liście do Odyńca w lipcu 1828 r.:
Witwicki bardzo nas zadziwił. Artykuł o reputacjach [pisarzy] wyborny! stylem wcale nie warszawskim, bo czystym, jasnym i mocnym. Witwicki mógłby wielką zrobić literaturze przysługę, zajmując się historią literatury i krytyką [...].
Z powodu wątłego zdrowia nie brał bezpośredniego udziału w powstaniu listopadowym, napisał jednak kilka wierszy patriotycznych, które przyniosły mu rozgłos (m.in. parafrazę „Mazurka Dąbrowskiego”).
W 1832 roku dobrowolnie udał się na emigrację. Należał do współzałożycieli Towarzystwa Braci Zjednoczonych w Paryżu. Początkowo blisko przyjaźnił się z Adamem Mickiewiczem, zerwał jednak tę przyjaźń po przyjęciu przez Mickiewicza nauk Andrzeja Towiańskiego. Wytrącony z przyjacielskiego układu, nie mógł zaakceptować nowego środowiska poety. Odtąd wszelkimi środkami walczył o zbawienie duszy i ocalenie geniuszu poetyckiego Mickiewicza, demaskując doktrynę towianizmu jako herezję. Pod koniec życia przyjaźnił się z Cyprianem Kamilem Norwidem. Odizolowany od świata przez postępującą chorobę (cierpiał na kręgosłup i nogi). Udał się do Rzymu z zamiarem wstąpienia do zmartwychwstańców. Zmarł w Rzymie na ospę i został pochowany na tamtejszym cmentarzu Campo Verano.
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Debiutował dwoma tomikami Ballad i Romansów (Warszawa 1824–1825)[3][4]. Opublikował między innymi: dramat Edmund (1829), tom wierszy Piosenki sielskie (1830), spopularyzowanych zwłaszcza po tym, jak melodie do nich skomponowali Fryderyk Chopin i Stanisław Moniuszko, parafrazy Poezje biblijne (1830)[5], dziennik z okresu powstania Moskale w Polsce (1833)[6], zbiór wierszy modlitewnych Ołtarzyk polski[7], wysoko cenione moralistyczne publikacje Wieczory pielgrzyma (1837–1845)[8], Listy z zagranicy (1842)[9], broszurę krytykującą towianizm Towiańszczyzna wystawiona i aneksami objaśniona (1844)[10].
Adam Mickiewicz w Objaśnieniach do IV Księgi Pana Tadeusza wspominał: „Ks. IV w. 981-982: (...) Nb. Niektóre miejsca w pieśni czwartej są pióra Stefana Witwickiego.”
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pije Kuba. Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki. [dostęp 2012-08-13]. (pol.).
- ↑ Wendelin Świerczek: Śpiewniczek młodzieży polskiej. Zawierający dawne i nowsze pieśni z muzyką na 1, 2 i 3 głosy. T. 2. Cz. 66. Kraków: Księża Misjonarze, 1917, s. 97–99.
- ↑ Ballady i romanse Stefana Witwickiego. T. 1 [online], polona.pl [dostęp 2019-02-26].
- ↑ Ballady i romanse Stefana Witwickiego. T. 2 [online], polona.pl [dostęp 2019-02-26].
- ↑ Poezije biblijne ułożone przez Stefana Witwickiego [online], polona.pl [dostęp 2019-02-26].
- ↑ Stefan Witwicki, Moskale w Polszcze albo treść dziennika pisanego w Warszawie przez ciąg dziesięciu miesięcy. Od 8 września 1831 do 8 lipca 1832 r. [online], polona.pl [dostęp 2019-02-26].
- ↑ Ołtarzyk polski to jest zbiór nabożeństwa katolickiego. Mieszczący w sobie nabożeństwo zupełne i na wszelki czas, także pieśni kościelne, różne nauki duchowne z wielu ksiąg krajowych i zagranicznych przez Kościół Ś. potwierdzonych, dla użytku wiernych ułożony [online], polona.pl [dostęp 2019-02-26].
- ↑ Stefan Witwicki, Wieczory pielgrzyma. Rozmaitości moralne, literackie i polityczne. T. 1, 1837 [online], polona.pl [dostęp 2019-02-26].
- ↑ Stefan Witwicki, Listy z zagranicy [online], polona.pl [dostęp 2019-02-26].
- ↑ Stefan Witwicki, Towiańszczyzna wystawiona i annexami objaśniona [online], polona.pl [dostęp 2019-02-26].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Witwicki Stefan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2009-05-17].
- Witwicki Stefan, [w: Encyklopedia WIEM]. portalwiedzy.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-16)].
- Witwicki Stefan, [w: Encyklopedia Internautica]
- Rymkiewicz J.M., Siwicka D., Witkowska A., Zielińska M., Mickiewicz. Encyklopedia, Warszawa 2001, s. 590–592.
- Alina Witkowska, Ryszard Przybylski: Romantyzm. Wyd. VIII - 3 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 467–468, 676, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13848-6.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Utwory Stefana Witwickiego w serwisie Wolne Lektury
- Twórczość Stefana Witwickiego w bibliotece Polona