Strachomin
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2023) |
185[2] |
| Strefa numeracyjna |
25 |
| Kod pocztowy |
05-334[3] |
| Tablice rejestracyjne |
WM |
| SIMC |
0677754[4] |
Położenie na mapie gminy Latowicz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu mińskiego  | |
 52°01′20″N 21°51′53″E/52,022222 21,864722[1]
| |
Strachomin – wieś sołecka[5] w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim, w gminie Latowicz[4][6]. Leży nad rzeką Świder.
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie garwolińskim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego[7].
W latach 1526–1795 wieś należała do starostwa latowickiego. W latach 1795–1809 – pod zaborem austriackim. Od 1809 r. w Księstwie Warszawskim, guberni warszawskiej, powiecie siennickim, a od 1866 r. w powiecie mińskim (od 1868 nazwa powiatu nowomiński). W latach 1870–1954 należała do gminy Iwowe, w latach 1955-1972 – do Gromadzkiej Rady Narodowej w Iwowym, od 1973 r. należy do gminy Latowicz. W latach 1919–1939 była w granicach województwa warszawskiego, 1939-1945 w Generalnym Gubernatorstwie, 1946-1975 w województwie warszawskim, od 1975 do 1998 r. – w granicach województwa siedleckiego. Od 1999 r. znajduje się w województwie mazowieckim.
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Świętej Trójcy w Latowiczu[8].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Najstarsze ślady osadnictwa występują na rozległym cmentarzysku grobów kloszowych na polu pp. Stosiów, datowane na wczesny i średni okres lateński, obrządku ciałopalnego. Z tego okresu zachowało się koliste grodzisko nazywane Słojcem, zlokalizowane 0,5 km na północ od wsi. Pierwsze wzmianki o wsi pojawiły się w 1508 r. pod nazwą „Strachomino”. W 1565 r. we wsi było 12 gospodarstw i młyn. W 1613 r. liczba gospodarstw wzrosła do 19.
Wieś została zniszczona podczas wojen szwedzkich i w 1660 r. nie było w ogóle domów, a z 9 ½ włók gruntów rolnych, zasiana była tylko 1 włóka.
W 1789 r. wieś liczyła już 21 domów. W XIX w. znajdował się tu folwark. W drugiej połowie XIX w. powstała szkoła elementarna. W 1918 r. założono Ochotniczą Straż Pożarną. W 1959 r. powstało Koło Gospodyń Wiejskich. W 1970 r. wieś liczyła 299 mieszkańców, a w 2000 r. 237 mieszkańców. Przyrost naturalny w latach 1970-2000 wyniósł -20,7%. W 1988 r. we wsi było 65 domów, a w 2009 r. - 77 domów.
Urodził się tu Franciszek Gajowniczek – sierżant Wojska Polskiego, więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Swoje życie oddał za niego święty Maksymilian Maria Kolbe.
We wsi kręcono kilka scen do serialu telewizyjnego Ranczo. Jednym z bywalców ławeczki w Wilkowyjach (czyli Jeruzalu) był Jan Japycz – aktor Leon Niemczyk zmarły w 2006 w trakcie realizacji serialu. Na jego cześć bohaterowie dzieła remontują gminny budynek z przeznaczeniem na restaurację "U Japycza", którą była w rzeczywistości remiza strażacka w Strachominie[9].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Nazwa, według miejscowej tradycji, pochodzi od rady udzielanej podróżnym kierującym się w te strony: „miń strach, a będziesz bezpieczny”, czyli miń straszne miejsce. To straszne miejsce wiązało się z trudną przeprawą przez rozlewiska rzeki Świder. Analiza źródeł dowodzi, że nazwa Strachomin pochodzi od staropolskiego imienia[potrzebny przypis] Strachomir lub podobnego. Być może też założycielem osady był ktoś, kto posturą i wyglądem wzbudzał wśród ludzi strach.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kapliczka murowana, słupowa, dwukondygnacyjna, wzniesiona w pierwszej połowie XIX w. przy folwarku.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 131608
- ↑ Raport o stanie gminy Latowicz w 2023. Liczba mieszkańców w dn. 31.12.2023 s. 8
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1226 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Strona gminy, sołectwa
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Marek Szymański, Mazowsze na filmowo. Przewodnik turystyczny, Samorząd Województwa Mazowieckiego, Warszawa, 2023, s. 37, ISBN 978-83-8009-864-0
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- AGAD, Metryka Koronna 8.21 – pierwsza wzmianka
- AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, Oddział I, sygn. 72 cz.2. – Rejestr pogłownego Ziemi Czerskiej.
- AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego Oddział XLVI, sygn. 143-B – Lustracja Starostwa Latowickiego z 1569 r. (mikrofilm: 2262)
- AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego Oddział XLVI, sygn. 147a – Lustracja starostwa latowickiego z 1613 r. (mikrofilm: 2567)
- AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego Oddział XLVI, sygn. 147-B - Lustracja Starostwa Latowickiego (odpis z 1853 r.) 1660 r. (mikrofilm: 2568)
- AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego Oddział XLVI, sygn. 159 – Lustracja starostwa latowickiego z 1765 r. (mikrofilm: 2579)
- AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego Oddział XLVI, sygn. 170 – Lustracja starostwa latowickiego z 1789 r. (mikrofilm: 2585)
- Grzikiewicz M., 1954. Wybrane zagadnienia z badań nad kulturą grobów kloszowych, Wiadomości Archeologiczne T.20: 134-173.
- Strachomin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 381.
- Gajowniczek. Z. 1999. Dzieje Latowicza, FPL, Latowicz
- Gajowniczek Z., 1999. Dzieje Parafii Latowicz, FPL, Latowicz.
- Gajowniczek Z., 1999. Kroniki Ochotniczej Straży Pożarnej w Latowiczu, FPL, Latowicz.
- Gieysztorowa I., 1967. Lustracja województwa Mazowieckiego 1565 roku, cześć l. Warszawa.
- Niedźwiedź J. Ostas C., Opracowanie studialne wartości kulturowych Gminy Latowicz
- Sienkiewicz M., i in. 1999. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Latowicz.
- Wawrzyńczyk A., 1989. Lustracje województwa Mazowieckiego XVII wieku, T.2 (1660-1661), Warszawa.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strachomin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 381.
