Strategiczna jednostka biznesowa (SJB, ang. strategic business unit) – wyodrębniona część organizacji, która dzięki temu ma lepiej sprecyzowaną strategię konkurencji, a także dostawców i odbiorców, co byłoby trudne do osiągnięcia bez tego typu strategicznej jednostki biznesowej.
Jednostki takie mogą, ale nie muszą ściśle współpracować z przedsiębiorstwami, z których zostały wydzielone lub też nawiązywać do ich struktury formalnej. Strategiczne jednostki biznesowe mogą być zastosowane do określenia strategii firmy zdywersyfikowanej. Podstawowym powodem wyodrębniania strategicznych jednostek biznesowych jest chęć połączenia w jednej strukturze organizacyjnej wielu różnorodnych form działalności, w celu osiągnięcia niezbędnej przewagi konkurencyjnej.
W strategicznych jednostkach biznesowych skupia się:
Analiza grup produktów odbywa się pod kątem:
Ww. kryteria są podstawą dla łączenia produktów w jednorodne grupy asortymentowe i stwarzania dla nich strategicznych jednostek organizacyjnych, ponieważ zidentyfikowanie strategicznych jednostek biznesowych umożliwia poprawę skuteczności identyfikacji: