Stuchowo
| osada | |
 Pałac w Stuchowie von Plötzów, obecnie szkoła podstawowa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
91 |
| Kod pocztowy |
72-405[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ZKA |
| SIMC |
0784310 |
Położenie na mapie gminy Świerzno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 53°56′56″N 15°00′39″E/53,948889 15,010833[1]
| |
Stuchowo (niem. Stuchow) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, w gminie Świerzno, przy dawnym trakcie Kamień Pomorski - Gryfice (dzisiaj droga wojewódzka nr 105)[3].
We wsi znajduje się szkoła podstawowa im. Marii Konopnickiej, ochotnicza straż pożarna, klub piłkarski Korona Stuchowo oraz orlik. Ma tu swoją siedzibę rzymskokatolicka parafia św. Siostry Faustyny Kowalskiej a we wsi jest stosunkowo nowy kościół św. Siostry Faustyny Kowalskiej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Osada istniała już w czasach rzymskich, na przełomie III i IV wieku. Pierwsza historyczna wzmianka pochodzi z 1313 roku, kiedy była lennem Hanninga von Stuchowa[3][4]. Od 1318 roku miejscowość stała się lennem Henninga von Behr[4]. Od końca średniowiecza historia Stuchowa jest ściśle związana z historią rodziny pomorskiej von Plötzów[4]. W 1490 roku Stuchowo przeszło w ręce rodziny von Plötz[4] i majątek Stuchowo należał do nich w latach 1490-1945[3]. W źródłach z 1490 i 1491 roku wspomniano o Eggercie von Plötzie i Clausie von Plötzie. W 1780 roku majątek we wsi składał się z 2 folwarków, 2 owczarni, 13 zagród chłopskich, 6 gospodarstw zagrodniczych, młyna wodnego i wiatraka. W tym czasie rodzina von Plötzów mieszkała na nieistniejącym dziś zamku. Po wojnie trzydziestoletniej Christoph von Plötz wzniósł nową siedzibę.
W 1804 roku majątek został powiększony o część dóbr ziemskich w Starzy. W 1839 roku właścicielem całości majątku (Stuchowo i Starza) był Karl Heinrich von Plötz. W kolejnych latach majątek powiększył się o ziemie w Wiejkowie i Rokicie. W latach osiemdziesiątych XIX wieku właścicielem majątku był Leo Karl Friedrich Wilhelm von Plötz, szambelan dworu króla pruskiego. W tym czasie majątek powiększył się o młyn i tartak. W 1902 roku, na zlecenie Henninga von Plötza, Karl Wennig zbudował w Stuchowie gorzelnię, w której z jęczmienia i ziemniaków produkowano spirytus, między innymi także jako dodatek do benzyny lotniczej dla lotnictwa morskiego w Dziwnowie[3][4]. W 1915 roku po jego śmierci, ostatnim właścicielem majątku liczącego 778 hektarów gruntów i zespołu pałacowo-parkowego został syn Henning von Plötz. W 1920 roku administratorem majątku był Emil Hoffman, w 1929 roku Ernst Wilhelm, w latach 1939-1944 Paul Pöhlmann. W 1942 roku majątek został przejęty przez skarb państwa, prawdopodobnie z powodu zobowiązań finansowych[3][4].
Po II wojnie światowej majątek został przejęty przez miejscowy PGR.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.
Pałac von Plötzów
[edytuj | edytuj kod]W latach 1880–1888 roku szambelan króla pruskiego, poseł prowincji pomorskiej Leo von Plötz, wzniósł wzorując się na rezydencji królewskiej w Poczdamie neorenesansowy pałac z elementami form neobaroku[3][4][5]. Główna część budynku została zbudowana w końcu lat 80. XIX wieku. Południowe skrzydło pałacu to pozostałość po znacznie starszym, poprzednim pałacu[3][4]. Nad wejściem do budynku znajduje się herb i inicjały von Plötzów. We wnętrzu cenne są zachowane zdobienia klatki schodowej[6].
Po 1945 roku pałac był wykorzystywany na siedzibę dyrekcji i mieszkania dla pracowników PGR. W latach pięćdziesiątych XX wieku obiekt był wykorzystywany jako ośrodek kolonijny. Od 1963 roku funkcjonuje w nim gminna Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej[3]. Pałac został odrestaurowany w latach 2004-2005[3]. W 2011 roku przystąpiono do rewaloryzacji najstarszego, południowego skrzydła pałacu, będącego pierwszą siedzibą właścicieli Stuchowa[3].
Wokół pałacu rozciąga się 41-hektarowy park w stylu angielskim, ze względu na unikatowe rośliny zaliczany do jednego z najcenniejszych na Pomorzu Zachodnim. Do szczególnie cennych okazów można zaliczyć: świerk sitkajski o ponad 180 cm obwodzie pnia, topola biała (568 cm w obwodzie). W 2006 roku pałac został kompleksowo wyremontowany[4].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Pałac przed remontem -
Pałac po remoncie
,_a_(2011-08-05)_by_Klugschnacker_in_Wikipedia.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 132601
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1231 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f g h i j Marian Klasik, Zamki, pałace i worki. Przewodnik po kulturowym dziedzictwie gmin: Golczewo, Świerzno i Wolin, Lokalna Grupa Działania "Partnerstwo w rozwoju", 2011 (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i Marian Klasik: Przewodnik po zabytkach architektury i techniki gmin powiatu kamieńskiego: Dziwnów, Golczewo, Kamień Pomorski, Międzyzdroje, Świerzno, Wolin. Wolin: Lokalna Grupa Działania "Partnerstwo w rozwoju", 1997, s. 36-38. ISBN 978-83-933567-5-1. (pol.).
- ↑ Małgorzata Omilanowska, Polska. Pałace i Dwory., 2009, ISBN 978-83-7495-590-4.
- ↑ Piotr Skurzyński "Pomorze" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2007 s. 63-64 ISBN 978-83-7495-133-3
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stuletni park, Polska Niezwykła
- Edyta Tomczyk, Polska na weekend, Bielsko-Biała, Pascal, 2008, ISBN 978-83-7552-316-4.
- Karty ewidencyjne zabytków architektury i budownictwa - Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Archiwalne zdjęcia związane z miejscowością w bibliotece Polona
