Styxosaurus

Styxosaurus
(Welles, 1943)
Okres istnienia: Kampan
0/0
0/0
Ilustracja
Schemat czaszki drapieżnika
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

Strunowce

Podtyp

Kręgowce

Gromada

Zauropsydy

Podgromada

Diapsydy

Infragromada

Lepidozauromorfy

(bez rangi) Lepidosauriformes
Nadrząd

Zauropterygi

Rząd

Plezjozaury

Podrząd

Plesiosauroidea

Rodzina

Elasmozaury

Rodzaj

Styxosaurus

Gatunki
  • S. snowii (Wlliston, 1890)
  • S. browni (Welles, 1943)

Styxosaurus – rodzaj drapieżnego, morskiego gada, plezjozaura z rodziny elasmozaurów (Elasmozauridae). Jego szczątki datuje się na późną kredę (Kampan). Nazwa „Styxosaurus” pochodzi od dwóch greckich słów: Styks (Στυξ) i sauros (jaszczur)[1].

Ten plezjozaur osiągał prawdopodobnie 11 metrów długości (36 stóp), podobnie jak inne elasmozauroidy[1][2]. Miał także długą szyję i ostre zęby (mogące przytrzymać śliską ofiarę np. rybę)[2]. Liczba kręgów u tego plezjozaura dochodziła nawet do 75[3].

Występował w okresie późnej kredy, na terenie Ameryki Północnej (Kansas i Dakota Południowa)[1]. Najprawdopodobniej odżywiał się rybami; polował na nie z zasadzki, wbijając się w ich ławice, a następnie schwytane ofiary połykał (zwierzę rzekomo nie mogło gryźć i odrywać kawałków mięsa)[2]. National Geographic sugeruje, że Styxosaurus mógł konkurować z rekinami Cretoxyrhina[2]. Blisko skamielin plezjozaurów znajdywano gastrolity i szczątki ryb[4].

rekonstrukcja artystyczna

Styxosaurus dzielił swe środowisko z mozazaurami (Mosasauroidae), rekinami i rybami kostnoszkieletowymi (Xiphactinus i Gillicus)[1]. W kampanie poza rybami i innymi gadami morskimi zaczęły pojawiać się wodne ślimaki (Gastropoda, gatunki: Cidarina beta, Mataxa arida, Bulbificopsis garza)[5].

Zagrożeniem dla styksozaura były mozazaury i rekiny (rodzaje Cretoxyrhina i Cardabiodon). Rekiny mogły polować na osobniki juwenalne, natomiast mozazaury mogły polować na nawet dorosłe[1].

Gatunek S. snowii naukowo opisał Samuel Wendell Williston w 1890, nadając mu nazwy Cimoliasaurus snowii, Elasmosaurus snowii[6][7]. Holotyp składał się z czaszki i 20 kręgów, przy okazji czaszka była zachowana w bardzo dobrym stanie[6]. Wcześniej odkryto dwa inne plezjozaury: Elasmosaurus platyurus oraz Mauisaurus haasti. „Styksozaura” odkryto później, jednak w przeciwieństwie do dwóch poprzednich elasmozaurów jego szczątki, a w szczególności czaszka były zachowane w znakomitym stanie, w przypadku holotypu Mauisaurus haasti – ten jej w ogóle nie posiadał[3]. Drugi gatunek – S. browni, opisał Samuel Paul Welles, następnie autor wykreował nowy rodzaj „Styxosaurus” w 1943 roku[8] (datę wykreowania rodzaju niekiedy datuje się na rok 1949[9]).

W Dakocie Południowej odnaleziono okaz z 1945 roku, który został początkowo nazwany Aldasaurus pembertoni, obecnie wiadomo, że to synonim gatunku S. snowii[9][10]. Kiedy uznano go za S. snowii, mianowano go za najbardziej kompletny szkielet rodzaju Styxosaurus[9]. Z okazem znaleziono także 253 gastrolitów, które najprawdopodobniej zostały połknięte przez ten okaz za życia[9]. Obecnie szkielet znajduje się w Muzeum w Kansas[9].

Okazuje się, że najbliższym krewnym gatunku S. snowii jest plezjozaur z AngoliCardicorax (takson siostrzany)[11]. Poniżej umieszczono kladogram z 2014 roku przedstawiający pozycję systematyczną Cardicorax, ale także Styxosaurus[11]:


Thalassomedon




Terminonatator




Callowayasaurus, Eromangasaurus





Cardiocorax



Styxosaurus





Hydrotherosaurus



Elasmosaurus, Libonectes






Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Styxosaurus. Prechistoric Wildlife. [dostęp 2021-12-06]. (ang.).
  2. a b c d Styxosaurus Snowii. National Geographic. [dostęp 2021-12-06]. (ang.).
  3. a b Sven Sachs & Benjamin P. Kear: Re-examination of the elasmosaurid Styxosaurus snowii. Sachs Vertebrate Paleontology. [dostęp 2022-01-29]. (ang.).
  4. M. J Everhart, Gastroliths associated with plesiosaur remains in the Sharon Springs Member of the Pierre Shale, western Kansas, 2000 [dostęp 2021-12-06].
  5. New late Cretaceous (Campanian and Maastrichtian) marine gastropods from California. Cambridge University Press. [dostęp 2021-12-06]. (ang.).
  6. a b S. W. Williston: Structure of the Plesiosaurian Skull. [dostęp 2021-12-06]. (ang.).
  7. S. W. Williston: A new plesiosaur from the Niobara Cretaceous of Kansas. archive.org. [dostęp 2021-12-06]. (ang.).
  8. S. P Welles, Elasmosaurid plesiosaurs with a description of the new material from California and Colorado, 1943 [dostęp 2021-12-06] (ang.).
  9. a b c d e Mike Everhart: Styxosaurus snowii An elasmosaur at the Museum of Geology, South Dakota School of Mines and Technology. [dostęp 2022-01-29]. (ang.).
  10. Comparison of gastroliths within plesiosaurs (Elasmosauridae) from the Late Cretaceous marine deposits of Vega Island, Antarctic Peninsula, and the Missouri River Area, South Dakota, [w:] James E. Martin, David C. Parris, The Geology and Paleontology of the Late Cretaceous Marine Deposits of the Late Cretaceous. Marine deposits of Dakotas, t. 427, 2007, s. 149-151, ISBN 978-0-8137-2427-0 [dostęp 2022-01-29] (ang.).
  11. a b R. Arau ́jo, M.J. Polcyn, A.S. Schulp, O. Mateus, L.L. Jacobs, A. Ol ́ımpio Gonçalves & M.-L. Morais: A new elasmosaurid from the early Maastrichtian of Angola and the implications of girdle morphology on swimming style in plesiosaurs. Netherlands Journal of Geosciences. [dostęp 2021-12-06]. (ang.).