Sucleia

Sucleia
Ilustracja
Budynek poczty, cerkiew św. Dymitra Sołuńskiego w Suclei oraz pomnik Jakowa Swierdłowa
Państwo

 Naddniestrze
/  Mołdawia

Populacja 
• liczba ludności


10 000

Kod pocztowy

MD-5725

Położenie na mapie Naddniestrza
Mapa konturowa Naddniestrza, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Sucleia”
Położenie na mapie Mołdawii
Mapa konturowa Mołdawii, po prawej znajduje się punkt z opisem „Sucleia”
Ziemia46°49′16″N 29°39′35″E/46,821111 29,659722
Multimedia w Wikimedia Commons
Pomnik Jakowa Swierdłowa
Cerkiew św. Dymitra Sołuńskiego

Sucleia (ukr. oraz ros. Суклея) – wieś w Mołdawii, faktycznie na terytorium kontrolowanym przez władze Naddniestrza, w rejonie Slobozia.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Wieś znajduje się na lewym brzegu Dniestru, naprzeciw ujścia jego prawego dopływu - Botny[1]. Przebiega przez nią droga z Tyraspola do Slobozii[1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wieś nosząca nazwę Sucleia ma średniowieczny rodowód[2]. Jej mieszkańcy zajmowali się głównie rybołówstwem. W pierwszych latach wieś tworzyło około dziesięciu domostw i drewniana cerkiew św. Mikołaja. W 1787 miejscowość została napadnięta przez Tatarów budziackich i całkowicie spalona[1]. Dwa lata później na jej gruzach powstała stanica Kozaków czarnomorskich, do której sprowadzono sto rodzin. Nowi mieszkańcy odbudowali wieś oraz cerkiew św. Mikołaja. W czasie budowy twierdzy tyraspolskiej w latach 1792-1795 do stanicy sprowadzono osadników bułgarskich, besarabskich, ukraińskich i polskich. Sucleię zaliczono do systemu osad otaczających twierdzę; w ten sposób powstał Tyraspol. W związku z tym część mieszkańców przeniosła się dalej na południe i utworzyła nową wieś o tej samej nazwie, część pozostała na dawnym miejscu[1]. Dlatego za początek historii wsi przyjmuje się datę 1792[3].

Na początku XIX w. w Suclei żyło ponad 300 osób, zaś w połowie wieku - już 717. Wieś miała dwa centra - wokół jednego z nich koncentrowała się ludność pochodzenia mołdawskiego, stanowiąca 2/3 wszystkich mieszkańców, wokół drugiego przybyli później osadnicy polscy, ukraińscy, bułgarscy, Żydzi, Romowie i Rosjanie-staroobrzędowcy. W pierwszej części wsi (Starej Suclei) posługiwano się głównie językiem mołdawskim (rumuńskim), w drugiej – rosyjskim. W 1866 we wsi zbudowano cerkiew św. Dymitra Sołuńskiego[1]. Na początku XX wieku w Starej Suclei żyło 2400 mieszkańców, w Nowej Suclei - 555 osób[1].

W okresie międzywojennym Sucleia znalazła się w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej, od 1924 w Mołdawskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Stara i Nowa Sucleia zlały się w jeden organizm i zostały zelektryfikowane. W miejscowości powstało kilka arteli rolniczych, następnie przekształconych w kołchoz. Już w 1918 zamknięto cerkiew św. Dymitra. Łącznie we wsi żyło 3500 osób[1].

Podczas II wojny światowej zginęło ok. 20% mieszkańców Suclei i uległo zniszczeniu 1/3 budynków mieszkalnych[1]. Wojska radzieckie forsowały Dniestr, urządzając przeprawę na terenie miejscowości[4]. Wieś odbudowywano po wojnie. W latach 1946–1948 Sucleię dotknęła klęska głodu, zaś w 1968 - powódź[1].

W 1967 we wsi wzniesiono pomnik ku czci żołnierzy radzieckich poległych podczas II wojny światowej, zaś trzy lata później pomnik Jakowa Swierdłowa[5], którego imię nosił miejscowy kołchoz[6]. W 1962 otwarto dom kultury[1].

W latach 1960–1980 liczba mieszkańców wsi nadal rosła, osiągając 11 400 osób w 1989. Liczba ta po upadku ZSRR spadła. W miarę rozbudowy wsi w latach 80. i 90. XX wieku Sucleia stała się faktycznie przedmieściem Tyraspola, łącząc się wprost z jego południowo-wschodnią dzielnicą Oktiabrskij[1]. Po upadku ZSRR kołchoz we wsi został przekształcony w siedem mniejszych przedsiębiorstw[1].

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Sucleię zamieszkiwało w 2016 10 tys. osób[3]. Według danych z 2004 we wsi przeważały kobiety (5431 przy 4570 mężczyznach)[1]. Liczba przedstawicieli poszczególnych narodowości przedstawiała się następująco:

Większość mieszkańców Suclei wyznaje prawosławie, obecni są także wyznawcy katolicyzmu, judaizmu i protestantyzmu[1].

Infrastruktura

[edytuj | edytuj kod]

W latach 80. XIX w. w Suclei otwarta została trzyklasowa szkoła, w której uczyło się ok. 40 dzieci (na początku XX w. - już 60). W 1919 we wsi otwarto dwie osobne szkoły podstawowe: ukraińską i mołdawską. Od 1944 we wsi działają szkoły mołdawska i rosyjska (siedmioletnie)[8]. Czynne są również dwa przedszkola[9][10]. W Suclei działa także od 1991 szkoła muzyczna[11] i szkoła sportowa[12]. Miejscowość łączy z Tyraspolem linia marszrutkowa[13].

W miejscowości znajduje się cerkiew św. Dymitra Sołuńskiego, funkcjonująca w strukturach dekanatu słobodziejskiego eparchii tyraspolskiej i dubosarskiej[14] oraz cmentarz prawosławny[15]. Oprócz pomnika Swierdłowa na terenie wsi znajduje się jeszcze pomnik Lenina oraz kompozycja rzeźbiarska przedstawiająca Mołdawian pracujących przy winobraniu[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n История села [online], www.sukleia.ru [dostęp 2016-12-31].
  2. ↑ J. Solak, Mołdawia: republika na trzy pęknięta. Historyczno-społeczny, militarny i geopolityczny wymiar "zamrożonego konfliktu" o Naddniestrze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014, ISBN 978-83-7780-997-6, s. 228.
  3. ↑ a b Селу Суклея исполнилось 223 года, „Новости Приднестровья” [dostęp 2016-12-31].
  4. ↑ a b Стоят в Суклее памятники — Приднестровье [online], pridnestrovie-daily.net [dostęp 2017-09-09] (ros.).
  5. ↑ СВЕДЕНИЯ О НЕДВИЖИМЫХ ОБЪЕКТАХ КУЛЬТУРНОГО НАСЛЕДИЯ, РАСПОЛОЖЕННЫХ НА ТЕРРИТОРИИ СЛОБОДЗЕЙСКОГО РАЙОНА [online], slobadmin.ru [dostęp 2016-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-12].
  6. ↑ Sucleia, UTA din stinga Nistrului [online], www.moldovenii.md [dostęp 2016-12-31].
  7. ↑ Ethnic composition of Transnistria 2004 [online], pop-stat.mashke.org [dostęp 2017-01-08].
  8. ↑ История школ села Суклея [online], www.sukleia.ru [dostęp 2016-12-31].
  9. ↑ детский садик «Колосок» [online], www.sukleia.ru [dostęp 2016-12-31].
  10. ↑ детский садик «Солнышко» [online], www.sukleia.ru [dostęp 2016-12-31].
  11. ↑ Музыкальная школа [online], www.sukleia.ru [dostęp 2016-12-31].
  12. ↑ Суклейская спортивная школа [online], www.sukleia.ru [dostęp 2016-12-31].
  13. ↑ 5 маршрутка (Центральный Рынок - Суклея), схема движения, Тирасполь [online], EasyWay - поиск маршрутов общественного транспорта [dostęp 2016-12-31].
  14. ↑ Благочиния [online], www.diocese-tiras.org [dostęp 2016-12-31].
  15. ↑ Кладбищe [online], www.sukleia.ru [dostęp 2016-12-31].