Szapoklak (od fr. chapeau claque[3]) – cylinder o specjalnej konstrukcji, pozwalającej na złożenie go na płasko[4].
Wygodniejszy od zwykłego cylindra, obciągnięty lśniącym jedwabiem, używany był przez mężczyzn na przełomie wieków XIX i XX, jako element stroju wizytowego i balowego. We Francji, gdzie nazywano go też „kapeluszem mechanicznym”, stał się popularny w 1823[5]. Składające się i rozkładające po naciśnięciu sprężyny szapoklaki przyjęły się od 1834 w Polsce[6].
Wprowadzony do uroczystego stroju kominiarza w XIX wieku, używany był jako element uniformu mistrza kominiarskiego[7].
Szapoklak był i nadal bywa charakterystycznym atrybutem scenicznym – m.in. Krzysztofa „Grabaża” Grabowskiego oraz nakryciem głowy Staruszki Szapoklak, bohaterki serii radzieckich filmów lalkowych o Kiwaczku.