Szurpek porosły
 Szurpek porosły na skale | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
szurpek porosły |
| Nazwa systematyczna | |
| Orthotrichum lyellii (Hook.) Taylor Muscol. Brit.:76, pl. 22. 1818[3] | |
Szurpek porosły (Orthotrichum lyellii (Hook.) Taylor) – gatunek mchu należący do rodziny szurpkowatych (Orthotrichaceae). Nazwa łacińska mchu pochodzi od nazwiska Charlesa Lyella[4].
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Gatunek występuje w Europie środkowej i zachodniej, w Skandynawii, w Danii i na Kaukazie. Ponadto występuje w Algierii oraz w zachodniej części Ameryki Północnej. W Polsce gatunek znajdowany na całym niżu oraz w niższych położeniach górskich[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Mech plagiotropowy o zbitych żółtozielonych darniach (starsze darnie mają kolor brązowy).
- Budowa gametofitu
- Łodygi brązowe o długości 0,5-4 cm okryte są liśćmi o długości 2,5-3 mm. Liście mają kształt równowąskolancetowaty, są łódkowate i krótko zaostrzone na szczycie. Z brzegów i powierzchni liści wyrastają wielokomórkowe rozmnóżki o barwie zielonej (w młodości), później zmieniającej się w czerwonobrązową. Komórki blaszki liściowej o zgrubiałych błonach. W przekroju poprzecznym widoczne są brodawki o długości równej połowie szerokości komórki.
- Budowa sporofitu
- Puszka podłużnie jajowata o barwie bladożółtej. Perystom jest podwójny[5].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek rośnie na pniach drzew leśnych (dąb, buk, jodła, świerk), rzadziej na głazach narzutowych[5].
Zagrożenie i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Roślina objęta jest w Polsce częściową ochroną gatunkową na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 w sprawie ochrony gatunkowej roślin[6]. W latach 2004–2014 podlegała ochronie ścisłej[7].
Siedlisko szurpka porosłego w Polsce ujęte w systemie ochrony zagrożonych składników różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego „Natura 2000”[8] to Doliny Erozyje Wysoczyzny Elbląskiej.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B. Goffinet, W.R. Buck, Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-06-01] (ang.).
- ↑ Orthotrichum lyellii Hook. & Taylor. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2015-06-04]. (ang.).
- ↑ Journal of botany: British and foreign, Volume 37. [dostęp 2011-01-24]. (ang.).
- ↑ a b c Bronisław Szafran: Mchy (Musci). T. II. Warszawa: PWN, 1961, s. 32.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
- ↑ Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000: Orthotrichum lyellii. [dostęp 2011-01-23]. (pol.).