Szyja skrzypka

Podbródek (element skrzypiec, na pierwszym planie po lewej)
Żeberko (element zakładany od spodu na pudło rezonansowe skrzypiec)

Szyja skrzypka (ang. fiddler's neck) – zmiany skórne w obrębie szyi i podbródka, wywołane podrażnieniami związanymi z grą na skrzypcach lub altówce. Dolegliwość szeroko znana wśród skrzypków, w terminologii medycznej ujęta dopiero w latach siedemdziesiątych XX wieku[1][2].

Dolegliwość rozpowszechniła się prawdopodobnie w XIX/XX w. w związku z rozpowszechnieniem stosowania podbródka i zmianą sposobu trzymania skrzypiec. W poprzednich stuleciach skrzypce trzymano na ramieniu, bez dotykania skóry górną deską instrumentu, co nie powodowało podrażnień.

Epidemiologia

[edytuj | edytuj kod]

Brak opracowań na temat występowania schorzenia w większych grupach muzyków; pojedyncze doniesienia sugerują, że jest to współcześnie bardzo częsta przypadłość. Wydaje się, że jest to najczęstsze schorzenie z grupy dermatoz związanych z aktywnością zawodową wśród profesjonalnych muzyków[3]. W pierwszym opisie schorzenia z 1978 roku spośród muzyków BBC Concert Orchestra praktycznie każdy grający na skrzypcach (23 skrzypków) miał objawy. W badanej grupie przeciętny wiek pojawienia się objawów wynosił 14 lat, a każdy z muzyków ćwiczył grę na instrumencie średnio 4 godziny dziennie[1]. Objawy pojawiają się po 2–3 latach od rozpoczęcia gry na instrumencie.

W ankiecie, wysłanej w 2008 roku przez Gambichlera i współpracowników do 19 wyższych szkół muzycznych, 14,7% ze 116 muzyków grających na skrzypcach lub altówce zgłosiło objawy szyi skrzypka[4]. Według innych badań, ponad 60% zawodowych skrzypków i skrzypaczek cierpi na szyję skrzypka[5].

Etiologia

[edytuj | edytuj kod]

Zmiany skórne powstają w wyniku długotrwałego docisku wywieranego przez elementy instrumentu: podbródek i żeberko na żuchwę (od dołu) i bark wraz z obojczykiem (od góry). Zmiany te mogą mieć podłoże mechaniczne (stwardnienie, obrzęk, otarcia prowadzące do zmian o charakterze grzybicznym i lub bakteryjnym) i (lub) alergiczne, jako wyprysk kontaktowy alergiczny w reakcji na materiał, z którego jest wykonany podbródek, najczęściej sole metali (nikiel[6]), a także na użyty do jego pokrycia lakier, osiadające na podbródku okruchy kalafonii ze smyczka (stosunkowo rzadko), na terpentynę, żywice syntetyczne, formaldehyd, egzotyczne gatunki drewna (mahoń)[7].

Objawy i przebieg

[edytuj | edytuj kod]

Zazwyczaj obserwuje się obszar lichenifikacji i hiperpigmentacji na skórze szyi poniżej kąta żuchwy[8]. Mogą być obecne rumień, wzmożone poletkowanie skóry, bliznowacenie oraz wykwity skórne o charakterze grudek i krost ("acne mechanica")[9], a nawet torbieli[6][8]. Wyjątkowo opisywano zlokalizowany obrzęk[2]. W przypadku mężczyzn z zarostem niekiedy stwierdza się ogniskowe łysienie w miejscu ucisku[3]. Opisywano zaostrzenie rzekomego zapalenia okołomieszkowego brody (pseudofolliculitis barbae) spowodowane grą na skrzypcach[10]. Sugerowano także, że zaostrzenie przebiegu szyi skrzypka, jak i innych chorób skóry, mogą powodować czynniki emocjonalne[3].

Rozpoznanie

[edytuj | edytuj kod]

Rozpoznanie stawia się na podstawie typowego wywiadu i obrazu klinicznego. W diagnostyce tego schorzenia wykonuje się standardowe testy płatkowe (z uwzględnieniem soli niklu), czasem zachodzi konieczność wykonania dodatkowych testów na żywice syntetyczne i różne rodzaje drewna[11]. Niekiedy wykonuje się również testy skórne punktowe[6], chociaż nie są one uwzględniane w programie diagnostycznym przez innych autorów[11]. Potwierdzenie związku wykrytej nadwrażliwości alergicznej na nikiel z objawami można otrzymać sprawdzając obecność soli niklu w podbródku instrumentu dimetyloglioksymem[11]. W przypadku negatywnych wyników testów płatkowych rozpoznanie można ostatecznie ustalić przy pomocy biopsji skóry i badania histopatologicznego: stwierdza się wówczas akantozę i reakcję ziarniniakową oraz obecność pęcherzykowych torbieli w powierzchownych i głębokich warstwach skóry[11][12].

Postępowanie i leczenie

[edytuj | edytuj kod]

Leczenie jest zachowawcze[13]. Muzycy dotknięci tą dolegliwością stosują środki zaradcze w postaci maści lub wycinków tkaniny dodatkowo osłaniającej podbródek[11], u mężczyzn może pomóc zapuszczenie brody[10]. Proponowano wykorzystanie techniki wycisków dentystycznych dla otrzymania podbródka instrumentu indywidualnie dopasowanego do warunków anatomicznych pacjenta[14]. Maści z kortykosterydami powinny być stosowane jedynie doraźnie. Leczenie chirurgiczne zgodnie uważane jest za metodę ostatniego wyboru; taka opcja terapeutyczna powinna być brana pod uwagę jedynie w przypadku nieskuteczności innych metod i dobrej współpracy z pacjentem, który na czas gojenia powinien przerwać grę na instrumencie[15].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Peachey RD, Matthews CN. 'Fiddler's neck'. „The British journal of dermatology”. 6 (98), s. 669–74, czerwiec 1978. DOI: 10.1111/j.1365-2133.1978.tb03586.x. PMID: 150281. 
  2. ↑ a b Stern JB. The edema of fiddler's neck. „Journal of the American Academy of Dermatology”. 6 (1), s. 538–40, grudzień 1979. PMID: 160919. 
  3. ↑ a b c Onder M, Aksakal AB, Oztaş MO, Gürer MA. Skin problems of musicians. „International journal of dermatology”. 3 (38), s. 192–5, marzec 1999. PMID: 10208614. 
  4. ↑ Gambichler T, Uzun A, Boms S, Altmeyer P, Altenmüller E. Skin conditions in instrumental musicians: a self-reported survey. „Contact dermatitis”. 4 (58), s. 217–22, kwiecień 2008. DOI: 10.1111/j.1600-0536.2007.01310.x. PMID: 18353029. 
  5. ↑ Kanerva Lasse: Handbook of occupational dermatology. Berlin: Springer, 2000, s. 1016. ISBN 3-540-64046-0.
  6. ↑ a b c Pincelli C, Motolese A, Pincelli L. Fiddler's neck and nickel dermatitis. „Contact dermatitis”. 1 (13), s. 37, lipiec 1985. PMID: 4042644. 
  7. ↑ Kuner N, Jappe U. Allergic contact dermatitis from colophonium, turpentine and ebony in a violinist presenting as fiddler's neck. „Contact dermatitis”. 4 (50), s. 258–9, kwiecień 2004. DOI: 10.1111/j.0105-1873.2004.0301i.x. PMID: 15186392. 
  8. ↑ a b Gambichler T, Boms S, Freitag M. Contact dermatitis and other skin conditions in instrumental musicians. „BMC dermatology”, s. 3, kwiecień 2004. DOI: 10.1186/1471-5945-4-3. PMID: 15090069. 
  9. ↑ Brun P, Baran R. Dne acne mechanique meconnue: la dermitoou cou des violinistes. Ann Dermatol Venereal 111, 241–5 (1984) Cytat za: Rimmer et al., 1990
  10. ↑ a b Lachapelle JM, Tennstedt D, Cromphaut P. Pseudofolliculitis of the beard and "fiddler's neck". „Contact dermatitis”. 4 (10), s. 247, kwiecień 1984. PMID: 6734183. 
  11. ↑ a b c d e Moreno JC, Gata IM, García-Bravo B, Camacho FM. Fiddler's neck. „American journal of contact dermatitis : official journal of the American Contact Dermatitis Society”. 1 (8), s. 39–42, marzec 1997. PMID: 9066848. 
  12. ↑ Tennstedt D, Cromphaut P, Dooms-Goossens A, Lachapelle JM. Dermatoses of the neck affecting violin and viola players ("fiddler's neck", and contact dermatitis). „Dermatosen in Beruf und Umwelt. Occupation and environment”. 6 (27), s. 165–9, 1979. PMID: 162141.  Cytat za: Rimmer S, Spielvogel RL. Dermatologic problems of musicians. „Journal of the American Academy of Dermatology”. 4 (22), s. 657–63, kwiecień 1990. PMID: 2138638. 
  13. ↑ Kaufman BH, Hoffman AD, Zimmerman D. Fiddler's neck in a child. „The Journal of pediatrics”. 1 Pt 1 (113), s. 89–90, lipiec 1988. PMID: 3385536. 
  14. ↑ Goldstein LJ. When violin scars jaw, try custom chin rest. „Dental survey”. 9 (44), s. 48–9, wrzesień 1968. PMID: 5244854.  Cytat za: Rimmer, 1990
  15. ↑ Rimmer S, Spielvogel RL. Dermatologic problems of musicians. „Journal of the American Academy of Dermatology”. 4 (22), s. 657–63, kwiecień 1990. PMID: 2138638. 

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.