Tamás Major

Tamás Major
Ilustracja
Tamás Major (1972)
Data i miejsce urodzenia

26 stycznia 1910
Újpest, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

13 kwietnia 1986
Budapeszt

Zawód

reżyser teatralny, aktor

Lata aktywności

1930–1986

Multimedia w Wikimedia Commons

Tamás Major (ur. 26 stycznia 1910 w Újpest, zm. 13 kwietnia 1986 w Budapeszcie) – węgierski reżyser teatralny, aktor i pedagog. Dwukrotny laureat Nagrody Kossutha (1948 i 1955)[1].

Działalność artystyczna

[edytuj | edytuj kod]

W 1930 ukończył budapeszteńską Színművészeti Akadémián (Akademię Teatralną i Filmową). Od 1931 związany z Teatrem Narodowym w Budapeszcie, którego był dyrektorem w latach 1945–1962, a do 1978 pełnił funkcję głównego reżysera. Od 1947 był wykładowcą na wydziale reżyserii w budapeszteńskiej Színház- és Filmművészeti Főiskola (Wyższej Szkole Teatralnej i Filmowej). Członek korespondent berlińskiej Akademie der Künste. Współzałożyciel Katona József Színház (1982)[1].

W jego dorobku reżyserskim czołowe miejsce zajmują sztuki Szekspira i Brechta. Jedną z najwybitniejszych jego inscenizacji jest Tragedia człowieka Madácha (1964) zrealizowana na tle całkowicie umownym, bez patetycznej operowości poprzednich wystawień. W swojej pracy reżyserskiej przeszedł od reżyserii typowej dla tradycyjnego teatru kostiumowego do teatru epickiego skrótu. Tendencja do uwspółcześniania środków artystycznego wyrazu widoczna jest np. w inscenizacji Romea i Julii z 1971[2].

Miał również osiągnięcia jako aktor charakterystyczny, zwłaszcza w wielkich rolach klasycznych, m.in. Shylocka w Kupcu weneckim[3] (1942), Świętoszka (1945) czy Ryszarda III (1955). Często występował także w filmie (np. Mefisto), radiu i telewizji[2].

Działalność polityczna

[edytuj | edytuj kod]

Był zaangażowany politycznie, miał poglądy lewicowe[4]. W czasie II wojny światowej był w ruchu oporu, od 1942 należał do partii komunistycznej. Po 1945 roku odegrał znaczącą rolę w rozwoju komunistycznej polityki artystycznej na Węgrzech. W latach 1957–1966 był członkiem Komitetu Centralnego WSPR. Dwukrotnie był posłem do parlamentu – w latach 1949–1953 i 1958–1971[4][5].

Ważniejsze realizacje teatralne

[edytuj | edytuj kod]

Role teatralne

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Major Tamás. [w:] MAGYAR SZÍNHÁZMŰVÉSZETI LEXIKON [on-line]. [dostęp 2017-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-02)]. (węg.).
  2. ↑ a b Semil i Wysińska 1980 ↓, s. 193.
  3. ↑ Dirk Delabastita (red.), Shakespeare and European Politics, Newark: University of Delaware Press, 2008, s. 157, ISBN 978-0-87413-004-1 [dostęp 2017-09-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-29] (ang.).
  4. ↑ a b Fábián Titusz: „Kirúgni, fasiszta!” – Major Tamás története. [w:] Magyar Nemzet [on-line]. 2016-05-08. [dostęp 2017-09-29]. (węg.).
  5. ↑ Major Tamás. [w:] 1956 Institute – Oral History Archive [on-line]. [dostęp 2017-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-29)]. (węg.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Małgorzata Semil, Elżbieta Wysińska: Słownik współczesnego teatru. Warszawa: WAiF, 1980. ISBN 83-221-0036-1.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]