Tarczyk żółtawy

Tarczyk żółtawy
Cassida flaveola
Thunberg, 1794
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Rodzina

stonkowate

Podrodzina

tarczykowate

Plemię

Cassidini

Rodzaj

Cassida

Podrodzaj

Cassida (Pseudocassis)

Gatunek

tarczyk żółtawy

Multimedia w Wikimedia Commons

Tarczyk żółtawy[1] (Cassida flaveola) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny tarczykowatych. Zamieszkuje Palearktykę i nearktyczną Amerykę Północną. Żeruje na goździkowatych.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]
Widok od góry

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1794 roku przez Carla Petera Thunberga[2]. Dawniej umieszczany był w podrodzaju nominatywnym (Cassida s.str.). W 2002 roku Walter Steinhausen na podstawie cech budowy poczwarki wprowadził dla tego tarczyka monotypowy podrodzaj Pseudocassis[3]. Na odrębność linii ewolucyjnej tego taksonu od palearktycznych przedstawicieli podrodzaju nominatywnego wskazują także jego preferencje pokarmowe. Pozycja Cassida (Pseudocassis) na drzewie rodowym rodzaju Cassida pozostaje jednak niepewna[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Widok od spodu

Chrząszcz o ciele długości od 4 do 6 mm. Grzbietowa strona ciała ubarwiona jest żółtawo lub jasnoochrowo, czasem z drobnymi, ciemniejszymi, rozmytymi plamami na pokrywach. Inne ubarwienie mają rzadko spotykane formy melanotyczne – ich przedplecze i pokrywy są smolistobrunatne z czerwono prześwitującymi krawędziami. Spód ciała jest czarny z żółtawymi: głową, podstawami czułków i krawędziami odwłoka. Ubarwienie odnóży jest żółtawe. Gładki, pokryty co najwyżej bardzo drobnymi i rozproszonymi punktami nadustek odróżnia ten gatunek od podobnie ubarwionych form C. berolinensis. Brzegi przedplecza i pokryw są rozpłaszczone. Punktowanie pokryw jest bardzo regularne, rozmieszczone w rządkach, bez nadliczbowych punktów na międzyrzędach. Krawędzie nasadowe pokryw są gładkie, pozbawione charakterystycznego dla tarczyka mgławego karbowania. Stopy mają rozchylone, pozbawione ząbków przy nasadach pazurki wystające poza wieńce szczecinek na trzecich członach[5].

Ekologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]
Tarczyki żółtawe na honkenii piaskowej

Zarówno osobniki dorosłe jak i larwy tego tarczyka są fitofagami żerującymi na roślinach z rodziny goździkowatych. Wśród ich roślin żywicielskich wymienia się honkenię piaskową, lepnicę białą, gwiazdnicę trawiastą oraz gwiazdnicę wielkokwiatową. Najliczniej zasiedla piaszczyste wybrzeża mórz[6][5].

Współcześnie gatunek ten ma zasięg holarktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Monako, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Grecji i Rosji[2]. Na kontynencie tym sięga daleko na północ, przekraczając na Półwyspie Fennoskandzkim koło podbiegunowe. Szczególnie liczny jest na wybrzeżach Bałtyku, Morza Północnego i Adriatyku, natomiast na stanowiskach śródlądowych występuje lokalnie. W Polsce spotykany jest na obszarze prawie całego kraju[6][5]. Poza Europą występuje w Afryce Północnej, palearktycznej Azji i nearktycznej Ameryce Północnej[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Grzegorz Bobrowicz: Tarczyk. [w:] Szepty Przyrody. Słownik przyrodniczy [on-line]. 1990-2020. [dostęp 2020-10-31].
  2. ↑ a b c Cassida (Pseudocassis) flaveola Thunberg, 1794. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2020-10-31].
  3. ↑ W. Steinhausen. Die Puppen mitteleuropäischen Blattkäfer - Eine vorläufige Bestimmungstabelle 2. Teil. „Mitteilungen der Münchner Entomologischen Gesselschaft”. 92, s. 5–36, 2002. 
  4. ↑ Lech Borowiec. Two new species of Cassida Linnaeus, 1758 (Coleoptera: Chrysomelidae: Cassidinae) from Madagascar and notes on subgenera of the genus Cassida. „Zootaxa”. 1586, s. 47–58, 2007. Magnolia Press. ISSN 1175-5334. 
  5. ↑ a b c Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 94c Stonkowate — Chrysomelidae. Podrodziny: Halticinae, Hispinae i Cassidinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1978.
  6. ↑ a b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (17), 1991.