Teoria Alphera-Bethego-Gamowa

Teoria Alphera-Bethego-Gamowa (zwana również teorią Alfa-Beta-Gamma) − pierwsza teoria kosmologiczna wyjaśniająca tworzenie się jąder pierwiastków we wczesnym gorącym Wszechświecie w procesie zwanym obecnie pierwotną nukleosyntezą. Została opublikowana w 1948 roku w Physical Review pod tytułem „The Origin of Chemical Elements”. Jej twórcami, według zgłoszenia publikacji mieli być Ralph Alpher, Hans Bethe i George Gamow^[1]. Teoria była pierwszą opisującą zjawisko powstawania pierwiastków po Wielkim Wybuchu, określanym obecnie jako pierwotna nukleosynteza.

Zakładała istnienie tuż po Wielkim Wybuchu wyłącznie neutronów, z których część rozpadła się na protony i elektrony, gdy temperatura spadała. W wyniku wychwytywania neutronów przez protony i utworzone jądra atomowe powstawały kolejne jądra wszystkich pierwiastków. Nietrwałe jądra rozpadały się, tworząc ostateczny skład pierwiastków we Wszechświecie. Wysuwała również hipotezę istnienia promieniowania reliktowego^[1]. Teoria niepoprawnie wyjaśniała powstawanie jąder atomowych o liczbie masowej większej niż 8, które wg obecnej wiedzy nie powstały w wyniku pierwotnej nukleosyntezy, ale później w gwiazdach.

Hans Bethe w rzeczywistości nie był współautorem; jego nazwisko zostało dodane przez Gamowa jako żart (skojarzenie z pierwszymi literami greckiego alfabetu)^[2][3][4].

Przypisy

1. R.A. Alpher, H. Bethe, and G. Gamow. The Origin of Chemical Elements. „Physical Review”. DOI: 10.1103/PhysRev.73.803. 
2. The Last Big Bang Man Left Standing – physicist Ralph Alpher devised Big Bang Theory of universe (Archive.org mirror), Discover, July 1999
3. Discussion of Alpher's role, NPR, June 1999
4. The forgotten father of the Big Bang, The Daily Telegraph, 22 September 2004. Gamow zaznaczył to słowami in absentia (łac. w nieobecności) w przypisie do nazwiska Bethego (What is the Alpher-Bethe-Gamow Paper?).

Encyklopedie internetowe (teoria naukowa):

• Britannica: topic/The-Origin-of-Chemical-Elements