Thecaphora

Thecaphora
Ilustracja
Thecaphora anthemidis: D – główka rumianku z masą zarodników, E – młode kule zarodników, F – dojrzałe kule zarodników, G–H – pojedyncze zarodniki
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

głowniaki

Rząd

Urocystidales

Rodzina

Glomosporiaceae

Rodzaj

Thecaphora

Nazwa systematyczna
Thecaphora Fingerh.
Linnaea 10: 230 (1836)
Typ nomenklatoryczny

Thecaphora hyalina Fingerh. 1836

Multimedia w Wikimedia Commons

Thecaphora Fingerh. – rodzaj podstawczaków należący do rodziny Glomosporiaceae[1]. Mikroskopijne grzyby pasożytnicze powodujące grzybowe choroby roślin[2].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju Thecaphora należą infekujące żywicieli należących do szeregu rodzin, głównie dwuliściennych. Charakteryzują się posiadaniem zarodników zebranych w kuliste pakiety, rzadko pojedynczych, o żółtawo- do ciemnoczerwonobrązowym kolorze, nie czarnym i bez fioletowego odcienia. Brak perydium i kolumelli. Kule zarodników złożone z kilku do wielu, luźno lub mocno zlepionych zarodników. Brak komórek jałowych lub strzępek w kulach zarodników, brak zarodników innego typu lub zróżnicowanych sterylnych komórek obecnych między kulami zarodników (lub pojedynczymi zarodnikami). Tworzenie kuli zarodników odbywa się poprzez różnicowanie w obrębie aglomerowanej sporogenicznej masy strzępek; strzępki te są całkowicie zużywane w celu budowania zarodników. Zarodniki subpoliedrycznie nieregularne, często klinowate, rzadziej kuliste lub szeroko elipsoidalne. Ściana zarodnika cienka, gładka lub prawie gładka po stronie styku, gruba i zdobiona po stronie wolnej. W niektórych przypadkach cała powierzchnia jest zdobiona, wyjątkowo zarodniki są gładkie[2].

Kiełkowanie zarodników nie jest równomierne, zmienne, od typowych holobazydiów do typowych fragmobazydiów. Może to skutkować również strzępkami kiełkowymi, często z nabrzmiałą podstawą, początkowo bez przegród, później z przegrodami, z rozgałęzieniami lub bez i koniugacjami, wyrastającymi jako włókna wytwarzające wierzchołkowo lub podwierzchołkowo, jajowate lub cylindryczne, powietrzne „sporydia”, często na końcowych rozgałęzieniach[2].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Glomosporiaceae, Urocystidales, Incertae sedis, Ustilaginomycetes, Ustilaginomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Takson utworzył w 1836 r. Carl Anton Fingerhuth[1]. Synonimy[3]:

  • Angiosorus Thirum. & M.J. O’Brien 1974
  • Kochmania Piątek 2005
  • Poikilosporium Dietel 1897
  • Rhombiella Liro 1939
  • Schizoderma Kunze 1825
  • Sorosporium F. Rudolphi 1829
  • Thecaphorella H. Scholz & I. Scholz 1988
  • Tothiella Vánky 1999

Niektóre gatunki:

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[1]. Uwzględniono gatunki występujące w Polsce[4] i inne, mające w Polsce znaczenie.

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Niektóre gatunki wyrządzają szkody w uprawach roślin. Np. Thecaphora solani powoduje głownię ziemniaka[5] i w Unii Europejskiej jest organizmem kwarantannowym[6]. Thecaphora melandrii infekuje gatunki z rodziny goździkowatych, tworząc sori z kulami zarodników w organach kwiatowych[7], Thecaphora anthemidis została znaleziona na gatunkach rodzaju rumianek[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2018-02-17].
  2. ↑ a b c Kálmán Vánky, Mattia Lutz, Robert Bauer, About the genus Thecaphora (Glomosporiaceae) and its new synonyms, „Mycological Progress”, 7 (1), 2008, s. 31–39, DOI: 10.1007/s11557-007-0550-0.
  3. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2018-02-17].
  4. ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, s. 310, ISBN 978-83-89648-75-4.
  5. ↑ Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, s. 114, ISBN 978-83-948769-0-6.
  6. ↑ DZ.U.R.P. Z 25 sierpnia 2015 r, poz. 1227 [online] [dostęp 2022-07-10].
  7. ↑ K. Vánky, M. Lutz, Revision of some Thecaphora species (Ustilaginomycotina) on Caryophyllaceae, „Mycological Research”, 111 (10), 2007, s. 207–1219, DOI: 0.1016/j.mycres.2007.06.007.
  8. ↑ J. Kruse i inni, The first smut fungus, Thecaphora anthemidis sp. nov. (Glomosporiaceae), described from Anthemis (Asteraceae), „MycoKeys”, 41, s. 39–50, DOI: 10.3897/mycokeys.41.28454, PMID: 30344443, PMCID: PMC6194141.