Tomasz Nałęcz

Tomasz Nałęcz
Data i miejsce urodzenia	29 października 1949 ; Gołymin
	Doktor habilitowany nauk humanistycznych
	Specjalność: najnowsza historia powszechna i Polski
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1977 – nauki humanistyczne ; Uniwersytet Warszawski
Habilitacja	1988 – nauki humanistyczne ; Uniwersytet Warszawski
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Warszawski,; Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku
	Wicemarszałek Sejmu IV kadencji
Okres spraw.	2001–2005
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Tomasz Nałęcz (ur. 29 października 1949 w Gołyminie) – polski historyk, publicysta i polityk, doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego. Poseł na Sejm II i IV kadencji (1993–1997, 2001–2005), wicemarszałek Sejmu IV kadencji, w latach 2010–2015 doradca prezydenta RP.

Życiorys

Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. Zygmunta Krasińskiego w Ciechanowie^[1]. W 1972 ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Na tej samej uczelni doktoryzował się w 1977, zaś doktorem habilitowanym nauk humanistycznych został w 1988^[2]. Członek redakcji „Dziejów Najnowszych” w latach 1988–1991. W 1992 objął stanowisko profesora nadzwyczajnego w Zakładzie Historii XX wieku na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego^[2], a następnie stanowisko profesora w Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku na Wydziale Nauk Politycznych. W pracy naukowej zajął się historią polityczną Polski XIX i XX wieku z uwzględnieniem historii ruchu robotniczego, a także najnowszą historią powszechną i Polski^[3]. Wśród wypromowanych przez niego doktorów znalazł się Bogusław Kopka. W latach 2000–2001 był recenzentem historycznym na planie serialu biograficznego Marszałek Piłsudski.

Należał do Związku Młodzieży Socjalistycznej, był m.in. przewodniczącym zarządu wydziałowego i członkiem zarządu uczelnianego tej organizacji^[4]. W latach 1970–1990 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Pełnił m.in. funkcję I sekretarza POP na Wydziale Historycznym UW, a także sekretarza komitetu uczelnianego PZPR^[4]^[5]. W latach 1980–1981 był członkiem NSZZ „Solidarność”^[6]. Pod koniec lat 80. znalazł się wśród działaczy tzw. reformistycznego Ruchu 8 Lipca. W 1990 został jednym z wiceprzewodniczących Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej. Wystąpił z SdRP po ujawnieniu afery dotyczącej tzw. moskiewskiej pożyczki.

Podczas wyborów prezydenckich w 1990 był szefem sztabu kandydata SdRP na prezydenta Włodzimierza Cimoszewicza, który w I turze zajął 4. miejsce. Od 1990 do 1994 wykonywał mandat radnego Mokotowa^[7]. W latach 1993–1997 zasiadał w Sejmie II kadencji z listy Unii Pracy (w wyborach uzyskał w okręgu warszawskim 1314 głosów^[8]). W wyborach parlamentarnych w 2001 po raz drugi uzyskał mandat poselski z okręgu radomskiego z listy koalicji SLD-UP. W Sejmie IV kadencji wybrano go na stanowisko wicemarszałka. Do końca marca 2004 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Unii Pracy. W latach 2003–2004 przewodniczył sejmowej komisji śledczej badającej „aferę Rywina”. 1 kwietnia 2004 przystąpił do zakładanej przez Marka Borowskiego Socjaldemokracji Polskiej. W czerwcu 2005 został szefem sztabu wyborczego kandydata na prezydenta Marka Borowskiego, jednak w sierpniu otwarcie opowiedział się za kandydaturą Włodzimierza Cimoszewicza i 17 sierpnia 2005 został jego rzecznikiem^[9], za co dzień później wykluczono go z SDPL^[10] i skreślono z listy wyborczej kandydatów na posłów w wyborach parlamentarnych.

Przez kilka lat publikował felietony w tygodniku „Wprost”, zatytułowane Widziane z lewej strony. Po zakończeniu działalności w Sejmie powrócił do pracy na Uniwersytecie Warszawskim. Był też nauczycielem akademickim w Prywatnej Wyższej Szkole Nauk Społecznych, Komputerowych i Medycznych w Warszawie^[11].

W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2009 bez powodzenia ubiegał się o mandat z ramienia koalicji Porozumienie dla Przyszłości, uzyskując 4691 głosów (1,21%)^[12]. 5 lipca tego samego roku ponownie został członkiem Socjaldemokracji Polskiej.

W grudniu 2009 zadeklarował ubieganie się w 2010 o urząd prezydenta RP z ramienia PD i SDPL^[13], jednak w kwietniu 2010 wycofał się z udziału w wyborach^[14], udzielając następnie poparcia kandydaturze Bronisława Komorowskiego^[15]. 27 września tego samego roku został doradcą prezydenta Bronisława Komorowskiego do spraw historii i dziedzictwa narodowego. Pełnił tę funkcję do 5 sierpnia 2015^[16]. W 2018 zasiadł w radzie Fundacji Instytut Bronisława Komorowskiego^[17], następnie został członkiem rady programowej tej fundacji^[18].

Członek Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Warszawie^[19]. W 2024 z ramienia Koalicji Obywatelskiej został wybrany na radnego Wawra^[20], w maju tego samego roku został wiceprzewodniczącym rady dzielnicy^[21].

Odznaczenia

W 2015 prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski^[22]. W 1980 otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi^[4].

Życie prywatne

Od 1972 był mężem historyk Darii Nałęcz^[23] (zm. 2022). Ma syna Andrzeja^[6].

Wybrane publikacje

Jako autor:

II Rzeczpospolita – nadzieje i rzeczywistość (1978)
60-lecie odzyskania niepodległości: program dla uniwersytetów powszechnych (1978)
Wiedza o Polsce współczesnej: zestaw tematyczny (1979)
Sprawa polska w I wojnie światowej: materiał pomocniczy dla nauczycieli historii (1982)
Dzieje narodu i państwa polskiego: program studium (1983)
Najnowsza historia polski: program studium (1983)
Polska Organizacja Wojskowa 1914–1918 (1984)
Józef Piłsudski w legendzie historycznej (1984)
Irredenta polska (1987)
Rządy Sejmu 1921–1926 (1991)
Spór o kształt demokracji i parlamentaryzmu w Polsce w latach 1921–1926 (1994)
Historia XX wieku (2000)

Jako współautor:

z Darią Nałęcz:
- ...zemsty grom, ludu gniew (1984)
- Józef Piłsudski – legendy i fakty (1986)
- Pogrzeb marszałka Józefa Piłsudskiego: zmarł 12 maja 1935 (1988)
z Henrykiem Samsonowiczem, Januszem Tazbirem i Tadeuszem Łepkowskim:
- Polska. Losy państwa i narodu do 1939 roku (wyd. 6. 2003)
z Tomaszem Kizwalterem:
- Polska 1831–1939 (2007)

Przypisy

↑ Znani absolwenci. krasiniak.pl. [dostęp 2019-07-05].
↑ ^a ^b Dr hab. prof. UW Tomasz Nałęcz (emeritus). ihuw.pl. [dostęp 2019-07-05].
↑ Seminaria doktorskie. wsh.edu.pl. [dostęp 2019-07-05].
↑ ^a ^b ^c Gentleman smoleński. wp.pl, 8 marca 2011. [dostęp 2022-03-19].
↑ T. Nałęcz: po latach nie zmieniłem zdania w sprawie afery Rywina. dzieje.pl, 25 stycznia 2010. [dostęp 2022-03-19].
↑ ^a ^b Prof. Tomasz Nałęcz. prezydent.pl. [dostęp 2019-11-18].
↑ Sejm Rzeczypospolitej Polskiej: IV kadencja: przewodnik, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2002, s. 145.
↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 września 1993 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 19 września 1993 r. (M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470).
↑ Nałęcz rzecznikiem Cimoszewicza. wp.pl, 17 sierpnia 2005. [dostęp 2011-04-03].
↑ Tomasz Nałęcz wykluczony z SdPl. wp.pl, 18 sierpnia 2005. [dostęp 2011-04-03].
↑ Zasłużeni wykładowcy. pwsbia.edu.pl. [dostęp 2020-04-09].
↑ Serwis PKW – Wybory 2009. [dostęp 2011-04-03].
↑ Tomasz Nałęcz na kraj, Marek Borowski na stolicę. wyborcza.pl, 2 grudnia 2009. [dostęp 2013-09-03].
↑ Tomasz Nałęcz zrezygnował ze startu w wyborach prezydenckich. money.pl, 21 kwietnia 2010. [dostęp 2020-05-17].
↑ Wybory 2010. Nałęcz za Komorowskim, a nie Napieralskim. „Po co marnować głos na kogoś, kto nie ma szans”. gazeta.pl, 5 maja 2010. [dostęp 2011-04-03].
↑ Prezydent odwołał ministrów w KPRP i doradców. prezydent.pl, 5 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-05].
↑ O nas. bronislawkomorowski.org. [dostęp 2015-08-05].
↑ O nas. bronislawkomorowski.org. [dostęp 2019-01-23].
↑ Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego – O Stowarzyszeniu. wolnaeuropa.pl. [dostęp 2023-12-14].
↑ Serwis PKW – Wybory 2024. [dostęp 2024-04-10].
↑ Inauguracyjna sesja Rady Dzielnicy Wawer. wawer.um.warszawa.pl, 8 maja 2024. [dostęp 2024-08-25].
↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2015 r. poz. 964).
↑ Tomasz Wituch, Bogdan Stolarczyk, Studenci Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1945–2000, Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, Kraków 2010, s. 403.

Bibliografia

Strona sejmowa posła IV kadencji. [dostęp 2011-04-03].
Dr hab. Tomasz Nałęcz, [w:] portal „Ludzie Nauki”, MNiSW / OPI PIB [dostęp 2024-04-10] .

Linki zewnętrzne

Nałęcz, Tomasz. Instytut Herdera w Marburgu. [dostęp 2021-01-28]. (niem.).

[1] Znani absolwenci. krasiniak.pl. [dostęp 2019-07-05].

[ihuw-2] Dr hab. prof. UW Tomasz Nałęcz (emeritus). ihuw.pl. [dostęp 2019-07-05].

[3] Seminaria doktorskie. wsh.edu.pl. [dostęp 2019-07-05].

[WP-4] Gentleman smoleński. wp.pl, 8 marca 2011. [dostęp 2022-03-19].

[5] T. Nałęcz: po latach nie zmieniłem zdania w sprawie afery Rywina. dzieje.pl, 25 stycznia 2010. [dostęp 2022-03-19].

[prezydent.pl-6] Prof. Tomasz Nałęcz. prezydent.pl. [dostęp 2019-11-18].

[7] Sejm Rzeczypospolitej Polskiej: IV kadencja: przewodnik, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2002, s. 145.

[8] Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 września 1993 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 19 września 1993 r. (M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470).

[9] Nałęcz rzecznikiem Cimoszewicza. wp.pl, 17 sierpnia 2005. [dostęp 2011-04-03].

[10] Tomasz Nałęcz wykluczony z SdPl. wp.pl, 18 sierpnia 2005. [dostęp 2011-04-03].

[11] Zasłużeni wykładowcy. pwsbia.edu.pl. [dostęp 2020-04-09].

[12] Serwis PKW – Wybory 2009. [dostęp 2011-04-03].

[13] Tomasz Nałęcz na kraj, Marek Borowski na stolicę. wyborcza.pl, 2 grudnia 2009. [dostęp 2013-09-03].

[14] Tomasz Nałęcz zrezygnował ze startu w wyborach prezydenckich. money.pl, 21 kwietnia 2010. [dostęp 2020-05-17].

[15] Wybory 2010. Nałęcz za Komorowskim, a nie Napieralskim. „Po co marnować głos na kogoś, kto nie ma szans”. gazeta.pl, 5 maja 2010. [dostęp 2011-04-03].

[16] Prezydent odwołał ministrów w KPRP i doradców. prezydent.pl, 5 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-05].

[17] O nas. bronislawkomorowski.org. [dostęp 2015-08-05].

[18] O nas. bronislawkomorowski.org. [dostęp 2019-01-23].

[19] Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego – O Stowarzyszeniu. wolnaeuropa.pl. [dostęp 2023-12-14].

[20] Serwis PKW – Wybory 2024. [dostęp 2024-04-10].

[21] Inauguracyjna sesja Rady Dzielnicy Wawer. wawer.um.warszawa.pl, 8 maja 2024. [dostęp 2024-08-25].

[22] Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2015 r. poz. 964).

[ih-23] Tomasz Wituch, Bogdan Stolarczyk, Studenci Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1945–2000, Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, Kraków 2010, s. 403.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

Marszałek Sejmu	Marek Borowski (SdPL) Józef Oleksy (SLD) Włodzimierz Cimoszewicz (SLD)
Wicemarszałkowie	Andrzej Lepper (SRP) Tomasz Nałęcz (SdPL) Donald Tusk (PO) Janusz Wojciechowski (PSL) Kazimierz Michał Ujazdowski (PiS) Józef Zych (PSL)

Sejm II RP	Jakub Bojko (1919–1922) Andrzej Maj (1919–1922) Jędrzej Moraczewski (1919–1925) Stanisław Osiecki (1919–1922) Józef Ostachowski (1919) Stanisław Nowicki (1919) Zygmunt Seyda (1921–1925) Ludwik Gdyk (1922–1928) Aleksander Zwierzyński (1922 26 marca 1928) Juliusz Poniatowski (1922–1927) Leon Pluciński (1925–1926) Ignacy Daszyński (1925–1928) Jan Dębski (1925–1928) Zygmunt Marek (1928–1930) Jan Woźnicki (1928–1930) Wołodymyr Zahajkewycz (1928–1930) Seweryn Czetwertyński (1928–1931) Jan Dąbski (1928–1931) Michał Róg (1930–1935) Zygmunt Żuławski (1930) Jan Piłsudski (1930–1931) Karol Polakiewicz (1930–1935) Stanisław Car (1930–1935) Wacław Makowski (1931–1935) Władysław Byrka (1935–1936) Bogusław Miedziński (1935–1938) Bohdan Podoski (1935–1938) Tadeusz Schaetzel (1935–1938) Stanisław Kielak (1936–1938) Wasyl Mudry (1935–1939) Zygmunt Wenda (1938–1939) Wacław Długosz (1938–1939) Jan Henryk Jedynak (1938–1939) Leon Surzyński (1938–1939)
Sejm RP/PRL	Wacław Barcikowski (1947–1952) Stanisław Szwalbe (1947–1952) Roman Zambrowski (1947–1952) Franciszek Mazur (1952–1956) Józef Ozga-Michalski (1952–1956) Stanisław Kulczyński (1952–1956) Jerzy Jodłowski (1957–1961) Zenon Kliszko (1957–1961) Zenon Kliszko (1961–1965) Jan Wende (1961–1965) Zenon Kliszko (1965–1969) Jan Wende (1965–1969) Zenon Kliszko (1969–1971) Jan Wende (1969–1971) Andrzej Werblan (1971–1972) Halina Skibniewska (1971–1972) Andrzej Benesz (1971–1976) Halina Skibniewska (1972–1976) Andrzej Werblan (1972–1976) Halina Skibniewska (1976–1980) Piotr Stefański (1976–1980) Andrzej Werblan (1976–1980) Halina Skibniewska (1980–1985) Piotr Stefański (1980–1985) Andrzej Werblan (1980–1982) Zbigniew Gertych (1982–1985) Jerzy Ozdowski (1982–1985) Jadwiga Biedrzycka (1985–1988) Jerzy Ozdowski (1985–1989) Mieczysław Rakowski (1985–1988) Marek Wieczorek (1985–1989) Elżbieta Gacek (1988–1989) Tadeusz Porębski (1988–1989) Teresa Dobielińska-Eliszewska (1989–1991) Tadeusz Fiszbach (1989–1991) Olga Krzyżanowska (1989–1991)
Sejm III RP	Henryk Bąk (1991–1993) Andrzej Kern (1991–1993) Jacek Kurczewski (1991–1993) Dariusz Wójcik (1991–1993) Józef Zych (1991–1993) Olga Krzyżanowska (1993–1997) Aleksander Małachowski (1993–1997) Józef Zych (1993–1995) Włodzimierz Cimoszewicz (1995–1996) Marek Borowski (1996–2001) Jan Król (1997–2001) Franciszek Stefaniuk (1997–2001) Stanisław Zając (1997–2001) Andrzej Lepper (2001) Tomasz Nałęcz (2001–2005) Donald Tusk (2001–2005) Janusz Wojciechowski (2001–2004) Kazimierz Ujazdowski (2004–2005) Józef Zych (2004–2005) Jarosław Kalinowski (2005–2007) Bronisław Komorowski (2005–2007) Marek Kotlinowski (2005–2006) Andrzej Lepper (2005–2006) Wojciech Olejniczak (2005–2007) Genowefa Wiśniowska (2006–2007) Janusz Dobrosz (2006–2007) Jarosław Kalinowski (2007–2009) Stefan Niesiołowski (2007–2011) Krzysztof Putra (2007–2010) Jerzy Szmajdziński (2007–2010) Ewa Kierzkowska (2009–2011) Jerzy Wenderlich (2010–2011) Marek Kuchciński (2010–2011) Cezary Grabarczyk (2011–2014) Eugeniusz Grzeszczak (2011–2015) Marek Kuchciński (2011–2015) Wanda Nowicka (2011–2015) Jerzy Wenderlich (2011–2015) Elżbieta Radziszewska (2014–2015) Joachim Brudziński (2015–2018) Barbara Dolniak (2015–2019) Małgorzata Kidawa-Błońska (2015–2023) Ryszard Terlecki (2015–2023) Stanisław Tyszka (2015–2019) Beata Mazurek (2018–2019) Małgorzata Gosiewska (2019–2023) Włodzimierz Czarzasty (od 2019) Piotr Zgorzelski (od 2019) Krzysztof Bosak (od 2023) Dorota Niedziela (od 2023) Monika Wielichowska (od 2023)