Topola Wilsona

Topola Wilsona
Ilustracja
Liście topoli Wilosna
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

malpigiowce

Rodzina

wierzbowate

Rodzaj

topola

Gatunek

topola Wilsona

Nazwa systematyczna
Populus wilsonii C.K.Schneid.
C. S. Sargent, Pl. wilson. 3:16. 1916
Multimedia w Wikimedia Commons

Topola Wilsona (Populus wilsonii C.K. Schneid.) – gatunek drzewa należący do rodziny wierzbowatych (Salicaceae). Pochodzi z Chin[3]. W niektórych rejonach świata jest uprawiana jako roślina ozdobna lub drzewo do nasadzeń krajobrazowych. W Polsce sadzona jest bardzo rzadko, właściwie spotkać ją można tylko w kilku ogrodach botanicznych.

Występuje na tych samych obszarach co Populus lasiocarpa, jednak potrafi rosnąć jeszcze wyżej (1300 – 3300m), a spotkać ją można w dolinach górskich rzek i potoków[4]. Według niektórych źródeł dorasta tam do 25 m wysokości i 90 cm średnicy pnia[5]. Topola ta została znaleziona przez E. H. Wilsona w roku 1907, a następnie przesłana do Arboretum Arnolda(inne języki). Dziewięć lat później opisał ją Schneider(inne języki) w Plantae Wilsonianae, którą nazwał na cześć odkrywcy P. wilsonii.

W 1956 roku pierwszy raz na świecie wykonano udaną krzyżówkę P. wilsonii z P. lasiocarpa. Dokonali tego Stanisław Bartkowiak i Władysław Bugała w Arboretum Kórnickim. Wyselekcjonowano 6 klonów, które posiadały cechy obu rodziców. Otrzymane mieszańce poprzez zlepek nazw łacińskich nazwano Populus ×wilsocarpa S. Bartkowiak & W. Bugała[6] – nazwa ta została jednak nieprawidłowo opublikowana, przez co traktowana jest jako nieważna[7]. Aktualną nazwą przyjętą dla mieszańców topoli wielkolistnej i topoli Wilsona jest Populus ×kornicensis Böcker & Koltzenburg ex Korbik & Kosiński[8]. W Polsce nosi nazwę topoli kórnickiej[9]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kora

Zaliczana jest do sekcji topól wielkolistnych (Leucoides, która obejmuje trzy gatunki). Topola Wilsona rośnie w Polsce bardzo wolno, co w rodzaju Populus spotykane jest dość rzadko. Tworzy bardzo regularną, charakterystyczną koronę, zbudowaną z grubych gałęzi, które są skierowane promieniście ku górze.

Pędy są grube, nagie, ciemnozielone, błyszczące. Liście szerokojajowate z równą lub sercowatą podstawą, grube i skórzaste, długości około 20 cm i 15 szerokości. Pokryte kutnerem za młodu, potem nagie. Ogonek liściowy okrągły, długości ok. 10 cm i zielony (u P. lasiocarpa – purpurowy). W Polsce rosną tylko okazy żeńskie[4]. Pąki wierzchołkowe duże, podobne do pąków kasztanowca, zaokrąglone na szczycie (u P. lasiocarpa są spiczasto zakończone). Kwiatostany i owoce są gęsto owłosione.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Populus wilsonii bywa włączana do Populus glauca s.l. (nazwa uznawana jest za synonim tego gatunku, podobnie jak Populus jacquemontiana Dode var. glauca (Haines) Kimura[10]. Niektórzy autorzy wskazują jednak na istotne różnice morfologiczne pomiędzy tymi dwoma topolami, uzasadniające utrzymanie dla obu statusu odrębnych gatunków[11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-12-10] (ang.).
  3. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-04-25].
  4. ↑ a b Bugała W.: Arboretum Kórnickie, Rocznik IV – 1959: Kolekcja topoli w Arboretum Kórnickim; część III; s. 153
  5. ↑ Schneider C. K. 1916. Salicaceae in Plantae Wilsonianae. Vol. III, part I, Cambridge.
  6. ↑ Topola Wilsona. Instytut Dendrologii PAN. [dostęp 2021-01-20].
  7. ↑ Populus × wilsocarpa | International Plant Names Index [online], www.ipni.org [dostęp 2023-11-06].
  8. ↑ Korbik M., Kosiński P., Revisiting the taxonomy of Populus lasiocarpa × P. wilsonii hybrids. Dendrobiology 90:86–94, www.idpan.poznan.pl, 2023, DOI: 10.12657/denbio.090.007 [dostęp 2023-11-06] (ang.).
  9. ↑ S. Bartkowiak, W. Bugała. Populus ×wilsocarpa – nowy mieszaniec topoli otrzymany w Arboretum Kórnickim. Arboretum Kórnickie, rocznik XXIII – 1978, s. 219.
  10. ↑ Populus glauca - Trees and Shrubs Online [online], treesandshrubsonline.org [dostęp 2022-05-30].
  11. ↑ Mateusz Korbik, Dawid Andrzejczak, Różnice morfologiczne pomiędzy Populus glauca i Populus wilsonii z sekcji Leucoides rodzaju Populus (Salicaceae), „Konferencja: X Jubileuszowy Zjazd Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego w Niemczy "Zachowanie walorów przyrodniczych i kulturowych Dolnego Śląska"”, 26 maja 2022, ISBN 978-83-938299-9-6.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]