Torcetrapib
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
C26H25F9N2O4 | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
600,47 g/mol | |||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||
| DrugBank | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Torcetrapib – organiczny związek chemiczny otrzymany przez firmę Pfizer, który miał być rewolucją w leczeniu miażdżycy, jednak wskutek doniesień komisji nadzorującej badanie, został wycofany (2 grudnia 2006)[2] z dalszych badań, wskutek zwiększonej o 60%[3] śmiertelności wśród osób go zażywających.
Firma Pfizer prowadziła badania nad nową substancją, które pochłonęły 1 miliard dolarów przez 15 lat. Substancja jest antagonistą białka przenoszącego estry cholesterolu (CETP) i jego korzystne działanie miało opierać się na zwiększeniu poziomu cholesterolu HDL, czyli substancji mającej działanie przeciwmiażdżycowe. Według zamysłu Pfizera, lek miał być stosowany w preparacie złożonym, wspólnie z produkowaną również przez Pfizera atorwastatyną, która z kolei obniża poziom cholesterolu LDL. Stało się to przyczyną oskarżeń Pfizera, iż uniemożliwia stosowanie przyszłego leku, z preparatami obniżającymi stężenie LDL produkowanymi przez inne firmy[4].
W momencie wycofania się z dalszych badań nad torcetrapibem akcje Pfizera spadły na giełdzie o ponad 10%[5].
Torcetrapib zwiększał poziom HDL o 61%[6] co jak sądzono, wpłynie na cofanie się zmian miażdżycowych. Jednakże w badaniach ILLUSTARTE i RADIANCE nie wykazano cofania się tych zmian, a badanie RADIANCE dodatkowo wykazało, że podczas stosowania torcetrapibu dochodzi do podwyższenia wartości ciśnienia tętniczego średnio o 5,1%.
Aktualnie jedyną substancją, która w trakcie badań klinicznych wykazuje działanie powodujące cofanie się zmian miażdżycowych jest apolipoproteina A-I Milano.
Mechanizm
[edytuj | edytuj kod]U człowieka główną drogą przekazywania zestryfikowanego cholesterolu z HDL do wątroby jest tzw. droga pośrednia. Polega ona na przenoszeniu za pomocą CETP cholesterolu z HDL na VLDL, których większość jest następnie internalizowana przez hepatocyty za pomocą receptora apo B/E (i apoliproteiny E), a reszta podlega działaniu HTGL – powstają LDL. 75% LDL jest wyłapywane przez hepatocyty, endocytozowane i hydrolizowane. Pozostała część wychwytywana jest przez tkanki obwodowe.
W przypadku inhibicji CETP przez torcetrapib zahamowaniu ulega główna droga degradacji HDL (co powoduje wzrost stężenia), ale również główna droga oddawania cholesterolu z HDL do wątroby, w związku z czym pomimo wzrostu stężenia HDL w organizmie, traci on swoje właściwości wymiatające cholesterol, przeciwmiażdżycowe i antyoksydacyjne, a stężenie cholesterolu wzrasta (również na skutek braku mechanizmu „down regulation” HMG-CoA). Jest to efekt niepożądany, ponieważ ma działanie aterogenne.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Torcetrapib [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 27 kwietnia 2023, numer katalogowy: PZ0170 [dostęp 2023-09-08]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Torcetrapib wycofany z dalszych badań lekowych [online], Polskie Towarzystwo Kardiologiczne [zarchiwizowane z adresu 2007-10-07].
- ↑ Spadek wartości akcji koncernu Pfizer, [w:] Biotechnolog.net [online], 7 grudnia 2006 [zarchiwizowane z adresu 2007-09-28].
- ↑ Wojciech Moskal, Podwójny lek Pfizera, [w:] Gazeta Wyborcza [online], 14 marca 2005.
- ↑ Śmiertelny lek na cholesterol, Pfizer zawiesza badania, [w:] Bankier.pl [online], 4 grudnia 2006.
- ↑ Aleksandra Michałek, Brak wpływu wzrostu stężenie cholesterolu HDL osiągniętego przy stosowaniu torcetrapibu na progresję miażdżycy [online], Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, 2 maja 2007 [zarchiwizowane z adresu].
