Toyama Maru

Toyama Maru
	; Zdjęcie z 1941 r.
Bandera	Japonia
Właściciel	Nippon Yūsen Kaisha (1915–1935); Nanyo Kaiun K.K. (1935–1936); Ono Shoji Gomei Kaisha (1936–1943); Taiyo Kogyo K.K. (1943–1944)
	Dane podstawowe
Typ	statek towarowy
	Historia
Stocznia	Mitsubishi Shipbuilding & Engineering Company, Nagasaki
Data budowy	4 sierpnia 1913
Data wodowania	20 marca 1915
Data oddania do eksploatacji	3 czerwca 1915
Data zatonięcia	29 czerwca 1944
	Dane techniczne
Długość całkowita (L)	135,63 m
Szerokość (B)	17,67 m
Zanurzenie (D)	10,36 m
Pojemność	7090 RT
	Napęd mechaniczny
Silnik	4 x turbina parowa
Moc silnika	922 NHP
Liczba śrub napędowych	2
	Multimedia w Wikimedia Commons

„Toyama Maru” – japoński statek towarowy oddany do służby w 1915 roku.

W okresie międzywojennym pływał pod flagą różnych japońskich linii żeglugowych. W 1941 roku został zarekwirowany przez Cesarską Armię Japońską. W czasie wojny na Pacyfiku uczestniczył w inwazji na Filipiny, a także pełnił służbę konwojową. 29 czerwca 1944 roku został zatopiony na wodach archipelagu Riukiu przez amerykański okręt podwodny USS „Sturgeon”. Wraz z nim zginęło prawdopodobnie około 3,7 tys. japońskich żołnierzy i marynarzy, aczkolwiek według niektórych źródeł liczba ofiar mogła sięgnąć nawet 5,6 tys.

Dane techniczne

„Toyama Maru” był statkiem towarowym o długości 135,63 metrów, szerokości 17,67 metrów i zanurzeniu 10,36 metrów. Jego pojemność wynosiła 7090 BRT^[1].

Statek był wyposażony w dwie śruby, a jego napęd stanowiły cztery turbiny parowe o mocy 922 NHP^[1].

Historia

Przebieg służby

Budowę statku rozpoczęto 4 sierpnia 1913 roku w stoczni Mitsubishi Shipbuilding & Engineering Company w Nagasaki na zamówienie linii żeglugowych Nippon Yūsen Kaisha. Wodowanie miało miejsce 20 marca 1915 roku; wtedy też jednostce nadano nazwę „Toyama Maru”. Do służby weszła 3 czerwca tegoż roku^[2].

W latach 1915–1935 statek pływał pod flagą linii NYK. W lipcu 1935 roku został sprzedany liniom Nanyo Kaiun Kabushiki Kaisha z Osaki. Już w grudniu następnego roku został jednak zakupiony przez linie Ono Shoji Gomei Kaisha z Tokio^[2].

Pod koniec stycznia 1941 roku „Toyama Maru” został zarekwirowany przez Cesarską Armię Japońską i przystosowany do przewozu wojska. W grudniu tegoż roku, podczas kampanii filipińskiej, uczestniczył w operacji desantowej w Zatoce Lamon^[2].

W latach 1942–1944 pływał w konwojach na Formozę, Indochiny i Filipiny, a także między Rabaulem a archipelagiem Palau^[2].

W sierpniu 1943 roku, na skutek fuzji między liniami Ono Shoji Gomei Kaisha a Taiyo Kogyo Kabushiki Kaisha przeszedł na własność tych ostatnich^[2].

Zatonięcie

18 czerwca 1944 roku „Toyama Maru” wypłynął z Moji w ramach konwoju KATA-412, przewożąc w swych ładowniach ponad 4 tys. żołnierzy z 44. Samodzielnej Brygady oraz ładunek benzyny^[3]^[a]. Warunki, w których podróżowali żołnierze, były bardzo ciężkie i nie różniły się zbytnio od tych, które panowały na „piekielnych statkach” przewożących jeńców wojennych^[4].

Konwój zawinął najpierw do Kagoshimy, skąd wypłynął 27 czerwca. Następnie zatrzymał się na krótki postój w Koniya na wyspie Amami Ōshima, skąd wznowił rejs 29 czerwca. Jego portem docelowym miała być Naha na Okinawie^[2].

Jeszcze tego samego dnia około godziny 7:30 rano amerykański okręt podwodny USS „Sturgeon” wystrzelił salwę czterech torped w kierunku „Toyamy Maru”. Japońska jednostka otrzymała trzy trafienia: w część dziobową, w ładownię nr 7, w której przewożono ładunek benzyny, a także między ładownią nr 5 a maszynownią. Statek przełamał się na dwie części i zatonął w ciągu minuty na pozycji 27°47′N 129°05′E/27,783333 129,083333. Wraz z nim zginęło 3627 japońskich żołnierzy oraz 76 członków załogi. Okręty eskorty zdołały uratować około 600 rozbitków^[2].

Uwagi

↑ Część źródeł podaje, że statek przewoził około 6 tys. żołnierzy, spośród których nawet do 5,4–5,6 tys. miało zginąć, gdy został zatopiony (patrz: Michno 2016 ↓, s. 286 i Streater 2017 ↓). Les Streater uważa jednak liczbę 4 tys. pasażerów za bardziej prawdopodobną, jeśli wziąć pod uwagę chociażby rozmiary statku. Ze względu na fakt, że stosowna dokumentacja uległa zniszczeniu pod koniec wojny, jednoznaczne wyjaśnienie tej kwestii pozostaje niemożliwe (patrz: Streater 2017 ↓).

Przypisy

↑ ^a ^b LRS 1939 ↓, s. 897.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Hackett 2017 ↓.
↑ Streater 2017 ↓.
↑ Michno 2016 ↓, s. 285–286.

Bibliografia

Bob Hackett: Toyama Maru: Tabular Record of Movement. combinedfleet.com, 2017. [dostęp 2022-04-09]. (ang.).
Lloyd's Register of Shipping 1938–1939 Steamers & Motorships. Lloyd's Register, 1939. (ang.).
Gregory F. Michno: Death on the Hellships. Prisoners at Sea in the Pacific War. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 2016. ISBN 978-1-59114-632-2. (ang.).
Les Streater: 29th June 1944 – Toyama Maru sinks, up to 5,400 lost. marpubs.com, 2017-06-29. [dostęp 2022-04-10]. (ang.).

[uwaga1-4] Część źródeł podaje, że statek przewoził około 6 tys. żołnierzy, spośród których nawet do 5,4–5,6 tys. miało zginąć, gdy został zatopiony (patrz: Michno 2016 ↓, s. 286 i Streater 2017 ↓). Les Streater uważa jednak liczbę 4 tys. pasażerów za bardziej prawdopodobną, jeśli wziąć pod uwagę chociażby rozmiary statku. Ze względu na fakt, że stosowna dokumentacja uległa zniszczeniu pod koniec wojny, jednoznaczne wyjaśnienie tej kwestii pozostaje niemożliwe (patrz: Streater 2017 ↓).

[CITEREFLRS1939897-1] LRS 1939 ↓, s. 897.

[CITEREFHackett2017-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Hackett 2017 ↓.

[CITEREFStreater2017-3] Streater 2017 ↓.

[CITEREFMichno2016285–286-5] Michno 2016 ↓, s. 285–286.

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]