Tramwaje w Essen

Tramwaje w Essen

tramwaj
Bombardier Flexity Classic na przystanku pod dworcem głównym
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Nadrenia Północna-Westfalia
Lokalizacja	Essen
Organizator	Verkehrsverbund Rhein-Ruhr
Operator	Ruhrbahn
Liczba linii	7
Lata funkcjonowania	od 1893
Infrastruktura
System tramwajowy i kolei miejskiej w 2015 r.
Długość sieci	52,5 km
Rozstaw szyn	1000 mm
Napięcie zasilania	750 V DC
Liczba zajezdni	2
Tabor
Liczba pojazdów	94

Tramwaje w Essen – system tramwajowy działający w niemieckim mieście Essen od 1893 roku. Składa się z 7 linii kursujących po torowiskach o rozstawie 1000 mm^[1]. Operatorem tramwajów w Essen od 2017 r. jest spółka Ruhrbahn^[2][3]. System ma połączenie z tramwajami w Bochum i Gelsenkirchen poprzez linię nr 108^[1].

Historia

Początki

23 sierpnia 1893 r. Bank Handlu i Przemysłu (Bank für Handel und Industrie) oraz przedsiębiorca Herrmann Bachstein otworzyli dwie pierwsze linie tramwajowe w mieście. Pierwsza połączyła dworzec główny przez Kopstadtplatz i Viehofer Platz z dworcem Altenessen, druga wiodła z dworca głównego przez Limbecker Platz, Helenenstraße, Bergeborbeck do Germaniaplatz w Borbeck^[4]. 11 lutego 1895 r. Bachstein założył spółkę akcyjną Süddeutsche Eisenbahn-Gesellschaft (SEG), do której wniósł system tramwajowy w Essen^[5].

Czas kryzysu tramwajów

Düwag T4 w Rellinghausen, 1971

5 października 1967 r. oddano do użytku linię tramwajową poprowadzoną w tunelu od dworca do Bredeneyer Straße^[6]. Pod koniec lat 60. XX wieku linię podmiejską z Essen do Oberhausen skrócono do granicy Essen w związku z likwidacją całego systemu w granicach Oberhausen^[7]. W latach 70. XX wieku zamknięto i rozebrano wiele odcinków torowisk (np. do Beiseweg i Margarethenhöhe) w związku z poszerzaniem ulic i planowaną budową kolei miejskiej^[6][8].

W latach 1975–1980 do Essen dostarczono łącznie 78 tramwajów typu M8C, M8S i M8D. 27 września 1985 r. zlikwidowano linię tramwajową Wasserturm – Kray i zastąpiono ją duobusami. 28 września 1991 r. otwarto Ost-West-Spange, linię tramwajową, która pozwoliła na przeniesienie tramwajów kursujących w centrum miasta pod ziemię.

Czas tramwajów niskopodłogowych

Düwag M8C wyjeżdża z tunelu na Rüttenscheider Straße, 2002

10 października 1997 r. EVAG podpisał umowę z Deutsche Waggonbau AG na dostawę 12 tramwajów typu M8D-NF, a pod koniec 1998 r. skorzystano z opcji dostawy 22 dodatkowych egzemplarzy. 4 września 1999 r. na ulice Essen wyruszył pierwszy niskopodłogowy tramwaj M8D-NF^[9].

W grudniu 2011 Essen zamówiło w zakładach Bombardier 27 tramwajów typu M8D-NF2. Pierwszy dotarł do miasta w 2013 r.^[9]

W 2015 r. w Oberhausen odbyło się referendum poświęcone odbudowie linii tramwajowej z Essen, w którym 57% mieszkańców opowiedziało się przeciwko pomysłowi przywrócenia tego połączenia^[10].

Jesienią 2021 r. Bombardier dostarczył do Essen pierwsze dwa tramwaje NF4, ogółem zamówiono 26 egzemplarzy^[11].

W 2024 r. rozpoczęto odbudowę naziemnych torowisk tramwajowych w centrum miasta, które były zlikwidowane w 1991 r. wraz z budową Ost-West-Spange. Prace mają zostać zakończone w 2026 r., po ich zakończeniu nowym odcinkiem torów mają kursować trzy linie^[12]. W związku z ich uruchomieniem miasto zamierza zakupić jeszcze sześć tramwajów NF4^[11].

Linie tramwajowe

Stan z 13 czerwca 2024 r.^[1]

Linia	Trasa
101	Borbeck Germaniaplatz – Bergeborbeck Bf – Helenenstr. – Rathaus Essen – Essen Hbf – Rüttenscheid – Holsterhausen – Helenenstr. (powrót jako 106)
103	Dellwig Wertstr. – Borbeck – Altendorf – Rathaus Essen – Essen Hbf/Hollestr. (– Huttrop – Steele (S))
104	MH-Ev. Krankenhaus – MH-Stadtmitte – MH-Winkhausen – MH-Grenze Borbeck – E-Schönebeck Abzw. Aktienstr.
105	Frintrop Unterstr. – Altendorf – Essen Hbf – Bergerhausen – Rellinghausen Finefraustr. (Naturlinie 105)
106	Helenenstr. – Holsterhausen – Rüttenscheid – Essen Hbf – Rathaus Essen – Helenenstr. – Bergeborbeck Bf – Borbeck Germaniaplatz (powrót jako 101)
107	Gelsenkirchen Hbf – Feldmark – E-Katernberg – Abzweig Katernberg – Zollverein – Stoppenberg – Rathaus Essen – Essen Hbf (– Rüttenscheid – Bredeney) (Kulturlinie 107)
108	Bredeney – Rüttenscheid – Essen Hbf – Rathaus Essen – Altenessen Bf
109	Frohnhausen Breilsort – Berthold-Beitz-Boulevard – Rathaus Essen – Huttrop – Steele (S)

Tabor

Liniowy

Stan z 1 grudnia 2023 r.^[13]

Zdjęcie	Typ	Liczba	Lata produkcji	Numery taborowe
	Düwag M8C	21	1980–1990	1151–1180; 1403; 1405; 1415
	Adtranz/Bombardier Flexity M8D-NF	34	1999–2001	1501–1534
	Bombardier Flexity M8D-NF2	27	2013–2015	1601–1627
	Alstom Flexity M8D-NF4	22	2021–2024	1051–1066; 1077–1082

Historyczny

Zdjęcie	Typ	Numery taborowe	Rok produkcji
	Herbrand T2	25	1900
	Uerdingen T2	144	1921
	Linke-Hofmann T2	216	1927
	Düwag T2	888	1949
	Düwag T4	1501	1951
	Düwag T4	227	1955
	Westwaggon T3	322	1957
	Düwag GT4	705	1959
	Düwag GT6	259	1960
	Düwag GT8	1753	1962
	Düwag B4	2521	1962

Przypisy

1. Tram [online], www.ruhrbahn.de [dostęp 2024-06-13]  (niem.).
2. WolfgangW. Kintscher WolfgangW., Die Marke „Evag” wird für die „Ruhrbahn” ausradiert [online], www.waz.de, 23 czerwca 2017 [dostęp 2024-06-10]  (niem.).
3. Im Nahverkehr beginnt Freitag die neue Epoche [online], www.waz.de, 12 lipca 2017 [dostęp 2024-06-10]  (niem.).
4. 130 Jahre Straßenbahn in Essen [online], www.ruhrbahn.de, 23 sierpnia 2023 [dostęp 2024-06-11]  (niem.).
5. Kleine EVAG Statistik 2010 [online], Essener Verkehrs-Aktiengesellschaft, 2011 [zarchiwizowane z adresu 2011-11-16]  (niem.).
6. Essen – Stilllegung und Rückkehr der Straßenbahn an die Oberfläche [online], Urban Transport Magazine, 28 lipca 2020 [dostęp 2024-06-12]  (niem.).
7. Straßenbahnlinie zwischen Essen und Oberhausen: Neuer Anlauf [online], Radio Essen [dostęp 2024-06-12]  (niem.).
8. Bauarbeiten für neue oberirdische Straßenbahn in Essen starten [online], www1.wdr.de, 8 stycznia 2024 [dostęp 2024-06-12]  (niem.).
9. Bombardier – FLEXITY Classic [online], www.strassenbahn-online.de [dostęp 2024-06-12] .
10. Straßenbahn soll von Essen nach Oberhausen verlängert werden – das sind die Pläne [online], www.wa.de, 1 grudnia 2023 [dostęp 2024-06-12]  (niem.).
11. Niederflurstraßenbahnwagen NF4 (Essen), infoportal.mobil.nrw, 1970 [dostęp 2024-06-12]  (niem.).1 stycznia
12. Das Projekt CITYBAHN in Essen [online], www.essen.de [dostęp 2024-06-12]  (niem.).
13. tram-info Wagenparkliste Essen [online], www.tram-info.de [dostęp 2024-06-13] .