Trichoderma viride

Trichoderma viride
Ilustracja
Trichoderma viride (zielona) pasożytująca na plesze grzyba (biała)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

Sordariomycetes

Rząd

rozetkowce

Rodzina

rozetkowate

Rodzaj

Trichoderma

Gatunek

Trichoderma viride

Nazwa systematyczna
Trichoderma viride Pers.
Neues Mag. Bot. 1: 92 (1794)
Multimedia w Wikimedia Commons

Trichoderma viride Pers. – gatunek grzybów należący do rodziny rozetkowatych (Hypocreaceae)[1]. Grzyb mikroskopijny[2].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Trichoderma, Hypocreaceae, Hypocreales, Hypocreomycetidae, Sordariomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1794 r. Christiaan Hendrik Persoon i nadana przez niego nazwa jest aktualna[1]. Ma ponad 20 synonimów. Niektóre z nich[3]:

  • Hypocrea rufa (Pers.) Fr. 1849
  • Trichoderma viride Schumach. 1803

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje na wielu wyspach i na wszystkich kontynentach poza Antarktydą[4]. W Polsce podano liczne stanowiska[2].

W Polsce wyizolowano go ze starych książek, wody, osadów jeziornych, ryzosfery, korzeni, sadzonek, nasion, sklerocjów twardnicy pasożytniczej (Sclerotinia sclerotiorum)[2].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Grzyby Trichoderma viride są powszechnie wykorzystywane w biologicznej ochronie roślin przed organizmami chorobotwórczymi. Są bowiem bardzo pospolite i łatwo je izolować z gleby, czy drewna. Na sztucznych pożywkach rosną szybko i obficie tworzą zarodniki, wytwarzają także chlamydospory będące przetrwalnikami. W literaturze naukowej są setki opracowań o ich użyteczności w zwalczaniu takich groźnych patogenów, jak: Rhizoctonia solani, Phytophthora, Pythium ultimum, Fusarium, Alternaria alternata, Sclerotinia sclerotiorum, Stromatinia cepivora, Sclerotium rolfsii, Gaeumannomyces graminis, Thielaviopsis basicola, Verticillium dahliae, Botrytis cinerea, bakterie i wirusy. Są w tym celu wykorzystywane w uprawach roślin rolniczych, warzyw, roślin ozdobnych, roślin sadowniczych i w przechowalnictwie. Wykazują dużą agresywność wobec patologicznych grzybów[5].

Zdolności Trichoderma do zwalczania innych organizmów opierają się na[5]:

  • intensywnym wytwarzaniu enzymów litycznych, co daje im zdolność do pasożytowania na innych grzybach. Szczepy Trichoderma wytwarzają m.in. chitynazy, glukanazy oraz proteazy
  • antybiozie względem grzybów patogennych
  • konkurencji z organizmami patogennymi o składniki pokarmowe i przestrzeń do rozwoju
  • zdolności do zmiany warunków środowiska. Potrafią np. zakwaszać środowisko, co stwarza niedogodne warunki dla rozwoju patogennych grzybów, ponadto umożliwia korzystanie ze składników pokarmowych wcześniej niedostępnych
  • w środowisku upraw rolnych grzyby Trichoderma rozwijają się gwałtownie, ponieważ są naturalnie odporne na wiele toksycznych związków jak herbicydy, fungicydy oraz inne pestycydy i fenole. Po dodaniu do gleby subletalnych dawek tych związków odradzają się bardzo szybko. Zawdzięczają to prawdopodobnie obecności w komórkach transportera ABC, który jest odpowiedzialny za usuwanie toksyn z komórek[5].

Trichoderma viride jest grzybem nagrzybnym; jej strzępki oplątają strzępki innych grzybów, odżywiając się nimi i powodując ich zamieranie. W wyniku wieloletnich prac wyhodowano szczep Trichoderma viride B35, który nie ma zdolności rozwoju w temperaturze powyżej 32 °C, dzięki czemu nie stanowi zagrożenia dla życia ludzi. Może być stosowany do zwalczania grzybów glebowych łącznie z fungicydami zawierającymi takie środki chemiczne jak: chlorowodorek propamokarbu, maneb, iprodion i kaptan. Stosowany do zaprawiania nasion i sadzonek znacznie ogranicza rozwój takich grzybowych chorób roślin jak zgorzel siewek, fuzarioza, werticilioza, zgorzele podstaw łodyg i zgorzeli pędów[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-05-24] (ang.).
  2. ↑ a b c Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, s. 503, ISBN 978-83-89648-75-4.
  3. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-05-24] (ang.).
  4. ↑ Występowanie Trichoderma viride na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-05-24] (ang.).
  5. ↑ a b c Magdalena Szczech, Grzyby Trichoderma – dlaczego warto się nimi zainteresować? [online] [dostęp 2017-05-30].
  6. ↑ Grzyby z rodzaju Trichoderma [online] [dostęp 2024-05-26].