Bombus flavidus | |||
Eversmann, 1852 | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Nadrodzina | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Podrodzaj | |||
Gatunek |
trzmielec północny | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |||
Trzmielec północny (Bombus flavidus) – gatunek pszczoły z rodziny pszczołowatych.
Mały gatunek trzmielca[2]. Ubarwienie obu płci czarne z żółtymi paskami oraz rudym zakończeniem odwłoka[2]. Trzmielec północny należy do grupy trudnych do rozróżnienia gatunków, w której oprócz niego znajdują się również trzmielec leśny i trzmielec górski[3]. Ubarwienie, zazwyczaj z większym udziałem żółci niż u pozostałych gatunków z grupy, nie zawsze jest wystarczające do pewnego oznaczenia, a u samców zawodne bywają również cechy budowy ciała[3].
Podobnie jak pozostałe trzmielce, trzmielec północny jest pasożytem społecznym – samice nie budują własnych gniazd, ale zajmują gniazda trzmieli, gdzie składają jaja i zmuszają robotnice do wychowywania ich potomstwa. Gospodarzami trzmielca północnego są trzmiel wrzosowiskowy (Bombus jonellus) i wysokogórski (B. pyrenaeus)[2], prawdopodobnie również B. monticola i B. cingulatus[3]. Osobniki dorosłe aktywne od maja do lipca[2]. Odwiedzają kwiaty wyłącznie na własne potrzeby (jako pasożyty nie zbierają pokarmu dla potomstwa). Do najczęściej odwiedzanych roślin należą osty i wierzbownice[3].
Gatunek występuje w Alpach, Pirenejach, w Skandynawii i północnej Rosji[3], a także w Ameryce Północnej, gdzie dawniej był uważany za osobny gatunek Bombus fernaldae[3][4]. W Polsce rzadki, obserwowany od lat 90. XX wieku[2], stwierdzany m.in. w Bieszczadach[5], Pojezierzu Kaszubskim i Równinie Charzykowskiej[6] i w województwie lubuskim[7]. Gatunek jest mocno zagrożony zmianami klimatu, w zależności od użytego modelu i scenariusza klimatycznego przewiduje się zmniejszenie jego zasięgu o 20 do 85%[8]. Na europejskiej czerwonej liście pszczół z 2014 roku ma status LC[9].
W Europie wyróżnia się dwa podgatunki trzmielca północnego[3]: