Trójkątka żółtopyska
| Hemiphractus proboscideus[1] | |||
| (Jiménez de la Espada, 1870) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
trójkątka żółtopyska | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Trójkątka żółtopyska (Hemiphractus proboscideus) – gatunek płaza bezogonowego z rodziny Hemiphractidae dorastający do 6,6 cm długości. Gatunek ten posiada charakterystyczną dużą trójkątną głowę oraz spiczasty pysk. Występuje w górnym dorzeczu Amazonki i zasiedla lasy nizinne i górskie. Gatunek nadrzewny. Żywi się małymi kręgowcami oraz dużymi bezkręgowcami. Występuje rozwój bezpośredni, a jaja noszone są przez samice na grzbiecie. Gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z szerokim zasięgiem występowania i dużymi rozmiarami populacji.
Wygląd i informacje ogólne
[edytuj | edytuj kod]Samice osiągają 5,7–6,6 cm, a samce 4,3–5,0 cm długości[3]. Gatunek ten cechuje się dużą trójkątną głową z mięsistym spiczastym pyskiem oraz z guzkami wystającymi z górnej powieki[3]. Ciało spłaszczone[3]. Na grzbiecie wyrostki kolczyste tworzą wypustki pokryte skórą[3]. Na przedramionach występują guzki ułożone w poziome rzędy[3]. Grzbiet przyjmuje barwę brązową lub ciemną[3]. Grzbiet oraz boki pokryte nieregularnymi zielonymi, brązowymi lub szarymi paskami i plamami[3]. Brzuch brązowy z plamkami w kolorze pomarańczowym lub brązowym o jaśniejszym odcieniu[3]. Język i wnętrze jamy ustnej mają charakterystyczny jaskrawożółty kolor[3]. W 2005 roku rodzaj ten został wyodrębniony z rodziny rzekotkowatych[3].
Zasięg występowania i siedliska
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten występuje na wysokościach bezwzględnych 100–1200 m n.p.m. w górnym dorzeczu Amazonki – w południowo-wschodniej Kolumbii, Ekwadorze oraz w północnym Peru[2]. Być może występuje też na przyległym obszarze Brazylii, ale nie zostało to jak dotąd potwierdzone[2][4]. Zasiedla wilgotne lasy nizinne oraz górskie. Spotykany jest zarówno w lasach pierwotnych, jak i wtórnych[2].
Zachowania i dieta
[edytuj | edytuj kod]Gatunek nadrzewny, aktywny nocą[3]. Spotykany zazwyczaj na roślinności 1–2,5 m nad ściółką[3]. Gatunek ten żywi się innymi płazami bezogonowymi, a także jaszczurkami i dużymi stawonogami[3]. W polowaniu na dość duże i wytrzymałe ofiary pomagają mu przerosty na żuchwie przypominające kły[3]. Zaatakowana trójkątka broni się otwierając jamę ustną pokazując tym samym jaskrawożółty język[3].
Rozmnażanie i rozwój
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten cechuje się rozwojem bezpośrednim[3]. Trójkątka przenosi do 26 jaj na swoim grzbiecie (jaja przyczepione są za pomocą galaretowatej wydzieliny)[3]. Portal AmphibiaWeb podaje, że gatunek ten nie posiada kieszonki obecnej u większości gatunków z podrodziny Hemiphractinae (w związku z którą nazywane są ‘marsupial frogs’ – „żabami torbaczowymi”, ze względu na podobieństwo do kieszonek używanych przez nadrząd ssaków – torbaczy)[3]. Według informacji ze strony IUCN kieszonka ta występuje u tego gatunku[2].
Status zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN trójkątka żółtopyska od 2004 roku klasyfikowana jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern) w związku z szerokim zasięgiem występowania oraz dużymi rozmiarami populacji[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Hemiphractus proboscideus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f IUCN SSC Amphibian Specialist Group, Hemiphractus proboscideus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018 [dostęp 2020-09-18] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Hemiphractus proboscideus: Sumaco Horned Treefrog, [w:] AmphibiaWeb [online], University of California, Berkeley, CA, USA [dostęp 2020-09-18].
- ↑ Darrel R. Frost, Hemiphractus proboscideus (Jiménez de la Espada, 1870), [w:] Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.2 [online], American Museum of Natural History, New York, USA [dostęp 2024-06-02] (ang.).