Twardówka lejkowata

Twardówka lejkowata
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

szyszkogłówkowate

Rodzaj

twardówka

Gatunek

twardówka lejkowata

Nazwa systematyczna
Lentinellus micheneri (Berk. & M.A. Curtis) Pegler
Kew Bull., Addit. Ser. 10: 245 (1983)
Multimedia w Wikimedia Commons

Twardówka lejkowata (Lentinellus micheneri (Berk. & M.A. Curtis) Pegler) – gatunek grzybów z rodziny szyszkogłówkowatych (Auriscalpiaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lentinellus, Auriscalpiaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten opisali w 1853 r. Miles Joseph Berkeley i Moses Ashley Curtis nadając mu nazwę Lentinus micheneri. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1983 r. D.N. Pegler[1].

Ma 17 synonimów. Niektóre z nich:

  • Lentinellus americanus (Peck) Singer 1951
  • Lentinellus omphalodes (Fr.) P. Karst. 1879
  • Lentinus omphalodes (Fr.) Sacc. 1887[2].

Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 2003 r. (dla synonimu Lentinellus omphalodes)[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Szerokość 1–5 cm, w młodości wypukły lub poduszeczkowaty z centralnym zagłębieniem, później szeroko wypukły lub prawie płaski, z głębokim zagłębieniem lub bez. Powierzchnia w stanie wilgotnym gładka, różowawo brązowa lub jaśniejsza, podczas wysychania wyraźnie zmienia kolor, wskutek czego kapelusz staje się dwubarwny. Brzeg prosty[4].

Blaszki

Przyrośnięte do trzonu, dość rzadkie, białawe do różowawo brązowych, nie zmieniające barwy po uszkodzeniu. Ostrza wyraźnie ząbkowane[4].

Trzon

Wysokość 5–5 cm, grubość 1–3 cm, mniej więcej walcowaty, często wzdłużnie rowkowany, brązowy lub czerwonobrązowy, czasami niecentryczny[4].

Miąższ

Blado brązowawy o cierpkim lub ostrym smaku (czasami dopiero po dłuższym czasie) i bez wyraźnego zapachu[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 4–5 × 3–3,5 µm, eliptyczne z bardzo drobnymi brodawkami i kolcami, amyloidalne. Pleurocystydy 22–31 × 3–8 µm, mniej lub bardziej wrzecionowate. Czasami występują gleocystydy[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Azji, Afryce i Australii[5]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[6].

Nadrzewny lub naziemny grzyb saprotroficzny. Owocniki tworzą się pojedynczo lub w małych skupiskach na martwym drewnie drzew liściastych lub iglastych, czasami także na ziemi, na resztkach drzewnych, głównie jesienią i wczesną zimą[4].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Twardówka lejkowata jest łatwo rozpoznawalna po kapeluszu, który jest gładki, mniej lub bardziej okrągły w zarysie i wyraźnie zmienia kolor w miarę wysychania. Ważną cechą diagnostyczną jest także trzon, który nie zrasta się z trzonami innych owocników (często zdarza się to w przypadku twardówki anyżkowej Lentinellus cochleatus), ponadto trzon ten często jest rowkowany[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-03-06].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-03-06].
  3. ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c d e f g Michael Kuo, Lentinellus micheneri [online], Mushroom Expert [dostęp 2022-03-06].
  5. ↑ Mapa występowania twardówki lejkowatej na świecie [online] [dostęp 2022-03-06].
  6. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.