Tymbark (gmina)

Tymbark

gmina wiejska
Budynek urzędu gminy w Tymbarku
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	limanowski
TERC	1207122
Siedziba	Tymbark
Wójt	Paweł Ptaszek
Powierzchnia	32,7 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	6507[1]
• gęstość	199,0 os./km²
Nr kierunkowy	18
Tablice rejestracyjne	KLI
Adres urzędu: Tymbark 49 34-650 Tymbark
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 5 Liczba miejscowości 5
Położenie na mapie województwa małopolskiego Tymbark
Położenie na mapie Polski Tymbark
49°44′N 20°20′E/49,733333 20,333333
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Rynek w Tymbarku nocą

Tymbark – gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim.

Siedziba gminy to wieś Tymbark.

Według danych z 30 czerwca 2004^[2] gminę zamieszkiwały 6192 osoby.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[3] gmina Tymbark ma obszar 32,7 km², w tym^[4]:

użytki rolne	1788,12 ha	55%
lasy i zadrzewienia	1124,09 ha	34%
wody	69,87 ha	2%
tereny komunikacyjne	114,15 ha	3%
tereny osiedlowe	167,29 ha	5%
nieużytki	4,6 ha	1%

Gmina stanowi 3,44% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	6192	100	3123	50,4	3069	49,6
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	189,4		95,5		93,9

• Piramida wieku mieszkańców gminy Tymbark w 2014 roku^[1].

Sołectwa gminy Tymbark

• Piekiełko 3,55 km²
• Podłopień 12,13 km²
• Tymbark (siedziba gminy) 8,77 km²
• Zamieście 4,77 km²
• Zawadka 3,40 km²

Położenie

Cały obszar gminy znajduje się w zlewisku potoków Łososinki i Słopniczanki, należących – poprzez rzekę Łososinę – do lewostronnego systemu rzecznego Dunajca, prawego dopływu Wisły. Łososina jest obecnie bardzo zanieczyszczona (wody jej nie mieszczą się w żadnej z klas czystości), choć nazwę swą bierze od pływających w niej niegdyś łososi, których tarliska znajdowały się w potokach źródliskowych na północnych zboczach gór Jasień i Mogielica.

Gmina mieści się w terenie górzystym, o nachyleniu zboczy do kilkunastu stopni, a jej gleby (w większości brunatne i mady) zaliczane są do IV i V klasy jakości, są trudne do uprawy i nie są zbyt urodzajne.

Oświata

W gminie Tymbark funkcjonują:

• trzy przedszkola:
  • Integracyjne Samorządowe, Parafialne (im. św. Kingi) oraz Niepubliczne "U cioci Agatki"
• cztery szkoły podstawowe:
  • w Tymbarku (im. Józefa Marka), w Piekiełku, w Podłopieniu (im. Adama Mickiewicza) i w Zawadce(im. Tadeusza Kościuszki)
• szkoła ponadpodstawowa:
  • Zespół Szkół im. Komisji Edukacji Narodowej.

Turystyka

Otoczona przez lasy i góry Gmina Tymbark położona jest w sercu Beskidu Wyspowego. Są to malownicze tereny górzyste o stosunkowo silnym nachyleniu zboczy, wprost idealne dla uprawiania pieszej turystyki.

Na terenie gminy znajduje się kilka interesujących dla turysty obiektów, jak np.:

• małomiasteczkowa zabudowa centrum Tymbarku^[5];
• kościół parafialny z 1824 z obrazem Ferdynanda Olesińskiego w ołtarzu głównym, z kamienną chrzcielnicą z 1541 i dwoma starymi dzwonami: Urban (1536) i Katarzyna(1340)^[5][6]. Obok kościoła znajduje się XIX-wieczna plebania, na której zobaczyć można niewielką ekspozycję świątków^[7];

 Osobny artykuł: Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Tymbarku.

• Kapliczka na Górach z XIX wieku, z półokrągłą absydą, ufundowana w 1826 przez Sebastiana Kapitana^[5][8];

 Osobny artykuł: Kaplica Najświętszej Maryi Panny Loretańskiej w Tymbarku.

• Kaplica Myszkowskich - ostatni grobowiec pozostały z cmentarza, który dawniej otaczał kościół^[5][8];

 Osobny artykuł: Kaplica Świętego Krzyża w Tymbarku.

• Cmentarz wojskowy z okresu I wojny światowej^[5];

 Osobny artykuł: Cmentarz wojenny nr 365 – Tymbark.

• cmentarz parafialny, założony w XIX wieku, z ciekawymi nagrobkami i rzeźbami^[5]. Na cmentarzu tym znajduje się m.in. grób Józefa Marka^[7];
• pozostałości zespołu dworsko-parkowego^[5];

 Osobny artykuł: Zespół dworsko-parkowy w Tymbarku.

• Nieczynny młyn w Podłopieniu z lat 30. XIX wieku^[5];
• Przydrożne kapliczki, w tym kilka z XIX wieku^[7].

Sąsiednie gminy

Dobra, Jodłownik, Limanowa, Limanowa (gmina miejska), Słopnice

Miasta partnerskie

• Whaley Bridge  Anglia
• Brachstedt  Niemcy
• Murça  Portugalia
• Quievrain  Bułgaria
• Bizovac  Chorwacja
• Pakoštane  Chorwacja
• Spiskie Włochy (Spišské Vlachy)  Słowacja
• Wierzbów (Vrbov)  Słowacja
• Nepcaly  Słowacja
• Verbivka  Ukraina
• gmina Gizałki  Polska

Przypisy

1. Gmina Tymbark w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
3. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
4. Ogólna charakterystyka Gminy Tymbark. raport z sesji planowania Strategii Rozwoju Gminy Tymbark. s. 5. [dostęp 2011-08-17]. (pol.).
5. Ogólna charakterystyka Gminy Tymbark. raport z sesji planowania Strategii Rozwoju Gminy Tymbark. s. 20. [dostęp 2011-08-18]. (pol.).
6. "Parafie..., ss. 309-317
7. "Beskid...", s.206
8. "Parafie...", s. 315

Bibliografia

• Piotr Skoczek: Parafie Ziemi Limanowskiej. Proszówki: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 309-317. ISBN 978-83-88383-43-4.
• Andrzej Matuszczyk: Beskid Wyspowy. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2008, s. 204-207. ISBN 978-83-89188-78-6.