Tymofilla

Tymofilla
Ilustracja
Tymofilla drobnolistna
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

tymofilla

Nazwa systematyczna
Thymophylla Lag.
Gen. Sp. Pl.: 25 (1816)[3]
Synonimy
  • Aciphyllaea A.Gray
  • Belenidium Arn. ex DC.
  • Gnaphalopsis DC.
  • Hymenatherum Cass.
  • Lowellia A.Gray[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Tymofilla[4] (Thymophylla Lag.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 13 gatunków[3]. Rośliny te występują w południowo-zachodniej części Ameryki Północnej; w Meksyku i południowych Stanach Zjednoczonych. Niektóre gatunki jako introdukowane i zdziczałe rosną poza tym w Ameryce Południowej, w południowej Azji i w Australii[3][5].

Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne, zwłaszcza tymofilla drobnolistna T. tenuiloba jest stosowana jako silnie pachnąca roślina rabatowa[6][4].

Nazwa naukowa utworzona została z greckich słów thymon oznaczającego tymianek i phyllon – liść[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Rośliny jednoroczne, byliny, półkrzewy i niewielkie krzewy osiągające od kilku do 30 cm wysokości. Łodygi prosto wzniesione lub rozpostarte i podnoszące się, rozgałęziające się od nasady[5].
Liście
Tylko łodygowe (brak liści odziomkowych), ulistnienie naprzeciwległe lub skrętoległe. Liście są ogonkowe lub siedzące, nagie lub owłosione (czasem wełnisto, pajęczynowato), zwykle pierzasto wcinane lub złożone, z łatkami kształtu łopatkowatego do nitkowatego, całobrzegimi lub ząbkowanymi[5].
Kwiaty
Zebrane w koszyczki wyrastające pojedynczo na szczytach łodyg. Pod okrywami czasem obecnych jest kilka trójkątnych lub nitkowatych listków podkwiatostanowych. Okrywy są stożkowate lub dzwonkowate, o średnicy do 7 mm. Listki okrywy są trwałe i jest ich od 8 do 13, rzadko więcej, zwykle w dwóch rzędach. Zarówno listki okrywy, jak i podkwiatostanowe, zwykle zawierają gruczołki bogate w oleje. Osadnik jest wypukły, gładki lub dołeczkowany, bez plewinek. Brzeżne kwiaty języczkowe (w liczbie 5, 8, 13 lub 21) są słupkowe i płodne. Ich korona jest żółta do pomarańczowej, czasem biała. Kwiaty rurkowate w liczbie od kilkunastu do ponad 100 są obupłciowe i płodne. Ich korony są żółte do pomarańczowych. Zwieńczone są 5 trójkątnymi łatkami[5].
Owoce
Niełupki nieco piramidalne lub walcowato-maczugowate, gładkie lub rzadko, szorstko owłosione. Puch kielichowy trwały w postaci 10 ościstych łuseczek lub 5–9 ości zrośniętych nasadami[5].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Tageteae z podrodziny Asteroideae w obrębie rodziny astrowatych Asteraceae[7].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-04-14] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-04-14] (ang.).
  3. ↑ a b c d e Thymophylla Lag., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-04-14].
  4. ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 185. ISBN 978-83-925110-5-2.
  5. ↑ a b c d e f John L. Strother: Thymophylla Lagasca. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2023-04-14].
  6. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 923, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  7. ↑ Genus Thymophylla Lag., [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2023-04-14].