Typhula

Pałecznica
Ilustracja
Pałecznica grubonasadowa
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pałecznicowate

Rodzaj

pałecznica

Nazwa systematyczna
Typhula (Pers.) Fr.
Observ. mycol. (Havniae) 2: 296 (1818)
Typ nomenklatoryczny

Typhula phacorrhiza (Reichardt) Fr. 1818

Multimedia w Wikimedia Commons
Pałecznica rurkowata
Typhula sp. na łodyżce rośliny

Typhula (Pers.) Fr. (pałecznica) – rodzaj grzybów z rodziny pałecznicowatych (Typhulaceae)[1].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Są to głownie grzyby saprotroficzne występujące na martwych łodygach roślin zielnych, łodygach paproci, traw, opadłych liściach i szczątkach drzewnych. Niektóre gatunki występują na szerokiej gamie roślin żywicielskich, inne wydają się być specyficzne dla żywiciela. Kilka gatunków jest lub może stać się fakultatywnymi (oportunistycznymi) pasożytami upraw i traw darniowych, powodując choroby o nazwie pałecznica traw i pałecznica zbóż i traw[2].

Większość gatunków opisano w północnej strefie umiarkowanej, w tropikach lub na półkuli południowej są one rzadsze, ale być może wynika to z tego powodu, że prowadzono tam niewiele badań gatunków tego rodzaju[2].

Bazydiokarpy (owocniki) wyrastają pojedynczo lub pojedynczo ze sklerocjum lub bezpośrednio z podłoża. Mają kształt od nitkowatego do maczugowatego, zazwyczaj z wyraźnym, sterylnym trzonem i płodną główką, zwykle białą, u niektórych gatunków płowożółtą do różowej. Sklerocja (jeśli występują) są kuliste lub soczewkowate, twarde i zrogowaciałe, o barwie od żółtobrązowej do czarnobrązowej. System strzępkowy monomityczny, strzępki ze sprzążkami lub bez. Na podstawkach powstaje od 2 do 4 gładkich, bezbarwnych i amyloidalnych lub nieamyloidalnych bazydiospor[2].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Typhulaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonimy nazwy naukowej: Clavaria? Typhula Pers., Cnazonaria Corda, in Sturm, Phacorhiza Pers.[3]

Polską nazwę nadał Stanisław Chełchowski w 1898 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym należące do tego rodzaju gatunki opisywane były także jako macnik lub słupówka[4].

Gatunki występujące w Polsce:

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum. Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody[4], jeśli nie podano innej adnotacji.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15] (ang.).
  2. ↑ a b c J. Berthier, Monographie des Typhula, Pistillaria et genres voisins, Société Linnéenne de Lyon, 1976, s. 1–213.
  3. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15] (ang.).
  4. ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 680–684, ISBN 83-89648-09-1.
  5. ↑ a b Nazwa polska według atlasu internetowego na portalu www.grzybiarze.eu.
  6. ↑ Występowanie tego gat. w Polsce wymaga sprawdzenia. W. Wojewoda traktuje go jako synonim Typhula crassipes, według Index Fungorum jest to jednak odrębny gatunek.
  7. ↑ Występowanie tego gat. w Polsce wymaga sprawdzenia. W. Wojewoda traktuje go jako synonim Typhula flavipes, takiego gat. brak jednak na Index Fungorum.
  8. ↑ Polska nazwa buławniczka była spójna z nazwą systematyczną Macrotyphula. Po przeniesieniu taksonu do rodzaju Typhula, nazwa ta stała się niespójna z nazwą łacińską.
  9. ↑ Występowanie tego gat. w Polsce wymaga sprawdzenia. W. Wojewoda traktuje go jako synonim Typhula pusilla, według Index Fungorum jest to jednak odrębny gatunek.
  10. ↑ Taksony z referencjami w bibliografii grzybowej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-07-19] (pol.).
  11. ↑ Typhula (pałecznica), grzyby.pl [dostęp 2024-11-07] (pol.).