USS Mercy (AH-4)

Zobacz też: inne jednostki pływające o tej nazwie.
USS Mercy (ID-1305)
Ilustracja
USS „Mercy” (AH-4)
Historia
Stocznia

William Cramp & Sons, Filadelfia

Wodowanie

marzec 1907

 Stany Zjednoczone
Nazwa

SS „Saratoga”

Wejście do służby

przed październikiem 1907[1]

Wycofanie ze służby

2 czerwca 1917[2]

 US Army
Nazwa

USAT „Saratoga”

Wejście do służby

2 czerwca 1917

Wycofanie ze służby

27 września 1917

 US Navy
Nazwa

USS „Mercy”

Wejście do służby

24 stycznia 1918

Wycofanie ze służby

23 marca 1934

Los okrętu

sprzedany na złom 16 marca 1939

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

9450 ton

Długość

131,0 m

Szerokość

15,3 m

Zanurzenie

7,1 m

Prędkość

15 węzłów

Załoga

420 załogi + (po 1918) 500 pacjentów

Multimedia w Wikimedia Commons

USS Mercy (ID-1305), później (AH-4) – okręt szpitalny United States Navy z okresu I wojny światowej. Był pierwszym okrętem amerykańskim noszącym tę nazwę. Wcześniej znany jako SS „Saratoga” – parowiec Ward Line służący na linii Nowy Jork – Hawana, uważany w swoim czasie za najszybszy statek parowy w przybrzeżnym handlu[3]. Przed służbą w barwach US Navy pełnił także rolę jednostki transportowej dla United States Army pod nazwą USAT „Saratoga”. Ten okres zakończył kolizją w pobliżu Staten Island[3].

W czasie służby w US Navy „Mercy” odbył cztery transatlantyckie podróże do Francji, przewożąc do Stanów Zjednoczonych prawie dwa tysiące rannych. Po zakończeniu I wojny światowej bazował w Filadelfii i na krótko w 1924 roku był odstawiony do rezerwy. Wycofany ze służby w roku 1934, został wypożyczony Federal Emergency Relief Administration, skreślony z listy w 1938 roku i zezłomowany w roku 1939.

Następnym statkiem ochrzczonym tym imieniem został USNS Mercy (T-AH-19).

SS „Saratoga”

[edytuj | edytuj kod]

„Saratoga” został zwodowany w marcu 1907 roku w stoczni William Cramp and Sons w Filadelfii dla Ward Line. Statek wszedł do służby w tym samym roku i pływał na linii pomiędzy Nowym Jorkiem a Hawaną, gdzie służył przez kolejne dziesięć lat. Był uznawany za jeden z najszybszych statków parowych w handlu przybrzeżnym[3].

Krótko po wejściu do służby nowy liniowiec w czasie sztormu został staranowany przez trzymasztowy szkuner. „Saratoga” płynął z Hawany z prędkością 16 węzłów, gdy o godzinie 01:00 29 października 1907 roku żaglowiec wbił się w niego, obcierając ćwierć jego lewej burty. Uszkodzenia na liniowcu były minimalne, ale szkuner stracił część ożaglowania[1].

W marcu 1911 roku kapitan „Saratogi”, Cleveland Downs, został aresztowany w Nowym Jorku pod zarzutem okrucieństwa wobec zwierząt, ponieważ transportowane na statku żywe żółwie były nieodpowiednio przechowywane, tj. ze związanymi płetwami i do góry nogami. Downs twierdził, że jest to standardowa procedura i wnioskował o odrzucenie zarzutów[4]. Także innego kapitana statku spotkały problemy z prawem: w czerwcu 1912 roku Frank L. Miller został aresztowany przez szeryfa w Nowym Jorku i zmuszony do zapłacenia 2500 dolarów odszkodowania w związku z cywilnym oskarżeniem go przez byłego członka załogi o bezprawne uwięzienie. Aresztowanie kapitana opóźniło wyjście statku w rejs o dwie godziny[5].

16 marca 1912 roku „Saratoga” stała w odległości kilkuset jardów od krążownika pancernego USS „Maine”, gdy ten po podniesieniu z dna był ponownie zatapiany, tym razem w Zatoce Meksykańskiej. Z pokładu statku pasażerowie i załoga obserwowali tonięcie jednostki, której pierwotne zatonięcie stało się bezpośrednim pretekstem do wybuchu konfliktu hiszpańsko-amerykańskiego[6].

26 października 1914 roku w godzinach od 19:30 do 21:00 „Saratoga” płynęła w odległości 40 mil morskich na północ od Virginia Capes (i 240 mil morskich na południe od latarniowca „Scotland”), gdy pasażerowie i załoga zobaczyli błyski i usłyszeli coś, co uznali za odgłos dział dużego kalibru. Doszli do wniosku, że są świadkami bitwy morskiej. Spekulacje w tym czasie skupiły się na konfrontacji pomiędzy niemieckim krążownikiem SMS „Karlsruhe” (który topił brytyjskie statki w rejonie Atlantyku i Karaibów) oraz brytyjskim krążownikiem HMS „Essex” lub HMS „Suffolk”. W prasie sugerowano jednak, że „Saratoga” była jedynie świadkiem ćwiczeń artyleryjskich US Navy[7][8]

W czasie służby jako liniowiec pasażerki „Saratoga” przewiozła sporo znanych pasażerów pomiędzy Nowym Jorkiem i portami karaibskimi. Mario García Menocal płynął z Hawany do Nowego Jorku w „sprawie osobistej” po przegranych wyborach na stanowisko prezydenta Kuby w 1908 roku[9]. W 1913 roku Cipriano Castro, były prezydent Wenezueli (1899-1909) płynął do Hawany w celach zdrowotnych. Artykuł w The New York Times spekulował, że w ramach przygotowań do próby odzyskania władzy w Wenezueli (co ostatecznie nigdy nie nastąpiło), Castro ma zamiar spotkać się w Hawanie z towarzyszami i „zawodowymi rewolucjonistami”[10]. W lutym 1914 roku kardynał Farley, rzymskokatolicki arcybiskup Nowego Jorku w latach 1902 – 1918, udał na pokładzie „Saratogi” w podróż na Bahamy[11].

23 maja 1917 roku „Saratoga” i SS „Havana” (jej siostrzany statek z Ward Line) zostały zarekwirowane przez rząd amerykański. 2 czerwca, po powrocie z ostatniej komercyjnej podróży na Kubę, statek został przekazany United States Army do służby transportowej[2][12].

USAT „Saratoga”

[edytuj | edytuj kod]

Po zarekwirowaniu parowiec został przekazany Armii 2 czerwca 1917 roku i stał się armijnym transportowcem USAT „Saratoga”[2]. Został w szybkim tempie przerobiony do pełnienia obowiązków transportowca wojska i stał się członkiem pierwszego amerykańskiego konwoju z żołnierzami płynącego do Francji w czasie I wojny światowej[13]. Konwój przepłynął koło Ambrose Light rankiem 14 czerwca 1917 roku, kierując się w stronę Brestu[14]. „Saratodze” w rejsie towarzyszyły inne transportowce Armii: „Havana”, USAT „Tenadores” i USAT „Pastores”, krążownik USS „Seattle” (ACR-11), transportowiec (krążownik pomocniczy) USS „DeKalb” (ID-3010), niszczyciele USS „Wilkes” (DD-67), USS „Terry” (DD-25), USS „Roe” (DD-24) oraz przerobiony jacht USS „Corsair” (SP-159)[13][a]

„Mercy” wpływa do Nowego Jorku z rannymi żołnierzami po sztormowej transatlantyckiej podróży, 12 grudnia 1918 r.

22 czerwca o godzinie 22:15 w odległości około 850 mil morskich od Brestu grupa, w której płynął „Saratoga”, została zaatakowana przez okręty podwodne. Dwie torpedy przeszły w pobliżu „Havany”, a dwie kolejne – przed i za USS „DeKalb”. Jednostki eskorty nie uzyskały kontaktu z U-Bootami, a konwój, rozproszony przez alarm, zgrupował się dopiero następnego ranka[15]. Grupa, zaniepokojona aktywnością okrętów podwodnych wroga w pobliżu Brestu, zmieniła kurs do Saint-Nazaire, gdzie dotarła 25 czerwca[16].

Po powrocie do Stanów Zjednoczonych „Saratoga” zaokrętowała 1200 pasażerów w Hoboken 30 lipca. Następnego dnia, w ramach przygotowań do rejsu do Francji, transportowiec przeszedł na kotwicowisko w Tompkinsville (Staten Island). Wśród pasażerów na pokładzie były pielęgniarki z Army's Base Hospital No. 8. By uniknąć panującego upału wiele pielęgniarek wróciło do swoich kabin po lunchu, by pozbyć się ciężkich wełnianych uniformów[17]. Około 13:30 na kotwicowisku lewa burta „Saratogi” został staranowana przez SS „Panama” z Panama Steamship Company po tym, jak obsługa maszynowni tego statku źle zrozumiała rozkazy z mostka. Siła uderzenia spowodowała naruszenie nitowania w pobliżu linii wodnej[18]; powstała 30-stopowa wyrwa. Statek zaczął nabierać przechyłu prawie natychmiast, wkrótce został wydany rozkaz opuszczenia pokładu. Pasażerowie, w tym pielęgniarki, często nie w pełni ubrane, zgłosili się do wyznaczonych łodzi ratowniczych, a statek został ewakuowany w uporządkowany sposób[17]. Bliskość brzegu i duża liczba małych jednostek w pobliżu pozwoliła na ewakuację wszystkich członków załogi i pasażerów. „Panama” odniosła jedynie powierzchowne zniszczenia, zaś „Saratoga” podniosła kotwicę i została odholowana w pobliże stoczni Morse Dry Dock & Repair Company, gdzie osadzono ją na płyciźnie[3]. Pasażerowie ze statku zostali zebrani z jednostek ratowniczych i załadowani na pokład USAT „Finland”[17][19] i dopłynęli do Francji 6 sierpnia[20][b].

USS „Mercy”

[edytuj | edytuj kod]

27 września 1917 roku US Navy nabyła „Saratogę” od Departamentu Wojny. 30 października 1917 roku rozpoczęła się jego konwersja na okręt szpitalny w New York Navy Yard (Brooklyn). Jednostka weszła do służby 24 stycznia 1918 roku jako USS „Mercy”. Statek wraz z USS „Comfort” (AH-3) (dawnym kompanem z Ward Line „Havana”) były pierwszymi okrętami szpitalnymi obsadzanymi także przez kobiety pielęgniarki. Obie jednostki zostały wyposażone w najnowszy sprzęt z dziedziny chirurgii, techniki rentgenowskiej i mogły pomieścić 500 pacjentów każdy[21].

„Mercy” została przydzielona do Floty Atlantyku i operowała w rejonie Chesapeake Bay, z Yorktown (Wirginia) jako portem macierzystym, obsługując rannych podczas wojny: transportowała ich ze statków i okrętów do szpitali położonych na lądzie. W październiku 1918 roku statek udał się do Nowego Jorku, by dołączyć do Służby Krążowniczej i Transportowej (ang. Cruiser and Transport Service). 3 listopada okręt szpitalny opuścił Nowy Jork i wyruszył w swoją pierwszą z czterech podróży do Francji. Do 25 marca 1919 roku przewiózł 1977 rannych[22].

„Mercy” i USS „Relief” (AH-1) widziane na kotwicowisku w okolicy Naval Station Guantanamo Bay na Kubie w kwietniu 1917 roku. Zwraca uwagę brak oznaczeń szpitalnych na obu jednostkach.

Po I wojnie światowej, przez kolejne 15 lat „Mercy” służyła w pobliżu wschodniego wybrzeża USA bazując w Filadelfii. W lipcu 1920 roku statek otrzymał oznaczenie „AH-4”[22].

Od 1 grudnia 1924 roku do 1 września 1925 roku okręt pozostawał w rezerwie w Philadelphia Naval Shipyard. 25 listopada przeszedł do ograniczonej służby (ang. reduced commission), do pełnej służby wrócił 1 września 1926 roku[22]. Na początku 1927 roku „Mercy” została pomalowana na biało bez oznaczeń szpitalnych, ale do czasu wizyty w 1931 roku w Vancouver oznaczenia zostały przywrócone[23].

„Mercy” pozostawała w służbie do momentu wynajęcia przez filadelfijski oddział Federal Emergency Relief Administration 23 marca 1934 roku[22]. Zakotwiczony w Girard Point okręt służył jako dom dla maks. 300 bezdomnych[24]. 20 kwietnia 1938 roku został skreślony z rejestru, a 16 marca 1939 roku sprzedano go na złom firmie Boston Iron & Metals Company z Baltimore[22].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ „Corsair” nie mógł utrzymać prędkości 15 węzłów i odpadł od konwoju; został zastąpiony przez niszczyciel USS „Fanning” (DD-37) z drugiej grupy statków (Gleaves, s. 41–42).
  2. ↑ Źródła nie są zgodne w tym czy „Saratoga” popłynęła w planowaną podróż do Francji następnego dnia. Benson (s. 221) i Dock (s. 497) informują, że pasażerowie z „Saratogi” odpłynęli na statku „Finland”. Z informacji zawartych w Dock (s. 497) i artykułów zarówno w The New York Times (31 lipca 1917, s. 1) i Chicago Daily Tribune (31 lipca 1917, s. 2), wynika, że statek zatonął bądź pozwolono mu zatonąć. Dalsze informacje mówią o tym, że remont będzie wymagał tygodni (ang. take weeks to repair). Z kolei Crowell i Wilson podają, że „Saratoga” wypłynęła następnego dnia (s. 416) jako część piątego konwoju amerykańskiego, składającego się jeszcze z: USAT „Pastores”, USAT „Tenadores”, USAT „Henry R. Mallory”, krążownika USS „North Carolina” (ACR-12) i tankowca USS „Arethusa” (AO-7) (s. 603).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Schooner rams a liner. [w:] The New York Times [on-line]. 31 października 1907. s. 6. (ang.).
  2. ↑ a b c Crowell i Wilson, s. 316.
  3. ↑ a b c d Ship collision due to mistaken signal. [w:] The New York Times [on-line]. 31 lipca 1917. (ang.)., s.1
  4. ↑ For cruelty to turtles. [w:] The New York Times [on-line]. 24 marca 1911. (ang.)., s. 2.
  5. ↑ Arrest captain, delay ship. [w:] The New York Times [on-line]. 16 czerwca 1912. (ang.)., s. 14.
  6. ↑ Watched the Maine sink. [w:] The New York Times [on-line]. 20 marca 1912. (ang.)., s. 2.
  7. ↑ Sea battle off Virginia Capes. [w:] The New York Times [on-line]. 27 października 1914. (ang.)., s. 1.
  8. ↑ Tells of firing at sea. [w:] The New York Times [on-line]. 28 października 1914. (ang.)., s. 3.
  9. ↑ Gen. Mario Menocal here. [w:] The New York Times [on-line]. 26 listopada 1908. s. 5. (ang.). Menocal był później prezydentem Kuby w latach 1913 – 1921.
  10. ↑ Castro sails away to Havana friends. [w:] The New York Times [on-line]. 23 lutego 1913. s. 1.
  11. ↑ Cardinal Farley off to Bahamas. [w:] The New York Times [on-line]. C5, 8 lutego 1914.
  12. ↑ U.S. to requisition ships. „The Washington Post”, s. 1, 24 maja 1917. (ang.). 
  13. ↑ a b Gleaves, s. 38.
  14. ↑ Gleaves, s. 41.
  15. ↑ Gleaves, s. 42–43.
  16. ↑ Gleaves, s. 45.
  17. ↑ a b c Dock..., s. 496–497.
  18. ↑ Steamer rams U.S. transport; troops saved. „Chicago Daily Tribune”, s. 2, 31 lipca 1917. (ang.). 
  19. ↑ Benson, s. 221.
  20. ↑ Crowell, Wilson... s. 603.
  21. ↑ Army and Navy notes. [w:] The New York Times [on-line]. 13 stycznia 1918. (ang.).
  22. ↑ a b c d e DANFS: „Mercy”. (ang.).
  23. ↑ Gary P. Priolo: ID-1305 / AH-4 Mercy. [w:] NavSource Online [on-line]. NavSource Naval History, 5 października 2007. (ang.).
  24. ↑ $6,000 missing in relief fund. „The New York Times”, s. 18, 1935-05-04. (ang.). 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]