Uchówka skórzasta

Uchówka skórzasta
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

kustrzebniaki

Rząd

kustrzebkowce

Rodzina

uchówkowate

Rodzaj

uchówka

Gatunek

uchówka skórzasta

Nazwa systematyczna
Otidea alutacea (Pers.) Massee
Brit. Fung.-Fl. (London) 4: 446 (1895)
Multimedia w Wikimedia Commons

Uchówka skórzasta (Otidea alutacea (Pers.) Massee) – gatunek grzybów należący do rodziny uchówkowatych (Otideaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Otidea, Otideaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał w 1800 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Peziza alutacea. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1895 George Edward Massee[1].

Ma 16 synonimów. Niektóre z nich:

  • Otidea alutacea var. parvispora Parslow & Spooner 2015
  • Otidea parvispora (Parslow & Spooner) M. Carbone, Agnello, Kautmanová, Z.W. Ge & P. Alvarado 2019[2].

Polska nazwa na podstawie strony internetowej[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

Średnica 2–4 cm, wysokość 2–6 cm, kształt nieregularnie miseczkowaty, płatowaty lub lejkowaty, podłużnie rozcięty, o brzegu lekko lub silnie zawiniętym do wewnątrz. Powierzchnia wewnętrzna (hymenialna) brązowoszara, matowa, gładka, powierzchnia zewnętrzna (sterylna) o barwie od skórzastokremowej do skórzastożółtawej, w stanie świeżym gładka, po wyschnięciu delikatnie zamszowata. Trzon o wysokości do 7 mm, gruby, silnie związany z podłożem. Powierzchnia biaława, filcowata. Miąższ mięsisty, skórzasto-chrząstkowaty, dość kruchy, o grubości do 2 mm i barwie od żółtawej do kremowoochrowej, nie zmieniający barwy po uszkodzeniu, bez wyraźnego zapachu i smaku[3].

Cechy mikroskopowe

Zewnętrzna warstwa miseczki zbudowana z cienkościennych komórek kulistych lub nieco kanciastych, o średnicy do 20 μm, szklistych, pozbawionych skorupy. Warstwa wewnętrzna składa się z komórek o teksturze intricata, żółtych lub bladożółtych, o ścianach komórkowych szklistych lub bladożółtych, bez inkrustowanych strzępek. Subhymenium zbudowane ze splątanych, cienkościennych strzępek o żółtawej pigmentacji ścian, w stanie suchym tworzy ciemną, daktylowo-brązową linię. Askospory, eliptyczno-cylindryczne, gładkie, z dwoma gutulami, o końcach szeroko, tępo zaokrąglonych (14,5–) 15,0–17,5(–18,5) × (6,5–)7,0–8,0(–8,5) µm, Q=1,98−2,45. Worki operculate, cylindryczne, 200–210 × 11–11,5 μm, wyrastające z pastorałek. Wstawki szkliste lub z bladożółtą zawartością, z wtrąceniami w postaci granulatu lub niewielkich pęcherzyków, smukłe, o średnicy 1,6–2,5 µm w środku i dołem, wierzchołek zakrzywiony lub lhaczykowaty, niektóre z wyraźnym lub niepozornym nacięciem[4].

Gatunki podobne

Uchówka skórzasta rożni się nieco kształtem miseczki od innych uchówek, ponadto zwykle tworzy skupiska. Uchówka zajęcza (Otidea leporina) ma bardziej zwężającą się miseczkę i żółtawobrązowe hymenium, Uchówka ośla (Otidea onotica) jest większa, ma kształt ucha i żółtobrązowe hymenium, często z różowawymi odcieniami[3].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Uchówka skórzasta znana jest głównie w Europie, poza nią podano jej występowanie w Ameryce Północnej i Środkowej, Azji i na Nowej Zelandii[5]. W Polsce M.A. Chmiel z 2006 r. przytoczyła 8 stanowisk[6], w późniejszych latach podano wiele nowych[7], najbardziej aktualne podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych, wartych objęcia ochroną[8].

Grzyb naziemny, prawdopodobnie ektomykoryzowy[4]. Owocniki zwykle w skupiskach, ale czasami samotnie w drewnie drzew liściastych i iglastych od późnej jesieni do połowy zimy[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-09-06] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-09-06] (ang.).
  3. ↑ a b c Uchówka skórzasta [online], Jezioro.com.pl. Twój informator turystyczno-przyrodniczy [dostęp 2023-09-06] (pol.).
  4. ↑ a b The British species of Otidea (2). O. alutacea and related taxa, „Ascomycete”, 7 (6), Ascomycete.org, s. 295–302 [dostęp 2023-09-06] (pol.).
  5. ↑ Występowanie Otidea alutacea na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-06-30].
  6. ↑ Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 88, ISBN 978-83-89648-46-4.
  7. ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-09-06].
  8. ↑ Aktualne stanowiska Otidea alutacea w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-09-06] (pol.).
  9. ↑ California Fungi – Otidea alutacea [online], mykoweb.com [dostęp 2023-06-30].